Karolewo to jedno z najmroczniejszych miejsc w regionie, mając na uwadze początek II wojny światowej. Zapisało się w historii lokalnej społeczności jako miejsce mordu prze hitlerowskie Niemcy mieszkańców Krajny. W tym miejscu, obok obozu zagłady w Radzimiu (również w powiecie sępoleńskim) jesienią 1939 roku na terenie majątku ziemskiego nieopodal Więcborka niemiecka formacja Selbstschutz Westpreussen utworzyła prowizoryczny obóz koncentracyjny. Do obozu dla internowanych w Karolewie trafiali mieszkańcy powiatu sępoleńskiego, a także sąsiednich powiatów, aresztowani w pierwszych miesiącach niemieckiej okupacji. Większość osadzonych tam Polaków rozstrzelano w pobliskich lasach. Niespełna dwudziestu członków hitlerowskiej organizacji w ciągu 82 dni zabiło tam w brutalny sposób co najmniej 1781 osób. Co najmniej, bo rozstrzelanych ofiar mogło być więcej, nawet kilka tysięcy. Blisko 400 udało się zidentyfikować. Historię tego miejsca opisuje dr Izabela Mazanowska z IPN w monografii „Karolewo 1939. Zbrodnie w obozie Selbstschutz Westpreussen”.
Tablice inskrypcyjne ofiar II wojny światowej
Gmina Więcbork w każdą pierwszą niedzielę września, na cmentarzu cywilnych ofiar II wojny światowej w Karolewie, upamiętnia pomordowanych w niemieckim obozie zagłady. Kolejnym wyrazem pamięci stało się, w niedzielę, 3 września, odsłonięcie imiennych tablic inskrypcyjnych pomordowanych. To 377 nazwisk zidentyfikowanych osób. Odsłonięcia tablic dokonali:
- Marek Bąkowski – przedstawiciel rodzin pomordowanych w obozie w Karolewie,
- Mieczysław Góra - prokurator Instytutu Pamięci Narodowej,
- dr Grażyna Szabelska – pełnomocnik wojewody ds. rodziny,
- Iwona Kozłowska – Poseł na Sejm RP,
- Waldemar Kuszewski – burmistrz Więcborka,
- Anna Łańska – przewodnicząca Rady Miejskiej w Więcborku.
- Ustawienie tablic upamiętniających na zewnątrz, przy kaplicy i grobach, było naszym marzeniem. Przedstawicielom samorządu terytorialnego zależało na tym, aby osoby nawiedzające cmentarz mogły znaleźć nazwisko swojego bliskiego, znajomego, który był ofiarą niemieckich zwyrodnialców. Przedsięwzięcie udało się zrealizować dzięki wsparciu finansowemu wojewody kujawsko-pomorskiego Mikołaja Bogdanowicza – podkreślił burmistrz Waldemar Kuszewski.
Obchody odbywały się zgodnie z ceremoniałem wojskowym, ich zwieńczeniem był Apel Pamięci przeprowadzony przez żołnierzy 11 Wojskowego Oddziału Gospodarczego w Bydgoszczy zakończony salwą honorową. Na mogiłach przy tablicach upamiętniających pomordowanych złożono wiązanki i zapalono znicze. Uroczystości zwieńczyła msza święta.
Bieg Pamięci Karolewo – Więcbork
Tradycyjnie już, odbędzie się Bieg Pamięci Karolewo-Więcbork. Dwunasta edycja pod patronatem wojewody kujawsko-pomorskiego zaplanowana jest na 16 września. Do pokonania jest 10 kilometrowy dystans. Trasa biegu będzie prowadziła przez wsie Jastrzębiec, Śmiłowo, następnie w Więcborku przez ulice Powstańców Wielkopolskich, Zamkową, Potulickich, Promenadę, Strzelecką i Sportową i na stadion miejski. Organizatorem zawodów jest MGLKS “GROM” Więcbork oraz Burmistrz Więcborka.
Zapisy na bieg TUTAJ
Zobacz zdjęcia z odsłonięcia imiennych tablic inskrypcyjnych pomordowanych w Karolewie:
