Spór o pomnik Lecha Kaczyńskiego

Ze zniesmaczeniem śledzę reakcje na wieść, że działacze PiS chcą, żeby rada miasta na czwartkowej sesji wyraziła zgodę na budowę pomnika Lecha Kaczyńskiego i ofiar katastrofy smoleńskiej. Do tej pory nie znalazłem w nich sensownej odpowiedzi, dlaczego pomnik powinien powstać, a tym bardziej dlaczego nie ma dla niego miejsca.

Uchwała pisana na kolanie

Uzasadnienie uchwały wygląda, jakby było pisane na kolanie. Nie przekonują mnie słowa: "Powstały Komitet zamierza zrealizować przedsięwzięcie, które stanowić będzie wyraz wdzięczności za ofiarną służbę dla Ojczyzny wszystkich Ofiar smoleńskich". Dlaczego działacze PiS chcą uhonorować prezydenta Lecha Kaczyńskiego? Bo "w szczególny sposób zabiegał o uhonorowanie wszystkich osób, które położyły zasługi w zmaganiach o Wolną i Niepodległą Polskę". To też puste hasło. Jeśli - w ocenie działaczy PiS - Kaczyński zapisał w historii Rzeczypospolitej tak bardzo ważną kartę, dlaczego nie przedstawili w uzasadnieniu uchwały - która nie ma ograniczeń, co do liczby stron - jego dokonań i zasług. Co więcej, wydaje się, jakby wyznawali zasadę, że cel uświęca środki. PiS chce za wszelką cenę postawić ten monument przed jesiennymi wyborami. "Zmontować" go po cichu. Bez wchodzenia w dyskusję. Bez konsultacji. Zakulisowo. Gdyby było inaczej, nie bylibyśmy świadkami gier typu: propozycję przedstawia prof. Wojciech Polak, który cieszy się autorytetem, tytuł uchwały w porządku obrad sugeruje, że będzie to tylko pomnik upamiętniający ofiary katastrofy smoleńskiej, że będzie to społeczna inicjatywa. Dlaczego więc na sesję zgłasza ją klub PiS, a nie grupa 150 mieszkańców, której do złożenia uchwały wymaga statut gminy?

Pomniki świadczą o nas

Dlaczego nie chcę, aby przy ul. Chopina stanął pomnik Lecha Kaczyńskiego? Jestem zdania, że inicjatywy, które tak poważnie ingerują w przestrzeń publiczną, które przez najbliższe dziesięciolecia będą świadczyć o nas, o mieście, o tym kim jesteśmy, nie mogą wywoływać tak gorących sporów, tak bardzo dzielić torunian. Takie uchwały nie mogą być dociskane kolanem. Ale kto ma władzę, ten ma też pomniki. Uważam jednak, że PiS nie ma społecznego mandatu, by ingerować tak znacząco i brutalnie w przestrzeń publiczną, która należy do wszystkich torunian. Partia Jarosława Kaczyńskiego w wyborach samorządowych dostała 22 proc. głosów. Opowiedziało się za nią ponad 13,5 tys. osób, co ugrupowaniu dało pięć mandatów w 25-osobowej radzie miasta.

Od poniedziałku Młodzi Demokraci, czyli młodzieżówka PO, będą zbierać podpisy pod apelem przeciw pomnikowi. Sądzę, że to jeszcze bardziej pogłębi podziały między torunianami i podniesie temperaturę konfliktu. PO, SLD czy PSL, bo politycy tych partii też zginęli w katastrofie, mogliby "bić się" z PiS nie o to, czy pomnik powinien powstać, ale jak mógłby wyglądać. Bo o ile wśród wielu torunian rzeźba Kaczyńskiego mogłaby nie znaleźć uznania, to sądzę, że z monumentem upamiętniającym wszystkie ofiary na równych zasadach, nie byłoby problemu. Bo najwięcej emocji nie wzbudza to, że zostaną upamiętnione ofiary katastrofy, ale to, że ujrzymy oblicze tylko jednej z nich. Gdyby aranżacja była utrzymana w duchu i formie pomnika światła na Krakowskim Przedmieściu, nie byłoby tylu obelg i wyzwisk na forach. Ten pomnik mógł łączyć nie tylko torunian, ale też polityków. Toruń mógłby wrócić do korzeni. Przecież w tym roku świętujemy rocznice dwóch pokojów toruńskich i promujemy się jako miasto pokoju.