Przejeżdżając przez mało znane polskie miasta i miasteczka, nie zdajemy sobie sprawy, jak wiele spośród nich chlubi się ciekawymi dziejami i zabytkami. Jedną z takich miejscowości są powiatowe Poddębice w woj. łódzkim, niektórym Czytelnikom znane zapewne ze stacji kolejowej na przebiegającej przez nasz region magistrali węglowej Śląsk - Porty. Warto przy sposobności wysiąść z pociągu lub z auta i zafundować sobie spacer ulicami Poddębic.
W rękach zacnych familii
Liczące ok. 8 tys. mieszkańców miasto leży w dolinie rzeki Ner, w obszarze Niziny Południowo-Wielkopolskiej, w północno-zachodniej części woj. łódzkiego, przy wspomnianej magistrali kolejowej. Pierwsza wzmianka o Poddębicach pojawiła się pod koniec XIV w., zaś w połowie XV w. erygowana została tu parafia. W tym czasie miejscowość należała do rodziny Grudzińskich. Potem dobra te stały się własnością rodu Sanguszków, a z końcem XVIII w. przeszły w ręce familii Zakrzewskich, która zarządzała nimi do wybuchu II wojny światowej. Ważnym momentem w historii Poddębic było powstanie styczniowe - w okolicy odbyło się kilka bitew, a w miasteczku funkcjonował szpital polowy. Za udział w niepodległościowym zrywie rosyjski zaborca ukarał Poddębice odebraniem praw miejskich, przywróconych dopiero w okresie międzywojennym.
Ponurą kartą w dziejach miasta jest II wojna światowa i niemiecki terror.
Hitlerowscy oprawcy wymordowali dużą część mieszkańców Poddębic (w tym wielu Żydów), innych wywieźli na roboty do Rzeszy.
Renesansowe cacko
Dla turysty magnesem jest przede wszystkim wizytówka Poddębic - przepiękny pałac w stylu renesansowym, wzniesiony na początku XVII w. z fundacji wojewody rawskiego Zygmunta Grudzińskiego. Ostateczny kształt tej efektownej budowli, usytuowanej w rozległym parku nadał w XIX w. przebudowujący ją Napoleon Zakrzewski. To piętrowy gmach z dwuspadowym dachem oraz dekoracyjnymi szczytami. Pałac wyróżnia 17-metrowa wieża zwieńczona hełmem oraz arkadowe krużganki. W dobudowanej w połowie XVIII w. loggi podziwiać można ciekawe elementy zdobnicze, w tym fragmenty kompozycji graffitowej. Częścią pałacu jest kaplica z ciekawą dekoracją malarską i stiukową, przedstawiającą m.in. herby dawnych właścicieli. Dziś w pałacu mieści się Izba Regionalna, dokumentująca dzieje miasta i okolic.
Świątynie i cmentarze
Innym ważnym zabytkiem Poddębic jest kościół pw. św. Katarzyny z początków XVII w., z licznymi cechami renesansowej architektury sakralnej. Drugą świątynią jest kościół ewangelicki z końca XIX w. Na cmentarzu parafialnym znajduje się zbiorowa mogiła i pomnik 56 powstańców z 1863 r., są też nekropolie żydowska i niemiecka.
Dziś Poddębice to spokojne miasteczko, szukające szansy na rozwój gospodarczy w dogodnym położeniu - ok. 40 km od Łodzi, niedaleko skrzyżowania trasy Poznań - Łódź, w sąsiedztwie planowanej autostrady.
