Turystyczne Kujawsko-Pomorskie 1
W saloniku Biblioteki Miejskiej im. Jana Kasprowicza w Inowrocławiu czynna jest wystawa "W dawnej kuchni". Jej ważną część stanowi pokonkursowa prezentacja makatek kuchennych, stanowiąca pokłosie konkursu, ogłoszonego przez książnicę w ramach projektu "Biblioteka od kuchni".
Na konkurs wpłynęło 19 prac, co pokazuje, iż tradycja w tej dziedzinie nadal trwa. Jury w składzie: Henryka Derezińska - członkini Stowarzyszenia Twórców Ludowych, Katarzyna Kasiborska - kustosz działu historii i etnografii Muzeum im. Jana Kasprowicza w Inowrocławiu, Krystyna Lewicka-Ritter - dziennikarka regionalna, jurorka Wojewódzkiego Konkursu Krasomówczego, Dorota Drobnik-Stefańska - dyrektor biblioteki i Agnieszka Kozik - zastępca dyrektora biblioteki przyznało: 1 miejsce Mariannie Burak, 2 Alinie Książek, 3 Małgorzacie Sobocie. Wyróżnienia przyznano: Jadwidze Tumidajewicz, **Joannie Gotowalskiej, Marii Sulimie i Przemysławowi Rochowiakowi. **
Makatki kuchenne - trochę historii
Makatki kuchenne pojawiły się w wiejskich domach na przełomie XIX i XX wieku. Moda na nie przywędrowała z domów mieszczańskich. Drukowane seryjnie lub haftowane na płótnie, jeszcze w latach 70. XX wieku stanowiły częsty element kuchennego wnętrza. Te drukowane kupowano w sklepach, na jarmarkach, od domokrążców. Niektóre przywożono z zagranicy (USA, Francja, Niemcy, Holandia). Przygotowaniem haftowanych makatek zwykle zajmowały się dziewczęta i gospodynie. Wzory, powielane na płótnie, zdobywane od sąsiadek, często były jeszcze modyfikowane, a następnie wyszywane niebieskimi, czerwonymi lub wielobarwnymi nićmi na białym płótnie.
"Dobra żona tym się chlubi...". Sentencje na makatkach
Powstawały różnorodne kompozycje o tematyce świeckiej, rzadziej religijnej. Uzupełniano je napisami: pozdrowieniami - "Dzień Dobry", "Szczęść Boże", życzeniami - "Smacznego", "Dobrego apetytu", przysłowiami - "Gdzie kucharek sześć, tam nie ma co jeść", Kto rano wstaje, temu Pan Bóg daje" _i innymi sentencjami, zazwyczaj o charakterze moralizatorski, czy będącymi rodzajem dewizy pani domu - "Dobra żona tym się chlubi, że gotuje co mąż lubi", "Nie mówi nikomu, co się dzieje w twoim domu". _
Makatki często przedstawiają gospodynie domowe przy kuchni, wyidealizowane obrazy rodziny spożywającej posiłek, sielankowe sceny z dziećmi i zwierzętami, sceny z bajek. Zasadnicza cześć kom opozycji obwiedziona jest zwykle rozbudowaną bordiurą w postaci wici z dekoracyjnych kwiatów, liści, owoców.
Makatki w różnych częściach kuchni
W zależności od tematyki zawieszano je w różnych częściach kuchni. Typowe "kucharki" umieszczano zwykle nad stołem, nad piecem kuchennym, obok szafek na naczynia. Przy kącikach higienicznych zawieszano te z napisem typu "Świeża woda" oraz makatki - ręczniki.
W napisach na makatkach często nie przestrzegano zasad ortografii i interpunkcji.
Tekst o makatkach, wykorzystany w opisie wystawy w inowrocławskiej bibliotece opracowany został na podstawie materiałów na stronie: www.etnozeum.eu.
W galerii prezentujemy makatki eksponowane na wystawie w inowrocławskiej bibliotece. Będzie ona czynna do 30 czerwca 2023 r.
