4. Zamek w Świeciu
Zamek zbudowany przez Zakon krzyżacki po roku 1335. Był to jedyny zamek wodny na terenie państwa krzyżackiego! Mieścił się w widłach Wisły i Wdy i miał strategiczne znaczenie, bowiem kontrolował ruch na Wiśle.
Zniszczony w czasie wojen szwedzkich w XVII wieku nie został odbudowany. Z zamku do naszych czasów zachowało się częściowo odbudowane skrzydło północne z wieżą i basztą północno-wschodnią. Ze skrzydła wschodniego przetrwały jedynie przesklepione pomieszczenia piwniczne, ocalały także dolne partie wszystkich pozostałych baszt oraz krótkie fragmenty murów obwodowych.
30 czerwca 2002 nastąpiło uroczyste otwarcie zabytku dla zwiedzających. W roku 2009 zamek w Świeciu został uhonorowany tytułem Perły Województwa Kujawsko-Pomorskiego. W murach zamkowych odbywają się koncerty, festyny, wystawy.
5. Zamek w Grudziądzu
Zamek krzyżacki w Grudziądzu założono w XIII w. Od 1466 r. stanowił siedzibę starostów królewskich. Gotycki zamek, należący do większych warowni zakonnych był siedzibą komtura.
Kilkakrotnie gościli tu królowie polscy (Kazimierz Jagiellończyk, Zygmunt August, Stefan Batory, Zygmunt III Waza, Władysław IV, Jan III Sobieski). Przebywał tu również król szwedzki Karol X Gustaw i car Piotr Wielki.
Na polecenie króla pruskiego Fryderyka Wilhelma II w latach 1796-1804 zamek został prawie doszczętnie rozebrany, a uzyskane cegły posłużyły budowie cytadeli i więzienia.
Wygląd zamku w Grudziądzu znany jest jedynie z przekazów ikonograficznych i z opisów lustracyjnych. Zachowała się tylko wzniesiona około 1300 roku wieża "Klimek", ocalona na osobiste życzenie królowej pruskiej Luizy. Wieża stała się atrakcyjnym punktem widokowym i symbolem Grudziądza.
Zobacz: Imponujące widoki z Wieży Klimek w Grudziądzu [zdjęcia]
Ale turystów przyciąga również sama Góra Zamkowa. Prowadzone na niej badania doprowadziły do odsłonięcia ocalałych reliktów zamku.
6. Zamek w Kruszwicy
Nie wszyscy wiedzą, iż osamotniona wieża, tzw. Mysia Wieża w Kruszwicy, to część zamku królewskiego fundowanego przez króla Kazimierza Wielkiego.
Zamek został wzniesiony na nieregularnym planie z dwoma basztami po zachodniej stronie i bramą od strony wschodniej.
Z zamku wybudowanego w latach 1350-1355, obecnie w stanie trwałej ruiny, pozostała jedynie wieża, zwana dziś potocznie Mysią Wieżą, wiązana z podaniem o Popielu, legendarnym władcy Polan lub Goplan. Z tej wysokiej na 32 metry wieży rozciąga się piękny widok na całą okolicę. Ze szczytu Mysiej Wieży można podziwiać m.in. panoramę Kruszwicy oraz Gopła.
Budynek posiadał mur obronny o wysokości 4 metrów. Dobrze zachowały się partie piwniczne budynku.
7. Zamek Bierzgłowski
Około 14 km na północny-zachód od Torunia, na wysuniętym wzniesieniu pradoliny Wisły stoi jedna z najstarszych obronnych budowli krzyżackich – gotycki zamek, wzniesiony w latach 1270-1305.
Od wschodu, południa i zachodu zamek otoczony jest fosą (obecnie suchą), od strony północnej znajduje się przedzamcze, na terenie którego znajduje się przebudowany w XIX w. budynek gospodarczy z XIV w. oraz dwa późniejsze budynki.
Przedzamcze jest otoczone kamiennym murem, w którym od północy znajduje się główna brama wjazdowa z neogotyckim szczytem, a w narożu północno-zachodnim baszta.
W murze północnym zamku wysokiego znajduje się pochodzący z ok. 1300 roku portal z detalem architektonicznym przedstawiającym najprawdopodobniej postać jeźdźca na koniu, której towarzyszą dwaj rycerze. Ta najstarsza zachowana rzeźba na terenie Prus zaliczana jest przez niektórych historyków do najcenniejszych dzieł ceramicznej plastyki średniowiecznej Europy.
Po drugiej wojnie światowej zamek pełnił funkcję domu opieki społecznej. Od 1992 roku właścicielem zamku jest Diecezja Toruńska, pod opieką której po dziś dzień trwają prace restauratorskie.
