Wzrosła liczba wypadków w rolnictwie i to znacznie. KRUS podaje nowe dane i wyjaśnia dlaczego liczby są wyższe

12 lutego 2022, 6:00

W ostatnich latach liczba wypadków w rolnictwie szybko spadała, jednak ubiegły rok przyniósł ich wzrost i to o ponad 10 procent. Wciąż najczęstszym z nim jest upadek np. z drabiny, przyczepy, silosu. W 2021 roku większa liczba rolników poniosła śmierć wskutek wypadku przy pracy - 45 osób. To o 10 więcej niż rok wcześniej. Sprawdzamy, gdzie w Polsce wypadkowość jest największa, a gdzie pracuje się najbezpieczniej.

Na początek sięgnijmy po kilka przykładów z 2021 roku, który to w zakresie statystyk wypadkowych podsumowała Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego. W listopadzie na terenie województwa podlaskiego maszyna wciągnęła rękę rolnika. W tym samym miesiącu policja informowała o zdarzeniu w województwie lubelskim. Rolnik pracował na polu ciągnikiem i glebogryzarką. 68-latek zmarł na skutek odniesionych obrażeń.

Policyjnych komunikatów jest więcej, a przykłady można mnożyć o przypadki porażenia prądem, dłoni włożonych w maszyny.

Wypadki w rolnictwie. Niestety znów jest ich więcej

W 2021 roku do Oddziałów Regionalnych i Placówek Terenowych KRUS w całej Polsce zgłoszono 12 088 wypadków, o 1 114 (10,2 proc.) więcej niż w 2020 roku.

KRUS raportuje: Za wypadki przy pracy rolniczej, w rozumieniu ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników, uznano 11 597 zdarzeń – o 1 640 (16,5%) więcej niż w poprzednim roku. Wypłacono 9 595 jednorazowych odszkodowań z tytułu uszczerbku na zdrowiu lub śmierci wskutek wypadku przy pracy rolniczej, tj. o 1 723 (21,9%) więcej niż w 2020 roku. Wydano 3 267 decyzji odmownych, tj. o 61 (1,8%) mniej niż w 2020 roku.

Liczba wypadków zgłoszonych do KRUS

2017 - 18 161
2018 - 15 295
2019 - 13 641
2020 - 10 974
2021 - 12 088

Najwięcej osób zostało poszkodowanych wskutek wypadków z grup:

„upadek osób” – 4 812 poszkodowanych, co stanowiło 50,2% wszystkich wypłaconych jednorazowych odszkodowań;
„pochwycenie i uderzenie przez części ruchome maszyn i urządzeń” – 1 221 poszkodowanych, tj. 12,7% wypadków,
„uderzenie, przygniecenie, pogryzienie przez zwierzęta” – 1 130 poszkodowanych, tj. 11,8% wypadków,
„inne zdarzenia” – 955 poszkodowanych, tj. 9,9% wypadków.

W większości przypadków zakończonych wypłatą jednorazowych odszkodowań (60,6%) orzeczono uszczerbek na zdrowiu nieprzekraczający 5 proc..

Dlaczego liczba wypadków w rolnictwie wzrosła?

- Według analiz KRUS wzrost liczby zgłoszonych wypadków i wskaźnika wypadkowości w 2021 roku w porównaniu do 2020 roku jest skutkiem wpływu pandemii koronawirusa - przekazuje nam Teresa O’Neill, wicedyrektor i rzecznik prasowy KRUS.

20-procentowe spadki odnotowane w 2020 roku spowodowane były nie tylko rzeczywistym zmniejszeniem się liczby wypadków, ale także tym, że rolnicy, podobnie jak reszta społeczeństwa, z obawy przed zarażeniem koronawirusem ograniczali kontakty oraz zmniejszali do niezbędnego wizyty w urzędach, a czasem odkładali je na późniejszy termin, co gwarantowały wprowadzone w związku z pandemią przepisy - wyjaśnia przedstawicielka KRUS.

- W związku z tym, zdarzenia wypadkowe nie były zgłaszane bezpośrednio po ich zaistnieniu – na co dowodem jest zmniejszający się z roku na rok udziału wypadków zgłaszanych do Kasy w terminie do 14 dni od zdarzenia, a zwiększanie zgłaszanych wypadków po upływie 60 dni. W 2021 roku 39,5% zgłoszonych wypadków odbyło się w terminie do 14 dni od zdarzenia, tj. o 5,2% mniej niż w roku 2019, natomiast po upływie 60 dni – 31,8%, czyli 6,4% więcej niż w 2019 roku.

KRUS informuje, że w 2021 roku, po upływie 180 dni od zaistnienia zdarzenia, zgłoszono 1 012 zdarzeń (8,4%), a w 2019 roku 812 (6%). Z uwagi na obostrzenia sanitarne wydłużony został również czas rozpatrywania wniosków o jednorazowe odszkodowanie z KRUS. W związku z tym część spraw z 2020 roku mogła być zakończona w 2021 roku.

Najwięcej wypadków w rolnictwie jest na Podlasiu, w Kujawsko-Pomorskim i Wielkopolsce

KRUS liczbę zgłaszanych zdarzeń przelicza na wskaźnik wypadkowości w rolnictwie indywidualnym. Ten w 2021 roku wyniósł 8,4 wypadków na 1 000 ubezpieczonych. Najwyższą wypadkowość odnotowano w województwach:

podlaskim (10,8),
kujawsko-pomorskim (10,7),
wielkopolskim (10,2),
warmińsko-mazurskim (9,4),
lubelskim (9,2).

Najniższy wskaźnik wypadkowości odnotowano w województwach: opolskim i śląskim (4,8).

Niestety miniony rok przyniósł także wyższą niż w 2020 liczbę wypadków śmiertelnych. Było ich 45, o 10 (28,6%) więcej niż w 2020 roku. Liczba wypadków śmiertelnych przypadająca na 100 000 ubezpieczonych w 2021 roku wynosiła 3,9, tj. o 1 więcej niż w poprzednim roku.

Rolnicy bardziej dbają o bezpieczeństwo przy pracy

KRUS na swojej stronie wskazuje, że na poprawę poziomu bezpieczeństwa pracy w gospodarstwach rolnych wpływ ma m.in. to, że młodzi, często lepiej wykształceni i świadomi gospodarze przejmują gospodarstwa.

To zdaniem KRUS "przyczyniło się do zaobserwowanych na wsi w ostatnich latach zmian w strukturze i wielkości gospodarstw rolnych, inwestowania środków unijnych w modernizację i rozbudowę gospodarstw, sięgania przez rolników po nowe technologie produkcji eliminujące zagrożenia wypadkowe.
Coraz więcej rolników ogranicza prace ręczne w gospodarstwie rolnym, zwiększa dbałość o ład, porządek i estetykę w obejściu, częściej stosuje właściwe ubranie i obuwie robocze oraz środki ochrony indywidualnej (okulary, rękawice, ochronniki słuchu, maski przeciwpyłowe, itd.)".