Sylwia ma 27 lat. Reumatoidalne zapalenie stawów wykryto u niej w wieku 3 lat.
- Nauczyłam się żyć z tą chorobą, chociaż nie jest to łatwe - przyznaje. - Do wykonywania niektórych czynności potrzebuję pomocy drugiej osoby. Nie jestem w stanie sama podróżować komunikacją, ponieważ nadal zbyt wiele środków transportu miejskiego nie jest przystosowanych dla osób niepełnosprawnych. Dla mnie tramwaj lub autobus wysokopodłogowy są barierą nie do pokonania.
Organizm działa przeciwko sobie
- Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) należy do grupy chorób zwanych autoimmuno-logicznymi - przypomina lekarz rodzinny Marcin Pustkowski. - W schorzeniu tym organizm zwraca się przeciwko samemu sobie. Obiektem "ataku" układu immunologicznego jest on sam, a dokładniej fragment przeciwciała zwany Fc. Nie znamy, niestety, przyczyn takiego stanu. Na pewno wiąże się on z uwarunkowaniami genetycznymi i, być może z zakażeniem wirusami bądź innymi drobnoustrojami. Czynnikiem bezpośrednio wyzwalającym objawy jest czasem przebyty poród, znaczny wysiłek fizyczny, silny i długotrwały stres, uraz czy zakażenie.
Z takim "samobójczym atakiem" łączy się zawsze odczyn zapalny, który doprowadza do pogrubienia błony maziowej stawów i zniszczenia chrząstki. Zapaleniu ulegają również małe naczynia w całym organizmie. Jest to przyczyna objawów pozastawowych.
Po stawach poznać chorobę
Jak w wielu chorobach przewlekłych, tak i w reumatoidalnym zapaleniu stawów występuje uczucie rozbicia, skłonność do pocenia, stany podgorączkowe; symptomy te nazywamy ogólnymi albo nieswoistymi.
- Jednak najbardziej charakterystyczne dla tej choroby są objawy związane ze stawami - tłumaczy dr Pustkowski. - Typowa jest ich lokalizacja w małych stawach dłoni. Zmiany są najczęściej symetryczne. Występuje obrzęk, ból, sztywność, zwłaszcza w godzinach porannych. W zaawansowanych stadiach RZS palce ustawiają się w jednym kierunku (w stronę kości łokciowej). Nazywamy to odchyleniem łokciowym. Charakterystyczne są też zaniki mięśni. Ostatecznie dłoń staje się niesprawna, a drobne stawy usztywnione. W 20 proc. przypadków pod skórą, szczególnie na łokciach i kolanach oraz w innych miejscach narażonych na ucisk, pojawiają się guzki reumatoidalne. Ze stawami są związane także torbiele Bakera spotykane w dole podkolanowym. Przyczyną powiększenia obwodu kolana jest wtedy przepuklina torebki stawowej.
Tracą szanse na normalne życie
Już 400 tysięcy Polaków choruje na reumatoidalne zapalenie stawów. Po dwóch latach od rozpoznania choroby, co trzecia z nich nie jest zdolna do pracy zawodowej. Wbrew powszechnej opinii coraz częściej są to ludzie młodzi i aktywni, którzy z powodu późnego diagnozowania i braku dostępu do właściwej terapii tracą szansę na normalne życie.
Młody człowiek sparaliżowany silnym bólem, sztywnością i obrzękami stawów przestaje funkcjonować społecznie. Nie może się samodzielnie umyć, ubrać, czy swobodnie poruszać, ponieważ przewlekły stan zapalny niszczy stawy, które ulegają deformacji i trwałemu unieruchomieniu. W Polsce już po dwóch latach od rozpoznania RZS, co trzecia osoba nie jest zdolna do pracy zawodowej.
Reumatoidalne zapalenie stawów, mimo że jest chorobą przewlekłą, nie jest wpisane na taką listę. - Brakuje wiedzy na temat choroby zarówno wśród niektórych lekarzy, jak i samych chorych. Utrudniony jest dostęp do nowoczesnych terapii, głównie z powodów administracyjnych - dodaje prof. Piotr Wiland, specjalista chorób wewnętrznych i reumatologii z Akademii Medycznej im. Piastów Śląskich we Wrocławiu.
Więcej na www.resmedica.pl
