Środa Popielcowa 14 lutego 2024. Tego dnia obowiązuje post ścisły. Co można jeść? Tych osób nie obowiązuje post

Środa 14 lutego 2024 roku to Środa Popielcowa, która rozpoczyna okres Wielkiego Postu. Dzień ten określa się potocznie nazwą "Popielec".

Środa Popielcowa to święto ruchome - w 2024 roku przypada 14 lutego - i rozpoczyna symboliczne czterdzieści dni Wielkiego Postu.

Środa Popielcowa nie należy do świąt nakazanych, co oznacza, że tego dnia udział w mszy nie jest obowiązkowy. W Środę Popielcową w kościołach symbolicznie posypuje się głowy popiołem. Ksiądz wypowiada słowa z Księgi Rodzaju: "prochem jesteś i w proch się obrócisz" (Rdz 3, 19).

W Środę Popielcową katolików obowiązuje post ścisły. Oznacza on obowiązek poszczenia zarówno ilościowego, jak i jakościowego. O postach mówi 4. przykazanie kościelne: Zachowywać nakazane posty i wstrzemięźliwość od pokarmów mięsnych, a w czasie Wielkiego Postu powstrzymywać się od udziału w zabawach.

Post ścisły obowiązuje katolików dwa razy w roku - właśnie w okresie Wielkiego Postu. To Środa Popielcowa oraz Wielki Piątek.

• Post jakościowy - w Kościele katolickim oznacza wstrzemięźliwość od pokarmów mięsnych (czyli taki post, jaki katolików obowiązuje w każdy piątek),
• Post ilościowy - polega na ograniczeniu liczby spożywanych posiłków.

W praktyce oznacza to, że w Środę Popielcową można zjeść trzy posiłki, w tym jeden do syta i dwa skromne. Nie należy jednak jeść mięsa, natomiast ryby - wolno.

Zgodnie z kanonami 1251-1252 Kodeksu Prawa Kanonicznego, w Środę Popielcową obowiązuje wstrzemięźliwość od pokarmów mięsnych i post ścisły. Oznacza to, że można spożyć trzy posiłki w ciągu dnia, w tym tylko jeden do syta.

Przestrzeganie postu ścisłego nie dotyczy wszystkich. Do postu jakościowego zobligowani są wszyscy wierni, którzy ukończyli 14. lat. Z kolei do zachowania postu ilościowego zobowiązani są katolicy między 18. a 60. rokiem życia.

Obecnie post dotyczy jedzenia mięsa w Środę Popielcową i ograniczenia liczby spożywanych posiłków. Jednak jak wskazują etnografowie, jeszcze w pod koniec XIX wieku w czasie Wielkiego Postu nie można było spożywać również nabiału. Wierni rezygnowali z masła, mleka i jaj. W niektórych regionach Polski zakazy postne obejmowały nawet spożywanie maślanki czy serwatki - podaje Muzeum Etnograficzne w Toruniu. Dawniej standardową praktyką rozpoczynającą Wielki Post był post o chlebie i wodzie. Tradycja obchodów Środy Popielcowej nakazuje jedzenie ryb, w szczególności śledzi pod różnymi postaciami.

Rzeszowskie muzeum wylicza też inne zwyczaje wielkopostne:

• Ubierano się w ciemne ubrania.
• Nie noszono żadnych ozdób.
• Unikano kłótni, a nawet głośnych rozmów.
• Przygotowywano się do spowiedzi.
• Jedzono tylko dwa posiłki dziennie, a w piątki w ogóle.

Jedzono na przykład żur z grzybami, kwas z kapusty, ziemniaki z kapustą omaszczone olejem lnianym albo polewkę z serwatki z dodatkiem mąki rozpuszczonej w wodzie. Chleb jedli tylko bogatsi mieszkańcy wsi i w ograniczonych ilościach.