Po raz pierwszy wahadło pojawiło się w Instytucie w 1998 roku z inicjatywy m.in. naukowego małżeństwa Zygmunta i Józefiny Turło. Narzędzie służyło około 10 lat po czym urwało się (prawdopodobnie w 2008 roku, choć nikt już dziś nie pamięta dokładnej daty). Było to wówczas jedyne wahadło w Toruniu.
Druga toruńska kula
- Informacja o naszym wahadle pozostała jednak w Wikipedii, więc nie może być tak, że jak coś jest w Wikipedii, to nie ma tego w rzeczywistości – żartował prof. Ireneusz Grabowski, dyrektor Instytutu.
Nowe wahadło o wadze 66,6 kg zawieszone jest na linie o 33 cm krótszej od poprzedniego (15,7 m). Zawieszono je w miejscu poprzedniego - w budynku Instytutu Fizyki UMK przy ul. Grudziądzkiej.
Obecnie wahadło na UMK jest drugim w mieście – kulę na znacznie dłuższej linie zawieszono bowiem w nowo wybudowanym Centrum Nowoczesności "Młyn Wiedzy". Model z Młyna to 35-kilogramowa, chromowana kula wypełniona piaskiem, zawieszona na 33-metrowej linie, biegnącej od dachu po parter placówki przez wszystkie 8 kondygnacji.
Eksperymenty ważniejsze niż wzory
Oficjalna "reaktywacja" miała miejsce podczas Czwartkowego Kolokwium Fizycznego w Audytorium Aleksandra Jabłońskiego.
Profesor Grabowski określił wahadło Foucaulta jako "jeden z najważniejszych i najbardziej fascynujących eksperymentów fizycznych". Przytoczył przy tym sentencję Alberta Einsteina: "ładny eksperyment jest sam w sobie bardziej wartościowy niż dwadzieścia wzorów wydobytych z naszych umysłów".
Wahadło ilustruje ruch obrotowy Ziemi wokół własnej osi. Po zawieszeniu dużego obciążnika na długiej linie i poruszeniu go, z czasem płaszczyzna wahania ulega zmianie (przesuwa się). Zjawisko to jest widoczne dzięki umieszczonym wokół kuli znacznikach.
Symbol fizyki
Pomysł na to urządzenie narodził się w głowie francuskiego fizyka, Léona Foucaulta, w 1851 roku za sprawą obserwacji gwiazd. Eksperyment, zaprezentowany publicznie w Paryżu, szybko stał się jednym z symboli fizyki. Wahadło Foucaulta znaleźć można w wielu instytutach naukowych i muzeach na świecie.
