Posłowie za wyrównaniem pomocy dla rodziców niepełnosprawnych dzieci. Część dostałaby więcej pieniędzy

Projekt zmian w ustawie o świadczeniach rodzinnych (druk nr 745) przygotowała sejmowa Komisja Petycji. W obecnej i poprzedniej kadencji otrzymała trzy pisma w sprawie zrównania wsparcia, które dostają rodzice niepełnosprawnych dzieci, pobierający emeryturę i ci, którzy otrzymują świadczenie pielęgnacyjne.

Te dwie grupy opiekunów są - de facto - w takiej samej sytuacji: i jedni, i drudzy zajmują się bliskimi, których niepełnosprawność powstała w dzieciństwie (przed ukończeniem 18 lub 25 lat), różni ich jedynie prawo do emerytury. Ci, którzy emerytami nie są dostają świadczenie pielęgnacyjne.

Poszkodowani są z reguły rodzice starsi wiekiem, którzy opiekują się swoim niepełnosprawnym dzieckiem - teraz już osobą dorosłą, ale jej niepełnosprawność powstała w dzieciństwie. Zmienione w 2013 roku zasady przyznawania pomocy mówią, że do świadczenia pielęgnacyjnego nie ma prawa opiekun, który pobiera emeryturę, rentę, rentę rodzinną itp. świadczenia. Nie można też zrzec się emerytury czy renty, by otrzymywać świadczenie pielęgnacyjne.

Sławomir Piechota (Koalicja Obywatelska, PO) przewodniczący Komisji Petycji podkreśla, że w komisji projekt zmian w ustawie został przyjęty jednomyślnie.

Wyrównanie do świadczenia pielęgnacyjnego

Zgodnie z projektem opiekunowie pobierający emeryturę, rentę, rentę rodzinną i inne wymienione w ustawie świadczenia, jeśli są niższe niż świadczenie pielęgnacyjne mieliby otrzymać różnicę - wyrównanie do wysokości świadczenia. Posłowie nazwali to uzupełniającym świadczeniem pielęgnacyjnym.

Z uzasadnienia wynika, że warunki do otrzymania świadczenia może spełniać około 33,5 tys. opiekunów. To szacunki na podstawie liczby wypłacanych rent socjalnych i wieku osób je otrzymujących. Nie ma dokładnych danych, ilu rodziców pobierających emerytury, renty, renty rodzinne i tp. opiekuje się niepełnosprawnymi dorosłymi dziećmi.

Świadczenie pielęgnacyjne obecnie to 1830 zł, rośnie co roku od 1 stycznia wraz ze wzrostem najniższej płacy. W 2021 roku wyniesie 1971 zł. Minimalna gwarantowana emerytura, renta czy renta rodzinna to 1200 zł brutto.
Roczny koszt realizacji ustawy to 202 mln zł, a średnia wysokość świadczenia uzupełniającego - 504 zł.

- Trudno zaprzeczyć racjonalności tych zapisów - mówi poseł Sławomir Piechota. - Wyrównują wysokość świadczeń o podobnym charakterze, o ile osoba niepełnosprawna dalej wymaga stałej opieki. To jest warunek, by mieć prawo do świadczenia uzupełniającego - podkreśla.

Emerytury EWK niższe od świadczenia

Najczęściej przy tej okazji podaje się przykład matek pobierających emerytury EWK, choć nie jest to jedyna grupa, która mogłaby skorzystać na zmianie przepisów. Poprosiliśmy ZUS o informacje, ile obecnie wypłacanych jest emerytur EWK?

Okazuje się, że we wrześniu br. Zakład 25,3 tys. osób wypłacił wcześniejsze emerytury dla pracowników opiekujących się dziećmi wymagającymi stałej opieki (EWK). Ich przeciętna wysokość to 1 510,52 zł (bez emerytur realizowanych na mocy umów międzynarodowych).

- W województwie kujawsko-pomorskim emerytury EWK w listopadzie br. pobierało 1551 osób. Oddział ZUS w Bydgoszczy wypłacił 660 emerytur EWK, oddział w Toruniu - 891 - informuje Krystyna Michałek, regionalny rzecznik prasowy ZUS województwa kujawsko-pomorskiego.
Liczba emerytur EWK systematycznie maleje. W lipcu 2019 te emerytury pobierało 29,4 tys. osób.

Na realizację obietnic nie ma pieniędzy

Przypomnijmy, że już wcześniej pojawiały się postulaty wypłacania rodzicom pobierającym EWK dopełnienia do wysokości świadczenia pielęgnacyjnego. Petycje zgłaszano w Senacie, ale nie zyskały większości. Na poselskie interpelacje w tej sprawie ministerstwo rodziny niezmiennie odpowiadało, że najpierw musi zmienić się system orzekania o niepełnosprawności. Dopiero w ubiegłym roku przyznało, że kosztowałoby to ponad 200 mln zł rocznie. W domyśle - nie ma na to pieniędzy.

Wysokości: świadczenia pielęgnacyjnego oraz emerytur EWK, minimalnej gwarantowanej emerytury czy renty zaczęły znacząco rozchodzić się od maja 2014 roku. Wtedy, w pierwszym sejmowym proteście rodzice niepełnosprawnych dzieci wywalczyli, by wysokość świadczenia pielęgnacyjnego związać z minimalnym wynagrodzeniem. Od tego czasu luka między wysokością świadczenia pielęgnacyjnego a wcześniejszymi emeryturami matek opiekującymi się niepełnosprawnymi dziećmi systematycznie się powiększa na niekorzyść emerytek.

W maju 2018 roku, gdy w Sejmie trwał drugi protest okupacyjny rodziców niepełnosprawnych dzieci, Elżbieta Rafalska, ówczesna min. pracy zapowiadała, że spełniony zostanie postulat rodziców-emerytów dopominających się zrównania ich świadczeń ze świadczeniem pielęgnacyjnym. Po kolejnych latach sprawa dalej nie jest załatwiona. To, że posłowie porozumieli się ponad politycznymi podziałami, nie przesądza dalszych losów projektu.