O firmie dywidag
O firmie dywidag
Firma Dywidag powstała w 1865 roku. Na swoim koncie ma współ-pracę z koncernem zbrojeniowym Dynamit AG Vorm Alfred Nobel & CO Bromberg, który od końca 1939 roku budował fabrykę zbrojeniową na terenie obecnego Zachemu.
Firma istnieje do dziś i ma siedzibę w Monachium. Specjalizuje się w geoinżynierii, budowie mostów, autostrad i tuneli. Po 65 latach ponownie wraca do Wrocławia i będzie uczestniczyć w budowie autostradowej obwodnicy.
W drugiej połowie 1944 roku urzędujące wtedy w Polsce władze niemieckie postanowiły utworzyć połączenie trolejbusowe z dawnego lotniska do centrum miasta. Linia miała biec na trasie Nowy Rynek - ul. Poznańska - ul. Szubińska - lotnisko.
Niemcy szybko zabrali się do roboty. Słupy zbudowała firma Dywidag z Drezna. Ustawiono je wzdłuż linii przyszłej trasy, zamontowano haki na ścianach i rozwieszono trakcję elektryczną. Na każdym słupie umieszczono stalowe tabliczki znamionowe, zawierające informacje o wadze i wysokości oraz trzycyfrowy numer seryjny.
Zbrojone prętami stalowymi słupy ważyły od 900 do 2700 kg, mierzyły od 8 do 10,5 m.
Trolejbus nigdy nie ruszył
(fot. Autor)
Niestety zanim trasą pojechał pierwszy trolejbus, do miasta wkroczyła Armia Czerwona, a sojusznicy zwinęli, i to dosłownie, trakcję elektryczną.
A że po wojnie brakowało wszystkiego, pozostawione okrągłe słupy z charakterystycznym betonowym, stożkowym daszkiem wykorzystano do budowy trakcji tramwajowych.
Wiele z słupów, bo aż 12 z 14 pozostawionych w Bydgoszczy, podtrzymuje trakcję elektryczną do dziś.
Jeden stoi samotnie na ul. Poznańskiej 24, gdzie został wkopany 65 lat temu, kolejny znajduje się w zlikwidowanej w 1997 roku zajezdni tramwajowej przy ul. Zygmunta Augusta 2. Obydwa nie służą już do niczego.
Po dawnym projekcie połączenia trolejbusowego pozostało też 11 tabliczek znamionowych i ruchome haki na elewacjach budynków.
Co z resztą słupów?
Słupy stanowią ciekawy ślad historii miasta z okresu II wojny światowej. Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego, które zarządza NGL-DAG Fabrik Bromberg na dawnym terenie Zakładów Chemicznych Zachem, zapewnia, że zajmie się ocalałymi słupami.
- Uznaliśmy, że jeden z nich byłby doskonałym uzupełnieniem zbiorów związanych z dziejami DAG Fabryk - mówi pan Michał Pszczółkowski, asystent zespołu ds. NGL-DAG Fabrik Bromberg. - Zwróciliśmy się do MZK z prośbą o przekazanie na potrzeby muzeum jednego z siedmiu słupów, usuniętych z pętli tramwajowej na ul. Glinki w 2008 roku, jeśli nie uległy one zniszczeniu, bądź powiadomieniu nas o ewentualnych planach wymiany kolejnych słupów.
Zachęcamy do szukania słupów w mieście. Może ktoś posiada zdjęcia, np. usuniętych słupów z pętli tramwajowej przy ul. Glinki, lub informacje na temat linii trolejbusowej w Bydgoszczy? A może ktoś znalazł kolejny słup lub wypatrzył ruchomy hak na elewacji budynku? Jeśli tak, prosimy o kontakt: [email protected].
Podziękowanie
Autor, który wskazuje jeden ze słupów nigdy nie ukończonej linii trolejbusowej
(fot. fot. Jarosław Pruss)
Autor serdecznie dziękuje Stowarzyszeniu Miłośników Zabytków "Bunkier", w szczególności Jarkowi Butkiewiczowi, za cenne wskazówki i uwagi przy poszukiwaniu słupów w mieście.
