W poszukiwaniu stolicy Kujaw. Włocławek, Inowrocław, Bydgoszcz...

Ja zapytam jakie miasto jest stolicą Kujaw: Włocławek, Inowrocław czy Bydgoszcz? - kontynuuje temat Adam Kałucki, dyrektor agencji marketingowej „Locativo” z Krakowa, który kilka dni temu zaprezentował w Bydgoszczy projekt strategii promocyjnej „Budujemy markę Kujaw”.

O strategii pisaliśmy w czwartkowym wydaniu „Pomorskiej”, więc dziś skupimy się na poszukiwaniu stolicy Kujaw.

Kujawy kojarzą się z olejem i tężniami

Obecna na tym spotkaniu w Kujawsko-Pomorskim Centrum Kultury delegacja Włocławka wskazała oczywiście na swoje miasto. Trudno się dziwić - wielu autorów publikacji tak twierdzi, przynajmniej w kontekście historycznym.

To jedno z najstarszych miast w Polsce (osada wcześnośredniowieczna od IX w.) nabrało dużego znaczenie ok. 1123-24 roku, gdy utworzono tu siedzibę biskupstwa kujawskiego (wg tradycji przeniesioną z Kruszwicy doszczętnie zniszczonej w 1096 r. w krwawej bratobójczej bitwie). W 1191 lub 1194 r. książę Mieszko Stary wydzielił z Mazowsza księstwo kujawskie, ale to zaczęło swój samodzielny byt dopiero w roku 1231 za sprawą Konrada Mazowieckiego i darowania tych ziem (wraz z dobrzyńską, sieradzką i łęczycką) swojemu synowi Kazimierzowi I. Szybko jednak doszło do sporu z biskupem i książę przeniósł się do pobliskiego Brześcia Kujawskiego (1266 r.).

Już ta krótka analiza historyczna wymienia w rzędzie stolic Kujaw Kruszwicę i Włocławek (jako siedzib biskupich i książęcych) oraz Brześć (ośrodek władzy książęcej, stolica województwa brzeskokujawskiego).

Władza biskupów włocławskich rozciągała się na Pomorze Gdańskie i tak zostało (przy pewnych ograniczeniach) nawet w XIV i XV wieku, gdy tereny te zajmowali Krzyżacy. W roku 1113 za rządów Bolesława Krzywoustego przyłączono należącą wcześniej do książąt pomorskich Krajnę.

Niektórzy historycy uważają, że od tego czasu można mówić o rozszerzeniu Kujaw na północ od linii Noteci. Gdy Pomorze Gdańskie zajęli Krzyżacy, północna granica Polski (a zatem i Kujaw) ustaliła się na rzekach Kamionce, Brdzie i Strudze Granicznej, a grodem strzegącym interesów państwa stało się Koronowo, a jeszcze bardziej odległa o 25 km na południe Bydgoszcz - siedziba kasztelanii. Od tego momentu można mówić o wzroście znaczenia miasta.

Niekwestionowaną stolicą Kujaw Zachodnich jest Inowrocław, miasto historycznie ważniejsze od Bydgoszczy, bo siedziba książąt inowrocławskich (w XIII w.), stolica województwa inowrocławskiego (od XIX w. do pierwszego rozbioru Polski).

Role odwróciły się w zaborze pruskim (od 1772 r.), gdy Bydgoszcz stała się stolicą Obwodu Nadnoteckiego, a potem Rejencji Bydgoskiej, w skład której wszedł Inowrocław. Po II wojnie światowej miasto nad Brdą stało się stolicą województwa bydgoskiego. Dziś jest jedną (obok Torunia) ze stolic województwa kujawsko-pomorskiego.

Zatem jakie miasto jest stolicą Kujaw? Pytanie wciąż jest otwarte.