Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Rolnictwo ekologiczne potrzebuje wsparcia państwa, a to jest nieskuteczne, uważa NIK

Oprac. AGW
pixabay
Najwyższa Izba Kontroli przyjrzała się sektorowi rolnictwa ekologicznego. Omawiając wyniki kontroli, zaczyna o tego, że: "Od 2014 r. do 2018 r. ­aż 7 razy, w dodatku bez analizy rynku zmieniane były przepisy dotyczące trybu i zasad udzielania pomocy producentom żywności ekologicznej". To pierwszy poważny problem w postaci braku stabilizacji.

W ciągu 4 lat ubyło 19% producentów ekologicznych, a powierzchnia upraw eko zmalała o ponad 26%. Według najnowszych dostępnych danych z 2018 roku, wynosiła 484,7 tys. ha, w 2014 roku były to 657,9 tys. ha. Producentów ekologicznych w 2018 mieliśmy w Polsce prawie 25,5 tys., a w ubiegłym roku już prawie o 5 tysięcy mniej.

Rolnictwo ekologiczne w Polsce okiem NIK

Częste zmiany przepisów, na które już na początku wskazuje Najwyższa Izba Kontroli, mają być powodem opóźnień w wydawaniu decyzji dotyczących przyznania dopłat (tzw. płatności ekologicznych) i wypłacania pieniędzy producentom. Nowelizacje wymuszały wielokrotną aktualizację procedur i konieczność modyfikacji systemu informatycznego ARiMR.

Od 2015 roku rolnicy ekologiczni zostali zobowiązani do przeznaczenia na sprzedaż czy do przetwórstwa już nie co najmniej 30% tego, co wytworzą (zamiast wcześniejszych 80%), przy zachowaniu takich samych stawek dopłat. Poprzednio producenci mieli zgłaszać problemy z wykarmieniem własnych zwierząt, musząc sprzedać zdecydowaną większość zbioru.

NIK ocenia, że ta decyzja nie sprzyjała stymulacji rozwoju rynku ekoproduktów, tym bardziej, że w badanym okresie liczba producentów ekologicznych w Polsce spadła o 19%, z ok. 25,5 tys. do 20,5 tys.

W raporcie czytamy, że podwoiła się liczba przetwórni. W 2014 r. było ich 484, w 2018 r. już 910, co jednak nie oznacza wzrostu skupu ekologicznych produktów od polskich rolników. Miał na to wpływ, m.in. większy import surowców ekologicznych - z ponad 4,5 mln ton do ok. 14 mln ton

System wsparcia, jakiego państwo udziela producentom ekologicznym, powinien promować przede wszystkim rolników, którzy wprowadzając ekożywność na rynek, przyczyniają się do rozwoju obszarów wiejskich.

W Polsce najwięcej gospodarstw ekologicznych znajduje się w województwach: warmińsko-mazurskim (122,4 tys. ha), zachodniopomorskim (101,2 tys. ha) oraz podlaskim (49,3 tys. ha). Ich średnia wielkość wynosi około 26 ha, ale najwięcej - 25% - to gospodarstwa o powierzchni upraw od 5 ha do 10 ha.

W Europie upraw ekologicznych przybywa, w Polsce ubywa

  • W 2017 r. całkowita powierzchnia ekologicznych gruntów rolnych w Unii Europejskiej wynosiła ponad 12,5 miliona hektarów, co stanowiło 7% powierzchni użytków rolnych we wspólnocie, w Polsce to zaledwie 3,4%.
  • Od 2012 r. powierzchnia ekologicznych gruntów powiększyła się w UE o 25%, gdy w tym samym czasie w Polsce niemal o 25% spadła.
  • W latach 2014-2018 zmniejszyła się natomiast liczba zwierząt (z wyjątkiem brojlerów) utrzymywanych w ekologicznych gospodarstwach rolnych, doszło również do obniżenia certyfikowanej produkcji zwierzęcej, np. mięsa i mleka.

W ostatnich latach wzrosła w naszym kraju produkcja żywności przetworzonej, m.in. z powodu importu surowców. W 2018 r. funkcjonowało 910 przetwórni (prawie 2 razy więcej niż w 2014 r.). Najwięcej takich zakładów jest w województwach: mazowieckim, wielkopolskim oraz lubelskim. "To jednak i tak niewiele w porównaniu z krajami Europy Zachodniej. Jak podaje Eurostat, w 2017 r. we Włoszech było 18,5 tys. przetwórni, a w Niemczech i we Francji po ok. 15 tys. Na czwartym miejscu w tym zestawieniu znajdowała się Hiszpania z ponad 4 tys. przetwórni".

To Cię może też zainteresować

W sierpniu 2018 r. resort rolnictwa szacował wartość polskiego rynku żywności ekologicznej na około 1 mld zł. Jej udział w rynku spożywczym to zaledwie 0,3%, podczas gdy w 2017 r. średnia w Unii Europejskiej wynosiła 4%,w rekordowej pod tym względem Danii prawie 8,5%, w Szwajcarii niemal 8%, a w Austrii 6,5%.

„Ramowy Plan Działań dla Żywności i Rolnictwa Ekologicznego w Polsce na lata 2014-2020” - taki dokument Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi przyjęło w 2014 roku. "Głównym celem tego planu był rozwój rolnictwa ekologicznego oraz rynku żywności ekologicznej. Założono w nim, że średnioroczne tempo wzrostu wartości rynku będzie utrzymane na poziomie co najmniej 15%, aby w 2020 r. przekroczyć 210 mln euro, a liczba przetwórni miała się zwiększyć do ponad 700", przypomina NIK. Zabrakło określenia, jak będzie mierzona realizacja celów, opis działań to za mało.

NIK: monitorowanie wyznaczonych celów i zadań spowodowałoby efektywniejsze wykorzystanie środków publicznych przeznaczonych na te cele i zadania. Sprzyjałoby to także dalszemu rozwojowi produkcji ekologicznej.

Kontrola NIK wykazała, że:

  • informacje na temat rynku żywności ekologicznej były trudnodostępne,

  • niski był poziom wiedzy konsumentów o znakowaniu żywności ekologicznej,

  • niewielka była rozpoznawalność logo rolnictwa ekologicznego.

  • W okresie objętym kontrolą obowiązywało np. 10 wersji książki procedur dotyczącej płatności ekologicznych określających m. in. tryb przyjmowania wniosków, zasady wprowadzania danych z wniosków do systemów informatycznych, sposób prowadzenia kontroli kompletności danych i kontroli administracyjnej wniosków oraz przygotowania projektów decyzji.

  • Średni czas wydania decyzji dotyczącej pomocy dla ekorolników był dłuższy o ponad dwa miesiące w stosunku do terminu określonego w przepisach.

  • Z danych, na jakie powołuje się SGGW, w tej chwili około 50-60% produktów ekologicznych jakie trafiają do sprzedaży detalicznej w Polsce pochodzi z importu. Są to w szczególności: owoce egzotyczne i ich przetwory, kawa i herbata, produkty wysoko przetworzone, przyprawy. Nasi producenci eksportują głównie świeże i mrożone warzywa i owoce, koncentrat soku jabłkowego, zboża i produkty zbożowe.

Źródło: NIK

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Strefa Biznesu: Rolnicy zapowiadają kolejne protesty, w nowej formie

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wróć na pomorska.pl Gazeta Pomorska