Prof. Stanisław Gomułka o inflacji w 2023 roku: - Firmy będą bronić się przed inflacją podnosząc ceny dla klientów [rozmowa]

Mamy teraz dużą niepewność dotyczącą przewidywań inflacji na koniec tego roku, ale istnieje duże prawdopodobieństwo jej wzrostu, w pierwszym kwartale 2023 roku, nawet do poziomu w pobliżu 20 procent.

Następstwa wzrostu cen są bardzo zróżnicowane, zarówno dla przedstawicieli biznesu, jak i konsumentów. Firmy najbardziej dotknięte inflacją będą bronić się wzrostem cen produktów i usług, za co zapłacą klienci, a także zmniejszeniem zatrudnienia czy cięciem płac, co zaboli pracowników i ich rodziny.

Najbardziej tracą gospodarstwa domowe, które mają oszczędności w bankach, a ponadto posiadające duże kredyty oraz te, gdzie ma miejsce spadek zatrudnienia i duży udział wydatków na żywność i energię.

Najmniej odporne na inflację są branże usługowe oraz budownictwo, a najbardziej niewrażliwe na nią są sektory o wysokim poziomie technologicznym oraz niskim stopniu konkurencyjności.

Niestety, nie mam dobrych wieści dla posiadających dodatkowy kapitał i pragnących go pomnożyć. Dziś pojawia się bowiem duże ryzyko związane niemal z każdą inwestycją.

Te sposoby są i ekonomistom, i decydentom bardzo dobrze znane. Po pierwsze należy jednak podnieść stopy procentowe banku centralnego o przynajmniej 200 punktów bazowych , aby mocno zmniejszyć obecnie ujemne realne stopy procentowe od nagromadzonych oszczędności. Po drugie należy zakończyć wojnę prawną z UE, aby odblokować dopływ do Polski ogromnych, unijnych pieniędzy UE, bo to umocni złotego i tym samym zmniejszy ceny towarów importowanych i równocześnie zwiększy inwestycje, więc również podaż towarów i usług. Poza tym Narodowy Bank Polski powinien wprowadzić na rynek wysoko oprocentowane bony pieniężne, ponieważ to zmniejszyłoby podaż pieniądza, czyli też presję cenową i chroniło wartość nagromadzonych oszczędności.

To kolejny ruch podtrzymujący inflację na wysokim poziomie przez dłuższy czas.

Obecne działania rządu nieco obniżają inflację na krótką metę , ale zwiększają ryzyko wysokiej, nawet wyższej niż teraz, w dłuższej perspektywie. Kluczowy i ewidentny bardzo duży błąd to blokowanie dopływu do Polski pieniędzy z Unii Europejskiej. Dużym błędem jest także planowane na 2023 rok i później bardzo duże zwiększenie deficytu finansów publicznych, głównie przez wzrost wydatków na wojskowych z 2 procent do 5 procent PKB. Te działania stwarzają silny wzrost ryzyka bardzo dużego wzrostu kosztu obsługi długu publicznego i w rezultacie ryzyka kryzysu finansów publicznych, czyli czyli destabilizacji makro finansowej w skali podobnej do tej, którą teraz obserwujemy w Turcji.

Propozycja podniesienia wydatków na obronę narodową w przyszłym roku i później oraz prognozowany wzrost kosztów obsługi długu publicznego z nieco ponad 1 proc. PKB, jak było dotąd, do około 5 proc. PKB w roku 2023 oznaczają, że deficyt sektora finansów publicznych przekroczy w 2023 roku i w następnych latach 4,5 proc. PKB. Dodam, że projekt budżetu państwa na rok 2023 zakłada deficyt według definicji unijnej 4,4 proc. PKB. W ocenie grupy analitycznej ING ten deficyt może wynieść 7 proc. PKB. Tym samym wzrośnie do niemal pewności ryzyko, że utrzyma się na wysokim poziomie koszt obsługi długu publicznego, a ten dług liczony według metodologii unijne,j przekroczy w najbliższych latach konstytucyjny limit 60 proc. PKB. To ryzyko rośnie także z tego powodu, że lata 2023-2024 są latami wyborczymi, z których kluczowe są wybory do parlamentu pod koniec przyszłego roku. Żeby nie przekroczyć tego limitu może być konieczne jedno lub więcej z następujących działań: przejęcie aktywów OFE przez ZUS, wprowadzenie nowych podatków, obniżenie publicznych nakładów inwestycyjnych i - wreszcie - powrót w wydatkach na obronę do poziomu ok. 2 proc. PKB. Duży wpływ na finanse publiczne mają i będą nadal miały wydarzenia w obszarze inflacji oraz relacji Polski z UE, kształtowane do czasu wyborów pod koniec 2023 niemal całkowicie poza MF. Wysokie deficyty budżetowe w latach 2023-2024, gdyby miały miejsce, podtrzymają inflację oraz wysokie rentowności skarbowych papierów wartościowych, więc także wysoki koszt obsługi długu publicznego. A to w sytuacji niskiego bezrobocia i wysokiej presji płacowej powinno zmusić RPP do dalszego, prawdopodobnie znacznego, podnoszenia stóp procentowych lub rezerw obowiązkowych banków komercyjnych oraz oferty wysoko oprocentowanych obligacji NBP. Jeśli takie działania będą miały miejsce, podniesie to ryzyko spadku w najbliższych kilku kwartałach tempa wzrostu gospodarczego do poziomu bliskiego recesji lub wręcz recesji. Projekt budżetu na rok 2023 zakłada wzrost PKB o 1,7 proc., inflację na poziomie 9,8 procent.