Waloryzacja świadczeń i renta wdowia - oto wszystko, co trzeba wiedzieć. Ekspert ZUS wyjaśnia

Dlaczego dodatek pielęgnacyjny z ZUS jest waloryzowany, a zasiłek z MOPS już nie?

Dodatek pielęgnacyjny podlega waloryzacji zgodnie z Ustawą o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, podobnie jak inne długoterminowe świadczenia takie jak emerytury i renty. Po marcowej podwyżce jego wysokość wynosi 348,22 zł. Zasiłek pielęgnacyjny nie jest wypłacany przez ZUS, ponieważ reguluje go odrębna ustawa. Odpowiedź na pytanie, dlaczego zasiłek ten nie jest waloryzowany, nie leży w gestii ZUS.

Złożyłam wniosek o rentę wdowią (ERWD) oraz o rentę rodzinną po zmarłym mężu (ERR). Otrzymałam jedynie decyzję o przyznaniu renty rodzinnej. Jednak jej wysokość jest niższa od pobieranej emerytury, co skutkuje zawieszeniem wypłaty. Co z rentą wdowią?

Decyzję ustalającą prawo do świadczeń w zbiegu możemy wydać nie wcześniej niż 1 lipca 2025 roku. Jeśli spełnia Pani wszystkie niezbędne warunki do przyznania tzw. renty wdowiej, świadczenie to będzie przysługiwać od lipca 2025 roku.

Ile wynosi dodatek pielęgnacyjny od 1 marca?

Wynosi 348,22 zł. Od tej kwoty nie jest potrącany podatek.

Jakie są aktualne kwoty dodatku kombatanckiego oraz ryczałtu energetycznego po waloryzacji?

Dodatek kombatancki wynosi 348,22 zł, natomiast ryczałt energetyczny 312,71 zł.

Otrzymuję emeryturę oraz świadczenie 500 plus dla osób niesamodzielnych. Złożyłam wniosek o rentę wdowią i zastanawiam się, czy przyznanie renty wdowiej wpłynie na moje świadczenie 500 plus.

Jeśli łączna kwota brutto świadczeń w zbiegu, czyli 100 proc. emerytury oraz 15 proc. renty rodzinnej po zmarłym małżonku (lub odwrotnie), przekroczy 2552,39 zł brutto, utraci Pani prawo do świadczenia uzupełniającego dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji, znanego jako 500 plus dla niesamodzielnych. Od 1 marca tego roku zmienił się limit świadczeń, które mogą otrzymywać osoby ubiegające się o świadczenie uzupełniające dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji. Łączna kwota brutto emerytury, renty oraz innych świadczeń pieniężnych finansowanych ze środków publicznych i świadczeń z zagranicznych instytucji emerytalno-rentowych, nie może przekroczyć 2552,39 zł brutto.

ZUS uruchomił na swojej stronie internetowej specjalny kalkulator, który umożliwia obliczenie szacunkowej wysokości łączonych świadczeń, takich jak renta rodzinna po zmarłym małżonku oraz własna emerytura. Dzięki temu dowie się Pani, czy utraci Pani prawo do świadczenia 500 plus. Informację tę można również uzyskać w każdej placówce ZUS. Jeśli w złożonym wniosku o rentę wdowią nie zaznaczyła Pani, że wnosi o wypłatę świadczeń emerytalno-rentowych, które obecnie pobiera, gdy w wyniku ustalenia zbiegu tych świadczeń z rentą rodzinną łączna wysokość świadczeń okaże się niższa od sumy dotychczas pobieranych świadczeń, warto rozważyć wycofanie wniosku. Dotyczy to sytuacji, w której wyliczona tzw. renta wdowia przekracza kwotę 2552,39 zł brutto. Zaleca się, aby dokładnie rozważyć, która opcja będzie dla Pani korzystniejsza: renta wdowia czy rezygnacja z niej na rzecz emerytury, w połączeniu z dodatkiem 500 plus dla osób niesamodzielnych, który jest zwolniony z opodatkowania.

Mam 80 lat i pobieram rentę rodzinną po zmarłym mężu. Nie wnioskowałam o emeryturę, ponieważ nigdy nie pracowałam. 30 lat temu zostałam wdową. Czy przysługuje mi coś dodatkowego w związku z rentą rodzinną?

Z uwagi na to, że 30 lat temu została Pani wdową, a wówczas miała Pani 50 lat, renta wdowia nie przysługuje, ponieważ nie spełnia Pani wymaganego warunku wiekowego. Aby uzyskać prawo do renty wdowiej, kobieta musi mieć co najmniej 55 lat w momencie śmierci współmałżonka oraz spełnić pozostałe warunki niezbędne do przyznania świadczenia.

Zwykle od 1 marca następuje zmiana kwoty bazowej. Interesuje mnie, ile wynosi?

Od 1 marca 2025 roku kwota bazowa wynosi 7140,52 zł.

Suma świadczeń w zbiegu z rentą rodzinną nie może przekraczać trzykrotności najniższej emerytury. Czy do tego limitu wlicza się dodatek pielęgnacyjny?

Tak. Przy obliczaniu kwoty renty wdowiej, którą porównuje się z limitem wynoszącym trzykrotność najniższej emerytury, uwzględnia się także świadczenia wypłacane przez instytucje zagraniczne oraz inne niż jednorazowe świadczenia i dodatki przyznawane na podstawie ustawy lub odrębnych przepisów. Przykładowo do limitu zaliczany będzie dodatek pielęgnacyjny oraz ekwiwalent węglowy. Natomiast takie świadczenia jak 500 plus dla niesamodzielnych czy świadczenie wspierające nie będą brane pod uwagę.

Mam 70 lat i otrzymuję emeryturę. W wieku 69 lat zostałam wdową. Mój mąż przez całe życie pracował na czarno, więc nie mam pojęcia, ile wynosił jego ogólny staż pracy. Czy w związku z tym przysługuje mi prawo do renty wdowiej?

Jeśli Pani mąż w dniu śmierci nie spełniał warunków do uzyskania ani emerytury, ani renty, niestety nie przysługuje Pani renta rodzinna po zmarłym małżonku, a tym samym nie ma Pani prawa do renty wdowiej.

Ile po waloryzacji wynosi kolejowy deputat węglowy?

Kwota ta odnosi się do średniorocznej ceny węgla, a nie do waloryzacji. Od 1 stycznia 2025 roku wysokość ekwiwalentu za kolejowy deputat węglowy wynosi 3228,73 zł rocznie. Transze półroczne wynoszą 1614,37 zł oraz 1614,36 zł. Natomiast transze miesięczne to 269,07 zł.

Otrzymuję rentę socjalną oraz posiadam orzeczenie o niezdolności do samodzielnej egzystencji. Dlaczego ZUS nie przyznaje mi dodatku pielęgnacyjnego do renty, a zamiast tego muszę ubiegać się o zasiłek pielęgnacyjny w urzędzie gminy, który jest znacznie niższy?

Ustawa o rencie socjalnej nie przewiduje wypłaty dodatku pielęgnacyjnego przy rencie socjalnej. Osoby całkowicie niezdolne do pracy oraz do samodzielnej egzystencji, które pobierają z ZUS-u rentę socjalną lub świadczenie Mama 4 plus albo nie pobierają żadnego świadczenia długoterminowego, mogą ubiegać się o zasiłek pielęgnacyjny w urzędzie gminy lub ośrodku pomocy społecznej. Dodatek pielęgnacyjny przyznawany jest z urzędu osobom, które ukończyły 75 lat i pobierają emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy albo inne długoterminowe świadczenie wypłacane przez ZUS z wyjątkiem renty socjalnej i świadczenia Mama 4 plus. Świadczeniobiorcy, którzy nie ukończyli jeszcze 75. roku życia, mogą otrzymać dodatek na wniosek, o ile zostaną uznani przez lekarza orzecznika ZUS-u lub komisję lekarską ZUS za całkowicie niezdolnych do pracy oraz do samodzielnej egzystencji.

Otrzymuję emeryturę z ZUS, jednak nigdy nie składałam wniosku o rentę rodzinną po zmarłym mężu. Co powinnam zrobić, aby ubiegać się o rentę wdowią? Zostałam wdową w wieku 62 lat.

Przyznanie renty wdowiej będzie możliwe, jeśli wdowa lub wdowiec mają ustalone prawo do renty rodzinnej oraz spełniają pozostałe warunki. Jeśli do tej pory nie ubiegała się Pani o przyznanie renty rodzinnej, ponieważ była Pani świadoma, że świadczenie po współmałżonku jest mniej korzystne, powinna Pani najpierw złożyć wniosek o przyznanie renty (druk ERR) wraz z wymaganymi dokumentami, a następnie wniosek o rentę wdowią.

Przypomnijmy, że wypłata świadczeń w zbiegu przysługuje osobie, która ma ustalone prawo do co najmniej dwóch świadczeń emerytalno-rentowych, w tym renty rodzinnej po zmarłym małżonku. Dotychczas mogła ona pobierać jedynie jedno z tych świadczeń – wyższe lub wybrane. Od lipca tzw. renta wdowia dla uprawnionej osoby to połączenie dwóch świadczeń: 15 proc. własnego świadczenia oraz całej renty rodzinnej, którą otrzymuje wdowiec lub wdowa, lub odwrotnie – 100 proc. swojego świadczenia, na przykład emerytury oraz 15 proc. renty rodzinnej. Warto podkreślić, że wysokość sumy świadczeń ustalonych w zbiegu, czyli renty wdowiej, nie może przekroczyć trzykrotności kwoty najniższej emerytury. Obecnie wynosi ona 3 x 1878,91 zł, co daje łącznie 5636,73 zł brutto. W przypadku, gdy suma świadczeń w zbiegu przekroczy trzykrotność najniższej emerytury, świadczenie zostanie pomniejszone o kwotę przekroczenia. Jeśli wysokość dotychczas pobieranego świadczenia przekracza trzykrotność najniższej emerytury, prawo do renty wdowienie przysługuje, ze względu na przekroczenie maksymalnej kwoty. Np. jeśli otrzymujemy emeryturę w wysokości 5,7 tys. zł brutto, nie będziemy mieli prawa do renty wdowiej.

Samo bycie wdową lub wdowcem nie wystarcza, aby uzyskać prawo do „renty wdowiej”. Należy spełnić kilka warunków:

• ukończyć wiek emerytalny (dla kobiet – 60 lat, dla mężczyzn – 65 lat),

• nabyć prawo do renty rodzinnej nie wcześniej niż 5 lat przed osiągnięciem wieku emerytalnego (kobieta, która owdowiała w wieku co najmniej 55 lat, oraz mężczyzna, który stracił żonę w wieku co najmniej 60 lat),

• pozostawać we wspólności małżeńskiej do dnia śmierci małżonka,

• nie pozostawać obecnie w związku małżeńskim.

Kobieta, której mąż zmarł, gdy ona miała 40 czy 50 lat, nie nabędzie prawa do „renty wdowiej”. Z tego świadczenia nie skorzystają także osoby, które obecnie pozostają w związku małżeńskim.