Renesans bibliotek w Kujawsko-Pomorskiem. Dziś nie zagląda się tu jedynie po książki

Grubo się myli ten, kto myśli, że biblioteki to smutne budynki, w których tylko wypożyczymy książki, często te już podniszczone. Współczesne biblioteki przeszły bowiem rewolucję i stają się miejscem, do którego z przyjemnością przychodzą całe rodziny.

Pani Janina, emerytka z Bydgoszczy, korzysta z trzech fordońskich filii Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej.

- Wszędzie jest bardzo dużo nowości. To dla mnie błogosławieństwo, bo uwielbiam czytać książki, a na ich kupowanie mnie nie stać. Najchętniej sięgam po polskie kryminały i powieści obyczajowe. Często zdaję się na radę pań z biblioteki, bo zawsze podsuną mi coś ciekawego. Kiedy nie ma jakiejś książki, szukają jej w innych filiach. Tutaj można też spotkać znajomych, porozmawiać, przejrzeć gazety. Chodzę też często do biblioteki z wnuczką, kiedy odbieram ją z przedszkola. Starszy wnuk przychodzi głównie po lektury - opowiada Czytelniczka.

Po pandemii znów tłumy
Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna w Bydgoszczy, oprócz budynku głównego, ma 22 filie osiedlowe. - Przez lata biblioteka kojarzyła się głównie z książkami. Dziś już tak nie jest. Do biblioteki przychodzi się po informacje. Najważniejsze, by informacja była wiarygodna, a jej nośnikiem jest już nie tylko książka. Niemniej staramy się zachęcać kolejne osoby, by po książki sięgały. Okazji ku temu jest wiele. Np. niedawno podczas projektu Ekoczwartku dla Seniora realizowanego w ramach Ekoprojektów finansowanych przez Urząd Miasta w Bibliotece Głównej odbyła się akcja wymiany roślin. Obok nich leżały książki na temat uprawy i pielęgnacji roślin, ogrodnictwa. Seniorzy zaciekawieni tytułami wypożyczali je, co nas bardzo cieszy - mówi Krzysztof Gonia, dyrektor WiMBP w Bydgoszczy

Jak dodaje, pandemia koronawirusa była dość bolesnym okresem dla biblioteki. Przez jakiś czas była zamknięta, potem funkcjonowała w reżimie sanitarnym, co przyczyniło się do dość dużego spadku liczby czytelników. Na szczęście, to już przeszłość. W ostatnim czasie wzrosła liczba wypożyczeń. Poza tym do biblioteki przychodzi coraz więcej czytelników. 14 maja br. WiMBP w Bydgoszczy była współorganizatorem Europejskiej Nocy Muzeów. Tylko tego dnia, przez 6 godzin, od 18 do 24, Bibliotekę Główną odwiedziło 4 tysiące osób! To rekord. Do ostatniej minuty byli chętni, by zwiedzić Bibliotekę Bernardynów, Intrologatornię czy magazyn.

Pandemia odbiła się także na Bibliotece Publicznej Miasta i Gminy im. dr. Juliana Gerpe w Łabiszynie.

- Przez pierwsze dwa, trzy miesiące zauważyliśmy spadek liczby czytelników. Wtedy musieliśmy zamknąć bibliotekę. Gdy dostaliśmy zielone światło na jej ponowne otwarcie, zauważyliśmy wzrost wypożyczeń i zaczęli się zapisywać nowi czytelnicy. Obecnie obserwujemy wzrost zainteresowania czytelnictwem wśród dzieci. Po części jest to zasługa programu „Mała książka Wielki Człowiek”, ale też organizowanych przez bibliotekarzy wielu ciekawych spotkań dla tej grupy wiekowej - zaznacza Grażyna Błaszkiewicz, dyrektor placówki.

Także w Miejskiej Bibliotece Publicznej w Koronowie z ulgą przyjęli powrót do normalności i wolnego dostępu do półek. - Nadrabiamy zaległości w imponującym tempie - cieszy się Joanna Jarzewska, dyrektor placówki. - W okresie pandemii wiele razy słyszałyśmy, że biblioteka pełni rolę wręcz terapeutyczną. Dobra lektura jest lekiem na całe zło. Najważniejsze, że przybywa nowości, bo to oznacza także coraz więcej czytelników zwłaszcza, że ceny książek są coraz wyższe. Cieszymy się, że nasze inicjatywy zawsze spotykają się z pozytywnym odbiorem - podkreśla Joanna Jarzewska.

Także w koronowskim oddziale dla dzieci panuje ruch i gwar. - W każdym tygodniu gościmy na zajęciach kilka grup przedszkolaków, zerówki, uczniów młodszych klas szkół podstawowych - mówi Katarzyna Karwat z filii dla dzieci.

- Wiele dzieci po raz pierwszy jest w bibliotece i nigdy nie widziało tylu książek. Dowiadują się, na czym polega nasza praca, jak zostać czytelnikiem i dbać o wypożyczone książki. Czytamy śmieszne historie, rysujemy ulubionych bohaterów, tańczymy, proponujemy też zajęcia z kodowania, robotyki czy karaoke. Bardzo nam tego bezpośredniego kontaktu brakowało! - przyznaje Katarzyna Karwat.

Są w regionie biblioteki, którym czas pandemii się przysłużył. Miejska Biblioteka Publiczna im. Zdzisława Arentowicza we Włocławku wprowadziła wówczas usługę „Książka na telefon”. Mogą z niej skorzystać osoby po 60. roku życia, chore lub niepełnosprawne zamieszkałe na terenie Włocławka, które posiadają kartę biblioteczną. Pracownik biblioteki przywiezie im do domu zamówioną książkę.

„Książka na telefon” cieszy sie bardzo dużym zainteresowaniem, więc usługa nadal będzie kontynuowana.

Kto czyta najwięcej? Jakie gatunki są najpopularniejsze?

Z danych WiMBP w Bydgoszczy, wynika, że 26 proc. czytelników to osoby uczące się, 43 proc. osoby pracujące, 31 proc. seniorzy. Zdecydowana większość to kobiety. W filiach największym powodzeniem cieszy się literatura obyczajowa, non fiction, podróżnicza, reportaże.

Krzysztof Gonia zaznacza: - Nowości kupujemy non stop. Nie mamy problemu z pieniędzmi na ten cel. Pochodzą one z Narodowego Program Rozwoju Czytelnictwa, z Urzędu Marszałkowskiego oraz ze środków własnych. Mamy komisję ds. zakupu książek, która monitoruje rynek nowości. Czytelnik może też złożyć propozycję zakupu konkretnej książki i staramy się te życzenia realizować.

W Bibliotece w Łabiszynie czytelnicy szukają głównie nowości. Wśród dzieci największym powodzeniem cieszą się zekranizowane bajki, np. Psi patrol, Świnka Peppa czy Kicia Kocia. Wśród młodzieży najpopularniejsze są powieści fantasy. Dorośli wybierają książki o tematyce wojennej, thrillery psychologiczne, kryminały, a także literaturę obyczajową i erotyczną. Ostatnio prym wiedzie literatura polska.

- Z chwilą, gdy książka jest wpisana do katalogu, można ją rezerwować. Często jeszcze przed premierą, mamy listę chętnych - mówi Grażyna Błaszkiewicz.

Z kolei włocławianie najchętniej sięgają po kryminały, książki obyczajowe, biografie, literaturę faktu i reportaże.

Biblioteki idą z duchem czasu i stają się coraz bardziej nowoczesne. We Włocławku trwa przeprowadzka do zmodernizowanej za 6,5 mln zł siedziby biblioteki. Będzie w niej dwupoziomowa wypożyczalnia, dwa stanowiska play station, stanowiska odsłuchowe do audiobooków, strefa dziecka wyposażona m.in. w dywan magiczny i laserowy. Będzie też mediateka, bieżnia wirtualna i nowoczesny magazyn książek.

- Chcemy, by czytelnik nie sprowadzał swojej obecności tylko do wypożyczenia książki lub jej oddania, ale by spędzał u nas wiele godzin. Mamy nadzieję, że będzie się u nas czuł jak w domu - mówi Andrzej Chmielewski, dyrektor włocławskiej biblioteki.

W 2021 roku w ramach Bydgoskiego Budżetu Obywatelskiego WiMBP zakupiła książkomat. Można w nim wypożyczyć i do niego zwrócić książkę. Jest czynny 24 godziny na dobę, książki czekają przez 3 dni. Na razie książkomat znajduje się tylko w filii na Miedzyniu, przy ul. Nakielskiej 175 A. Poza tym w Bibliotece Głównej jest jedno stanowisko do przeglądania eprasy i będą kolejne trzy w tym roku. Można tutaj przejrzeć archiwalne numery „IKP”, „Dziennika Wieczornego” czy „Gazety Pomorskiej”.

Andrzej Chmielewski zaznacza, że choć popularyzowanie czytelnictwa jest zawsze najważniejszym zadaniem biblioteki, to równie istotne jest integrowanie lokalnej społeczności. Temu służą różnego rodzaju zajęcia, spotkania autorskie czy lekcje biblioteczne dla dzieci.

- Miesiąc przed wybuchem pandemii gościliśmy Mariusza Szczygła. Przyszło aż 250 osób. Niewiele mniejszym zainteresowaniem cieszyło się spotkanie autorskie z Szymonem Hołownią. Będziemy takie spotkania kontynuować. Dużą popularnością cieszą się lekcje biblioteczne. Dzieci dowiadują się np. że we Włocławku przez siedem lat mieszkała Maria Kuncewiczowa, przez cztery lata Alfred Szklarski, a nasz noblista Henryk Sienkiewicz odwiedził miasto w 1904 roku. Organizujemy też ciekawe warsztaty i zajęcia dla dzieci i dorosłych, np. z szydełkowania zakładek do książek - słyszymy.

Coraz bardziej przyjazna całym rodzinom jest też WiMBP w Bydgoszczy. W pandemii otwarta została nowoczesna filia na Londynku, w której wkrótce zostanie zwiększona oferta komiksów. Kolejne filie będą remontowane, np. w tym roku na Kapuściskach za pieniądze z BBO. Już teraz dzieci chętnie korzystają z podłóg interaktywnych w niektórych filiach.

- Coraz bogatsza jest nasza oferta zajęć i spotkań autorskich. Niedawno gościliśmy Jana Englerta. Przyszło ponad 200 osób, więc spotkanie odbyło się na dziedzińcu Biblioteki Głównej, bo nie mamy aż tak dużej sali. Popularne są też Ekoczwartki dla Seniorów czy zajęcia z robotyki w filii na Jachcicach. Mamy też Dyskusyjny Klub Książki Mówionej dla osób niewidomych i słabowidzących. W filiach osiedlowych można wypożyczyć gry planszowe. Już nie możemy się doczekać kolejnych ważnych dla nas imprez - festiwalu książki obrazkowej dla dzieci „LiterObrazki”, który odbędzie się w dniach 30 maja-5 czerwca oraz reaktywowanego Bydgoskiego Trójkąta Literackiego. Potrwa od 6 do 10 czerwca - podsumowuje Krzysztof Gonia.

Z kolei w bibliotece w Łabiszynie od 15 lat działa Dyskusyjny Klub Książki. - Na comiesięcznych spotkaniach omawiamy wybraną lekturę i polecamy sobie wzajemnie książki. Organizujemy także spotkania autorskie dla wszystkich grup czytelniczych. Ostatnio było spotkanie z Bajanką na temat uwielbianej przez dzieci serii „Kicia Kocia”. Niedawno gościły u nas Katarzyna Zdanowicz i Kasia Dziurska - opowiada Grażyna Błaszkiewicz.

Jak dodaje, czytelnicy mogą korzystać z ebooków i rezerwować książki online w katalogu, a zamówienia odbierać w dogodnym dla siebie czasie. Od wielu lat w placówce działa Lokalny Klub Kodowania.

- Działają u nas także kluby makramy dla dorosłych i młodzieży, Dziecięca Akademia dla najmłodszych, prowadzimy też kurs komputerowy dla dorosłych. Corocznie mamy bogaty program na Tydzień Bibliotek, Noc Bibliotek. Organizowane są letnie warsztaty fotograficzne dla młodzieży, a także wiele tematycznych i rocznicowych spotkań - podsumowuje dyrektor Błaszkiewicz.