O znowelizowanie Kodeksu pracy zabiegali przede wszystkim przedsiębiorcy tłumacząc, że obowiązujące w nim od blisko trzydziestu lat zapisy nie przystają do rzeczywistości. Chodziło im przede wszystkim o ograniczenie kosztów administracyjnych, bardziej swobodną organizację czasu pracy oraz ograniczenie kosztów płacowych i pozapłacowych, które w coraz trudniejszych warunkach gospodarczych nie pozwalały im na osiągnięcie godziwych zysków.
Na żadne zmiany w Kodeksie pracy, co było do przewidzenia, nie chciały zgodzić się związki zawodowe. Negocjacje w Komisji Trójstronnej strony rządowej - OPZZ ("Solidarność" w ogóle nie przystąpiła do rozmów) - pracodawcy zakończyły się fiaskiem. Mimo to rząd na posiedzeniu w dniu 19 marca przyjął nowelizację Kodeksu pracy i w ekspresowym tempie skierował ją do Sejmu. Pierwsze czytanie odbędzie się już w czwartek. Na skutek silnego lobby związków rząd poszedł na kilka ustępstw.
Oto, jakie zmiany ostatecznie znalazły się w rządowym projekcie nowelizacji Kodeksu pracy.
Organizacja i rozliczanie czasu pracy
- wydłużenie z 3 do 4 miesięcy podstawowego okresu rozliczeniowego czasu pracy,
- wprowadzenie możliwości stosowania dłuższego niż podstawowy okresu rozliczeniowego czasu pracy (do 6 miesięcy, a w szczególnych przypadkach do 12 miesięcy),
- powszechna dostępność przerywanego czasu pracy (obecnie przysługuje on tylko kierowcom),
- rozszerzenie możliwości stosowania zadaniowego czasu pracy (na wypadek wykonywania pracy poza zakładem pracy),
- możliwość wprowadzenia niepłatnej przerwy (do 60 minut) na lunch,
- dostosowanie zasad udzielania urlopu wypoczynkowego do systemów czasu pracy (możliwość udzielania urlopu nie tylko na dni powszednie, ale i na niedzielę i święta, o ile te dni są dla pracownika robocze).
Ograniczenie kosztów administracyjnych pracodawcy
- podwyższenie z 5 do 20 liczby pracowników obligujących pracodawcę do wprowadzenia regulaminu wynagradzania i regulaminu pracy,
- zwolnienie pracodawcy od obowiązku wydania świadectwa pracy pracownikowi (za jego zgodą) zatrudnionemu na podstawie kolejnej umowy o pracę oraz od obowiązku sporządzania planu urlopów,
- ograniczenie zakresu prowadzenia ewidencji czasu pracy,
- możliwość zastąpienia indywidualnego rozliczania godzin pracy nocnej wynagrodzeniem zryczałtowanym,
- ograniczenie obowiązków pracodawcy rozpoczynającego działalność wobec Państwowej Inspekcji Pracy oraz Inspekcji Sanitarnej (pracodawca będzie miał tylko obowiązek przekazać im wypis poświadczający rejestrację w Krajowym Rejestrze Sądowym),
- podwyższenie z 10 do 50 liczby pracowników obligującej pracodawcę do utworzenia służby bhp oraz z 50 do 100 liczby pracowników zobowiązującej go do powołania komisji bhp.
Ułatwiania zatrudnienia i zwolnienia pracowników
- zawieranie umów na czas zastępstwa nieobecnego pracownika,
- modyfikacja art. 25 albo zawieszenie jego obowiązywania (większa swoboda w zawieraniu umów na czas określony),
- przyznanie pracodawcy prawa do jednostronnego udzielenia pracownikowi urlopu w okresie wypowiedzenia umowy o pracę,
- wyłączenie stosowania ustawy o grupowych zwolnieniach u pracodawców zatrudniających poniżej 20 pracowników oraz wyłączenie zapisów tejże ustawy do tzw. indywidualnych zwolnień z przyczyn pracodawcy,
- uzależnienie odprawy pieniężnej z tytułu zwolnienia grupowego od zakładowego stażu pracy,
- wyłączenie prawa do odprawy wobec pracowników pobierających emeryturę lub rentę.
Ograniczenie świadczeń płacowych i pozapłacowych
- możliwość opłacania 4 pierwszych godzin nadliczbowych 50 proc. dodatkiem (obecnie 2 pierwsze godziny godziny nadliczbowe są opłacane dodatkiem 50 proc., pozostałe godziny - dodatkiem 100 proc.),
- ograniczenie do 6 miesięcy okresu stosowania rozwiązanego układu zbiorowego pracy, jeśli strony nie ustalą innego okresu stosowania tego układu,
- ograniczenie prawa do zwolnienia na poszukiwanie pracy w przypadku, gdy umowę wypowiada pracodawca (2 lub 3 dni wolne od pracy),
- rozszerzenie stosowania urlopu proporcjonalnego (taki urlop ma przysługiwać także w przypadku, gdy pracownik podejmie pracę w innym roku kalendarzowym, niż rok, w którym odszedł od poprzedniego pracodawcy),
- zwolnienie pracodawcy (za zgodą pracownika) z obowiązku wypłacenia ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy w razie jego zatrudnienia na podstawie kolejnej umowy o pracę oraz z obowiązku poddania pracownika wstępnemu szkoleniu bhp w razie ponownego jego zatrudnienia na tym samym stanowisku,
- wyłączenie z obowiązku poddania wstępnym badaniom lekarskim pracowników przyjmowanych ponownie do pracy u tego samego pracodawcy na porównywalne stanowiska,
- związanie wysokości odprawy pieniężnej z tytułu grupowych zwolnień z zakładowym stażem pracy,
- możliwość zwolnienia pracodawcy od obowiązków wynikających z ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (nie tylko na drodze układu zbiorowego pracy, ale także w drodze regulaminu wynagradzania, a w zakładach, w których nie ma organizacji związkowej - po uzgodnieniu z przedstawicielem załogi).
Jak dowiedzieliśmy się Rada Wojewódzka Kujawsko-Pomorskiego OPZZ planuje 11 kwietnia - dzień walki z bezrobociem - manifestację, która rozpocznie się na placu Wolności w Bydgoszczy. Potem związkowcy zamierzają wręczyć wojewodzie kujawsko-pomorskiemu petycję zawierającą sprzeciw w sprawie nowelizacji Kodeksu pracy. Podobne manifestacje zostaną zorganizowane przez wszystkie rady wojewódzkie OPZZ w całym kraju. Przypomnijmy też, że Marian Krzaklewski, przewodniczący "Solidarności" również zapowiadał protesty, o ile rząd nie wycofa się ze zmian w Kodeksie pracy.
