12 nowych gatunków obcych na unijnej "czarnej" liście

Pełna lista inwazyjnych gatunków obcych uznanych za stwarzające zagrożenie dla Unii liczy 49 pozycji. Jej pierwsze wersja powstała w ubiegłym roku. Została przyjęta przez Komisję Europejska po zasięgnięciu opinii Komitetu ds. inwazyjnych gatunków obcych, złożonego z przedstawicieli państw UE.

Państwa członkowskie zaproponowały gatunki, które powinny trafić na listę i po ocenie Forum Naukowego powołanego przez KE Dla każdego z tych gatunków opracowana została analiza ryzyka, zgodne z wymogami unijnymi. Tego lata na listę trafiły:

• Alopochen aegyptiacus Linnaeus, 1766; - kazarka egipska, ptak wodny
• Alternanthera philoxeroides (Mart.) Griseb; Alternatera krokodylowa, roślina
• Asclepias syriaca L.; Trojeść amerykańska, roślina
• Elodea nuttallii (Planch.) St. John; Moczarka delikatna, roślina
• Gunnera tinctoria (Molina) Mirbel; Gunnera brazylijska, roślina
• Heracleum mantegazzianum Sommier & Levier; barszcz mantegazyjski
• Impatiens glandulifera Royle; Niecierpek gruczołowaty
• Microstegium vimineum (Trin.) A. Camus; roślina
• Myriophyllum heterophyllum Michaux; Wywłócznik różnolistny, roślina
• Nyctereutes procyonoides Gray, 1834; ssak z rodziny psowatych
• Ondatra zibethicus Linnaeus, 1766; piżmak
• Pennisetum setaceum (Forssk.) Chiov. Rozplenica oścista, roślina

Czego nie wolno wobec gatunków, które są na unijnej "czarnej" liście?

• wprowadzania na terytorium Unii, w tym przemieszczania tranzytem pod nadzorem celnym;
• przetrzymywania, w tym w obiekcie izolowanym;
• hodowania, w tym w obiekcie izolowanym;
• przywożenia do Unii, wywożenia z Unii lub przemieszczania w granicach Unii z wyjątkiem transportu gatunków do obiektów w związku z ich eliminacją;
• wprowadzania do obrotu;
• wykorzystywania lub wymieniania;
• zezwalania na ich rozmnażanie, hodowlę lub uprawę, w tym w obiekcie izolowanym;
• uwalniania do środowiska.

Są wyjątki od powyższych zakazów. Zezwolenie mogą otrzymać jednostki prowadzące badania naukowe lub ochronę ex situ w tym zakresie. "Dotyczy to także produkcji do celów naukowych, a następnie medycznych, w przypadku gdy stosowanie produktów pochodzących od tych gatunków jest nieuniknione ze względu na postępy w dziedzinie zdrowia ludzkiego. W wyjątkowych sytuacjach, ze względu na nadrzędny interes publiczny, w tym względy społeczne lub gospodarcze, państwa członkowskie mogą wydawać jednostkom zezwolenia na prowadzenie innych działań pod warunkiem uzyskania upoważnienia Komisji", wyjaśnia Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska.

Co powinni wiedzieć posiadacze domowi takich gatunków w okresie przejściowym? To, że obowiązują nowe przepisy, nie oznacza, że natychmiast trzebba oddać zwierzę. "Zakaz przetrzymywania i przywożenia do Unii, wywożenia z Unii lub przemieszczania w granicach Unii (z wyjątkiem transportu gatunków do obiektów w związku z ich eliminacją) gatunków z listy UE nie dotyczy właścicieli zwierząt domowych przetrzymujących je w celach niekomercyjnych. Mają oni prawo zatrzymać zwierzęta do naturalnego końca życia tych zwierząt, z zastrzeżeniem spełnienia następujących warunków:

• zwierzęta te były przetrzymywane przed ich umieszczeniem na liście UE;
• zwierzęta te są przetrzymywane w obiekcie izolowanym i podjęto wszelkie właściwe środki w celu uniemożliwienia im rozmnażania lub ucieczki.

Właściciele niekomercyjni, którzy nie mogą zapewnić spełnienia tych warunków nie mogą posiadać zwierząt. Państwa członkowskie mogą zaoferować właścicielom możliwość przejęcia od nich ich zwierząt".

Stada hodowlane a nowe ograniczenia

Jeśli ktoś posiada hodowlę gatunków, które trafiły na listę inwazyjnych, ma prawo do 2 lat od umieszczenia gatunku na liście UE przetrzymywać i przemieszczać go w celu sprzedaży lub przekazania jednostkom prowadzącym badania naukowe lub zapewniającym ochronę ex situ oraz na użytek działalności medycznej, wyjaśnia GDOŚ.

Muszą być jednak izolowane. Należy uniemożliwić im rozmnażanie lub ucieczkę. "Sprzedaż lub przekazywanie żywych osobników użytkownikom niekomercyjnym jest możliwe przez rok od umieszczenia gatunku na liście UE, pod warunkiem że osobniki te są przetrzymywane i przemieszczane w obiekcie izolowanym i zostały podjęte wszelkie środki, aby zapewnić, że ich rozmnażanie lub ucieczka są niemożliwe".

Ujęcie gatunku na liście UE wiąże się z obowiązkiem kontroli rozprzestrzeniania się tego gatunku zarówno w obrębie środowiska przyrodniczego, jak i z hodowli. Jednak hodowla powinna być dopuszczona na podstawie zezwolenia, oraz w miarę możliwości do zwalczenia jego dziko występującej populacji.

Źródło: GDOŚ