Praca dla niepełnosprawnych. Firmy mają coraz mniej korzyści z ich zatrudniania

Jeżeli tacy pracownicy mają prawo do emerytury, to państwo nie dołoży do ich wypłaty ani złotówki.

Czytaj też: Posłowie chcą zmniejszyć dopłaty do pensji niepełnosprawnych. Firmy protestują, bo nie mają z tego korzyści 

Praca dla niepełnosprawnych. Jak to teraz wygląda?

To niektóre zmiany wprowadzone przez nowelizację ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Przepisy weszły w życie na początku tego roku. Ale nie wszystkie jeszcze obowiązują.

Jakie dokładnie zmiany w zatrudnianiu i zasadach pracy osób niepełnosprawnych wprowadza nowa ustawa? Poniżej przedstawiamy wyjaśnienia, które otrzymaliśmy od ekspertów Polskiej Organizacji Pracodawców Osób Niepełnosprawnych.

Stawka

Dotychczas przy ustalaniu wysokości dofinansowania do pensji osób niepełnosprawnych brany był pod uwagę poziom minimalnego wynagrodzenia z poprzedniego roku. Nowe przepisy zmieniły tę zasadę zamrażając stawki na dwa lata.

W tym i w przyszłym roku w obliczeniach będzie uwzględniana wysokość minimalnego wynagrodzenia z 2009 roku. Ta stawka jest na poziomie 1276 zł.

Dofinansowanie pracy dla niepełnosprawnych:

Obecnie właściciel zakładu pracy chronionej otrzymuje dofinansowanie do wynagrodzeń niepełnosprawnych pracowników w wysokości maksymalnie:

- 160 procent minimalnego wynagrodzenia w przypadku pracowników ze znacznym stopniem niepełnosprawności
- 140 procent minimalnego wynagrodzenia w przypadku pracowników z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności
- 60 procent minimalnego wynagrodzenia w przypadku pracowników z lekkim stopniem niepełnosprawności.

Zgodnie z nowymi przepisami wysokość dofinansowania zostanie zmieniona. Odbędzie się to etapami. Od 1 stycznia do 30 czerwca 2012 roku dofinansowanie wyniesie odpowiednio: 170 procent, 125 procent, 50 procent. Zaś od 1 lipca do 31 grudnia 2012 roku stawki te będą na poziomie: 180 procent, 115 procent, 45 procent. A od 1 stycznia 2013 roku dofinansowanie wyniesie: 180 procent, 100 procent, 40 procent.

Zarówno teraz, jak i w najbliższych latach, przedsiębiorcy mogą liczyć na dodatkowe 40 procent najniższego wynagrodzenia za każdego pracownika, który ma tzw. schorzenie specjalne (np. chorobę psychiczną, epilepsję, jest niewidomy).

Jedyna zmiana dotyczy dokumentacji. Wcześniej wystarczyło, że niepełnosprawny przedstawił zaświadczenie od specjalisty potwierdzające, że ma schorzenie specjalne. Teraz medyk musi wydać w tej sprawie orzeczenie.

 Te przepisy stosują się też do zwykłych pracodawców, zatrudniających niepełnosprawnych na tzw. otwartym rynku. Jednak w ich wypadku nie zmieni się wysokość dofinansowania. Będą nadal dostawać 70 procent stawki, ustalonej dla właścicieli zakładów pracy chronionej. Albo 90 procent, jeśli zatrudniają osoby ze schorzeniami specjalnymi.

Firmy mają coraz mniej korzyści

Do niedawna pracodawcy mogli otrzymać dofinansowanie do pensji wszystkich niepełnosprawnych pracowników.

Zmieniło się to 1 marca tego roku. Od tego dnia przedsiębiorca nie dostaje dofinansowania do wynagrodzeń osób, które posiadają umiarkowany lub lekki stopień niepełnosprawności i jednocześnie mają ustalone prawo do emerytury.

Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (w skrócie PFRON) musiał przekazywać firmom dofinansowania w ciągu 14 dni. Teraz ma na to 25 dni.

Czas pracy

Zgodnie z prawem osoby ze znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności mogą pracować maksymalnie 7 godzin na dobę i 35 godzin tygodniowo. Od 1 stycznia przyszłego roku te uprawnienia nie będą przyznawane pracownikom automatycznie. Aby osoby niepełnosprawne w stopniu znacznym lub umiarkowanym mogły spędzać w pracy mniej godzin, potrzebna będzie opinia lekarza. Musi on wystawić odpowiednie zaświadczenie po przeprowadzaniu profilaktycznego badania pracowników. Dokument może też przygotować lekarz opiekujący się niepełnosprawną osobą.

Czytaj też: Integracja na tak. Płeć dla szefa nie ma znaczenia!

Niepełnosprawni a własny biznes

Każdy niepełnosprawny prowadzący własny biznes może liczyć na refundację płaconych składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Tak jest teraz i będzie jeszcze przez półtora miesiąca. Od 1 czerwca tego roku pomoc państwa będzie zależna od stopnia niepełnosprawności. Jeśli jest on znaczny, właściciel firmy dostanie pełną refundację. Gdy przedsiębiorca ma umiarkowany stopień niepełnosprawności, otrzyma 60 procent refundacji, a jeśli lekki - 30 procent.

TUTAJ SĄ INFORMACEJ NA TEMAT  PROJEKTU INTEGRACJA NA TAK

-

- W jaki sposób nowe przepisy dotyczące zatrudniania osób niepełnosprawnych, która zaczęły obowiązywać 1 stycznia tego roku, wpłynęły na sytuację niepełnosprawnych na rynku pracy? - Zmiana przepisów miała według zamierzeń rządu poprawić sytuację finansową Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. W rzeczywistości pozbawiła pracodawców konkretnych korzyści z zatrudniania osób niepełnosprawnych, jednocześnie pozostawiając dotychczas ciążące na nich obowiązki.

Nie jest łatwo po trzech miesiącach obowiązywania ustawy, ocenić jej wpływ na rynek pracy osób niepełnosprawnych. Tym bardziej, że poszczególne przepisy wchodzą w życie w różnych terminach i nie wszystkie już obowiązują. Mimo to zaobserwowaliśmy pojawiające się na rynku pracy niekorzystne tendencje. Od 1 marca jest więcej emerytów z umiarkowanym i lekkim stopniem niepełnosprawności, którzy nie mogą znaleźć zatrudnienia lub je stracili. Docierają do naszych biur informacje, iż wiele zakładów pracy chronionej rezygnuje z tego statusu i jako zwykłe firmy zaczynają działać na otwartym rynku pracy. Tym samym mogą pozwolić sobie na zatrudnienie mniejszej liczby osób niepełnosprawnych.

- Czy nowe przepisy wprowadziły jakiekolwiek korzystne zmiany dla niepełnosprawnych? - Nie, wręcz odwrotnie. Oprócz wspomnianych wcześniej zmian dotyczących**pracowników, ustawa uderza również w niepełnosprawnych przedsiębiorców.

Od 1 czerwca tego roku zmniejszy się wysokość refundacji składek na ubezpieczenia społeczne dla osób niepełnosprawnych prowadzących działalność gospodarczą.

Poza tym od przyszłego roku żadnemu niepełnosprawnemu nie będzie przysługiwał z "automatu" skrócony czas pracy.

 - Co można zrobić, aby sytuacja osób niepełnosprawnych na rynku pracy poprawiła się? Potrzebne są kampanie społeczne, czy zmiana przepisów? - Kampanie społeczne - takie jak organizowane przez nas "Lodołamacze" - mają swoje bardzo dobre strony. Ich wymiernym efektem jest między innymi większe zainteresowanie zatrudnianiem osób niepełnosprawnych na otwartym rynku pracy. Pewne efekty może przynieść odwoływanie się do odpowiedzialności społecznej pracodawców.  Jednak bez zmian systemowych nie będzie rzeczywistej poprawy sytuacji osób niepełnosprawnych. A kolejne nowelizacje ustawy - takie jak ta z początku roku - nie spowodują, że osoby niepełnosprawne będą chętniej zatrudnianie.