Sezon grzewczy w pełni. Ciepło w budynkach wielorodzinnych to temat bardzo drażliwy. Dlatego każda próba zrozumienia zasad finansowania i sposobu rozliczania ogrzewania, budzi duże wątpliwości. Przekonaliśmy się o tym po serii artykułów o cenach ciepła w regionie.
Złoty interes
Jeszcze 10-15 lat temu nikt nie myślał o tym, że energia może być towarem. - Państwo dostarczało ciepło. Ogrzewanie włączano na podstawie zarządzenia wojewody, zawsze po 15 października - wspomina Michał Buzalski, prezes Pomorskiej Agencji Poszanowania Energii._ - Rynek pośredników był ograniczony, nie było automatyki regulującej, nie istniały kotłownie gazowe i olejowe. Węgiel, olej czy gaz przydzielał Inspektorat Gospodarki Energetycznej. Także cenę ustalano centralnie, a mieszkańcy płacili opłatę ryczałtową, która nie miała nic wspólnego z rzeczywistymi kosztami dostarczonego ciepła. Odstępstwem były domki jednorodzinne, które w wyjątkowych przypadkach podłączano do sieci gazowej.
_Dziś mamy gospodarkę rynkową i również energia stała się źródłem dochodu. Produkcja ciepła może nie jest teraz żadnym "złotym interesem", ale z pewnością gwarantuje stabilny i długoterminowy pieniądz. To w czasach, gdy upadają przedsiębiorstwa, tzw. bezpieczny rynek.
Właściciele powinni więc znać reguły wyliczania składników kosztów. Głównie po to, żeby łagodzić wszelkie spory na linii producenci-posrednicy-odbiorcy ciepła, w naszym regionie została powołana Pomorska Agencja Poszanowania Energii w Bydgoszczy.
Linia ognia:
Linia ognia:
PRODUCENCI - Komunalne Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej, zakłady energetyczne, gazownicze, przedsiębiorstwa ciepłownicze, elektrociepłownie, Orlen (dostarcza olej opałowy)
POŚREDNICY - składy opałowe, hurtownie opału; do tej grupy także można zaliczyć producentów urządzeń, firmy handlujące kotłami i osprzętem, grzejnikami, a także firmy montujące instalacje w budynkach
ODBIORCY - spółdzielnie mieszkaniowe (reprezentują swoich członków), wspólnoty mieszkaniowe, Administracje Domów Miejskich, Towarzystwa Budownictwa Społecznego, gminy i zakłady posiadające mieszkania, prywatni właściciele budynków wielorodzinnych i na końcu osoby, które ostatecznie płacą za ogrzewanie - mieszkańcy.
Właściciele powinni więc znać reguły wyliczania składników kosztów. Głównie po to, żeby łagodzić wszelkie spory na linii producenci-pośrednicy-odbiorcy ciepła, w naszym regionie została powołana Pomorska Agencja Poszanowania Energii w Bydgoszczy.
Bonanza pośredników
Elektrociepłownie dostarczają do 80 proc. ciepła. To nieprawdopodobne - ciepło jest odpadem w produkcji energii elektrycznej, więc powinno być tanie. Tymczasem większość swojego zysku elektrociepłownie zawdzięczają właśnie ciepłu. Wynika to ze sztucznego przypisania podziału kosztów między ciepło i energię elektryczną.
Każdemu producentowi zależy, aby sprzedać jak najwięcej towaru. Zarobić chcą również pośrednicy. - Tutaj dopiero zaczyna się "bonanza" na szeroką skalę. Spółdzielnie nie mają wpływu na koszty. Zależy im, dla dobra mieszkańców, żeby tego ciepła kupić jak najmniej - twierdzi Michał Buzalski.
- Z żalem mogę tylko stwierdzić, że nie jesteśmy stroną przy postępowaniu w sprawie kształtowania ceny - potwierdza Leszek Małecki, zastępca prezesa Bydgoskiej Spółdzielni Mieszkaniowej.
Tę rolę ustawodawca wyznaczył Urzędowi Regulacji Energetyki.**
Żeby było taniej, spółdzielnie: ocieplają bloki, modernizują instalacje centralnego ogrzewania (zawory termostatyczne) oraz wprowadzają indywidualne obciążenia mieszkańców za zużytą energię cieplną (podzielniki). Lokatorzy uczą się racjonalnego gospodarowania energią. To procentuje (mimo wzrostu jej ceny) zmniejszeniem kosztów związanych z ogrzewaniem. Producenci i dostawcy ciepła pod naciskiem odbiorców również zmodernizowali węzły i systemy dostarczania energii.
Prowadzona przez kilka lat wspólna kampania informacyjna doprowadziła do zmiany zasad użytkowana mieszań przez lokatorów. Odsłonięcie grzejników, uszczelnienie lub wymiana okien, krótkie intensywne wietrzenie, oszczędzanie ciepłej wody, zmniejszenie temperatury nocami i w godzinach pracy, a nawet całkowite wyłączenie grzejników w kuchniach i korytarzach - pozwoliło na znaczące oszczędności, np. zużycie energii przez mieszkańców bydgoskiego osiedla Wyżyny spadło w ciągu ostatnich 6 lat o połowę. To wcale nie znaczy, że lokatorzy płacą teraz za ogrzewanie o 50 proc. mniej. Jednak ze względu na liczne podwyżki cen energii, przy zużyciu tej samej liczby jednostek energii, co 6 lat temu - dziś płaciliby dwa razy więcej. Wprowadzenie indywidualnego systemu rozliczania kosztów, czyli tzw. podzielników kosztów, stworzyło dodatkową motywację ekonomiczną (sam podzielnik nie oszczędza energii).
Wentylacja kradnie
**Obecnie do 60 proc. strat ciepła pochłania wentylacja. Ciepło ucieka też przez nieszczelne okna i dachy, gdy długo wietrzymy mieszkanie, a nie zakręcamy w tym czasie kurków, odkręcamy termozawory, obudowujemy grzejniki lub wieszamy na nich pranie.
Koszty wyprodukowania jednostki
Koszty wyprodukowania jednostki
- MIAŁ WĘGLOWY - 25 zł za 1GJ,
- SIEĆ CIEPŁOWNICZA - 30-40 zł za 1 GJ (w zależności od miasta),
- GAZ ZIEMNY - 36 zł za 1GJ,
- OLEJ OPAŁOWY - 60 zł za 1GJ,
- ENERGIA ELEKTRYCZNA - 110 zł za 1GJ.
- Także zbyt drastyczne oszczędzanie przez jednego lokatora powoduje, że sąsiad obok, chcąc uzyskać żądaną temperaturę będzie pobierał ciepła więcej - mówi Barbara Błaszczyk z Działu Marketingu w Zakładzie Energetyki Cieplnej w Inowrocławiu. - Wychłodzony po sąsiedzku lokal "kradnie" ciepło od sąsiadów.
_Krótko mówiąc: to oni właśnie, mimo chęci oszczędzania u siebie - zapłacą więcej. Ich rachunek zostanie powiększony o koszty ogrzewania, które przeniknęło do oszczędnego sąsiada.
Kolejnym problemem jest pojawianie się wilgoci w zbyt szczelnych mieszkaniach. Całkowite wyeliminowanie wentylacji powoduje, że para wodna wydzielana przez ludzi lub w czasie gotowania nie jest odprowadzana na zewnętrz, wnika w ściany i powoduje zagrzybienie mieszkania.
W myśl zasady "duży może więcej", większe problemy związane z rozliczeniami ogrzewania mają zawsze mniejspółdzielnie, czego przykładem jest Spółdzielnia Mieszkaniowa "Poziomka" we Wroniu niedaleko Wąbrzeźna - liczy zaledwie 60 członków. Mieszkańcy poskarżyli się "Pomorskiej", że płacą aż 4,20 zł miesięcznie za metr kwadratowy ciepłego domu.
- _Mogłoby być taniej - uważa Aleksandra Tylmanowska, prezes zarządu tej spółdzielni. - Utrzymujemy dużą kotłownię, mimo że metrów do ogrzania jest mało (niecałe 3 tys. m kw. - przyp. aut.). Gdyby inni zechcieli się dołączyć (blok tamtejszej wspólnoty mieszkaniowej i zespołu szkół - przyp. aut.), ceny za ogrzewanie byłyby z pewnością niższe.
Stawki do dyskusji
Różnice stawek dla poszczególnych obiektów na Kujawach i Pomorzu wynikają z zapotrzebowania na ciepło. Wpływa na to choćby: Technologia wykonania, kształt budynku, usytuowanie w terenie, wykonana termomodernizacja, stan instalacji wewnętrznej czy stolarki.
Rozliczanie kosztów ogrzewania w poszczególnych lokalach nie jest porównywalne ze zużyciem jakiegokolwiek innego medium. Wynika to przede wszystkim ze specyfiki fizycznej ciepła, czyli ze zjawiska przenikania ciepła przez przegrody.
Budynek, bez względu naą konstrukcję, konsumuje ciepło jako całość, a nie jako zlepek indywidualnych lokali ogrzewanych. Jako całość też traci je przez przegrody wewnętrzne i zużywa wewnątrz swojej kubatury. Ciepła nie da się "zamknąć" w ścianach mieszkania, w ązku z tym jego użytkowanie jest formą tzw. zbiorowej konsumpcji.
Oni pomogą!
Oni pomogą!
W razie wszelkich pytań i wątpliwości dotyczących cen ogrzewania w regionie, proponujemy kontakt Pomorską Agencją Poszanowania Energii, ul. Konarskiego 3 (10 piętro), 85-950 Bydgoszcz, (52) 322 17 43 lub (52) 322 99 17.
W najgorszej sytuacji są jednak mieszkańcy tych budynków, w których prac tersię nie prowadzi. Dotyczy to przede wszystkim małych wspólnot i spółdzielni oraz budynków prywatnych, gdzie nie są zatrudnieni specjaliści od energetyki. Tam zarządcy bardzo często nie inwestują w modernizację, co powoduje, że mieńcy muszą ponosić coraz większe koszty zakupu energii. Ich sytuacja będzie się, niestety, pogarszała, gdyż ceny energii rosną, zaś jedynym ratunkiem jest mniejsze zużycie energii.
Nowym zjawiskiem jest ścisłe powiązanie ceny kupowanego, używanego mieszkania z kosztami ciepła. Coraz więcej osób jeszcze przed transakcją przychodzi do administracji i sprawdza, ile wynoszą opłaty miesięczne za mieszkanie. Ponieważ koszt zakupu energii cieplnej może stanowić ponad 50 proc. rachunku, warto zastanowić się przed podjęciem decyzji, której skutki będziemy odczuwać przez wiele lat.
