Pałac w Radzimiu niszczeje. Czy kiedyś odzyska dawny blask? Tak oto wygląda

Obecny dwór w Radzimiu nieopodal Kamienia Krajeńskiego wzniesiony został w 1867 r. dla ówczesnych niemieckich właścicieli. Ostatnimi właścicielami przed wojną była rodzina Seydów. Pochodzili oni "po mieczu" od Wojciecha Seydy. Ten ok. 1870 r. ożenił się z Józefatą Martens, z którą miał synów: Zygmunta i Mariana. Zygmunt ożenił się ze Stefanią Kutzner, z którą miał synów: Jana Tadeusza i Krzysztofa. Pozostała dwójka dzieci: Stanisław i Ilka umarła przedwcześnie.

Zygmunt był prawnikiem, publicystą, posłem do sejmu pruskiego i sejmu RP oraz aktywnym działaczem narodowym. W 1923 r. kupił wraz z żoną Stefanią majątek w Radzimiu, w którym zamieszkali razem. Po jego śmierci do wybuchu II wojny światowej wdowa zajmowała się 674-hektarowym majątkiem. Dobrze zaadoptowała się w lokalnym społeczeństwie - należała do komitetu budowy pomnika Chrystusa Króla w Sępólnie, brała udział w manifestacjach patriotycznych i świętach narodowych. Na terenie majątku organizowała spotkania środowisk patriotycznych. Była wielokrotnie namawiana przez Selbstschutz do przystąpienia w ich szeregi, czemu stanowczo odmawiała. W pierwszych dniach wojny wyjechała do Białężyc pod Wrześnią, jednak postanowiła wrócić do Radzimia.

W Sępólnie Krajeńskim została aresztowana i ślad po niej zaginął. Niemcy złapali też jej syna Mariana i Krzysztofa. Umieścili Seydów w stworzonym przez siebie obozie zagłady w Radzimiu. Stefania została zamordowana osobiście przez zastępcę komendanta obozu, Richarda Kemnitza. W sumie w Radzimu i okolicy zginęło wtedy ok. 5000 osób.

Po 1945 r. dwór został przejęty przez Skarb Państwa Polskiego. Znajdowały się tu biura utworzonego w folwarku PGR-u, a także świetlica wiejska. Przez pewien okres w budynku mieściła się także izba pamięci ku czci pomordowanych w obozie.

- Szkoda, że teraz jest taki zaniedbany i niszczeje. Piękny to był pałacyk, było tu przedszkole, ośrodek zdrowia, klub, kino… tętnił życiem – wspomina mieszkanka jednej z okolicznych wsi.

Jest właśnie tak jak mówi kobieta. W latach 80. XX w. w pałacu prowadzony był remont, który zakończył się pożarem dachu. Wprawdzie niebawem został on prowizorycznie naprawiony, jednak od tamtego czasu budynek stoi i niszczeje. Żyje prawowita potomkini Seydów, Barbara, jednak nie posiada pieniędzy na wykup swojej własności od Agencji Nieruchomości Rolnych.

W 2013 roku przedstawiciele zasłużonego dla gminy rodu odebrali honorowe obywatelstwo dla Zygmunta, Stefanii, Krzysztofa i Tadeusza Seydów - byłych właścicieli pałacu.

- Często wracamy do Radzimia i płaczemy. Oglądamy to miejsce, bo wiążą się z nim wspomnienia o naszych bliskich – mówiła wówczas Barbara Seyda, która mieszka w Argentynie.

Pamięć o Zygmuncie, Stefanii, Tadeuszu i Krzysztofie przypomnieli wówczas „Śladowcy”, czyli grupa uczniów kamieńskiego gimnazjum w ramach projektu „Przystanek Radzim”. Młodzież z Kamienia pod okiem opiekuna Aleksandra Atamańskiego odkryła tę historię na nowo. W skład „Śladowców” wchodzili: Kinga Swakowska, Patrycja Ciak, Adrianna Starsiak, Zuzanna Lella, Katarzyna Wiese, Kamila Zielińska, Mateusz Wedmann, Remigiusz Kołtonowski, Łukasz Kawka, Wojtek Mazur, Wojtek Szymański, Jarosław Kaczmarek i Adam Żubka. Dziś to już dorośli ludzie…

Czy pałac w Radzimiu odzyska kiedyś dawny blask? Czas pokaże.