Według źródeł historycznych chrzest, który w 966 roku przyjął Mieszko I i jego najbliżsi, nie miał charakteru masowego, w związku z czym nie był to chrzest Polski jako całości - mówiła doktor Sylwia Konarska-Zimnicka z Instytutu Historii Uniwersytetu Jana Kochanowskiego podczas spotkania z kielecką młodzieżą.
Prelekcję zatytułowaną „Chrzest Polski czy chrzest Mieszka? Jak? Gdzie? Kiedy?” zorganizowano w przededniu 1050. rocznicy tego wydarzenia w klubie Ziemowit, przy ulicy Mieszka I w Kielcach. - Niestety informacje źródłowe, którymi dysponują historycy na temat tego niezwykle ważnego wydarzenia są bardzo okrojone - kontynuowała prelegentka. - W drugiej połowie X wieku można mówić o państwie gnieźnieńskim, państwie Polan, państwie Mieszka I, ale nie o Polsce. Nie wiemy gdzie doszło do chrztu, wiemy tylko prawdopodobnie kiedy to było.
We wczesnym chrześcijaństwie do grona nowo ochrzczonych przyjmowano w szczególnym okresie, w dzień poprzedzający zmartwychwstanie Jezusa. Zatem najprawdopodobniej chrzest Mieszka odbył się w Wielką Sobotę 966 roku, która tego właśnie roku przypadała na 14 kwietnia.
Najstarsze źródła, czyli roczniki - kapitulny krakowski, miechowski, wielkopolski czy świętokrzyski - wspominają bardzo lakonicznie rok 965, gdy Dobrawa przybywa do Polski i rok 966, gdy Mieszko przyjmuje chrzest. Nieco obszerniejsze informacje czerpiemy ze źródeł o charakterze opisowym, przede wszystkim kronik Galla Anonima, Thietmara z Mersebur-ga czy Wincentego Kadłubka, który używa określenia „król Polski i królestwo polskie”, co historycznie rzecz biorąc jest nieprawdą, ponieważ Mieszko był księciem.
Nie wiemy, gdzie Mieszko został ochrzczony. Znaleziska archeologiczne w postaci baptysteriów (miejsc do wykonywania obrzędu chrztu) i pozostałości mis chrzcielnych sugerują, że mogło do tego dojść w Poznaniu (Ostrów Tumski) lub na Ostrowie Lednickim (największa z wysp na jeziorze Lednica między Poznaniem a Gnieznem). Przy tym badacze zwracają uwagę, że ochrzczenia Mieszka raczej nie dokonano w miejscu, gdzie bez wątpienia sprawowane były kulty pogańskie - wybierano raczej nowe miejsce dla nowo tworzonego państwa chrześcijańskiego.
Kandydat na nowo ochrzczonego wchodził do niecki z wodą i trzykrotnie był w niej zanurzany, po czym przywdziewał białą szatę.
Jakie skutki z przyjęcia chrztu?
Profesor Krzysztof Bracha z Instytutu Historii Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach, wyjaśnia, jak ważne dla rozwoju ziem polskich było przyjęcie chrztu.
- Świat słowiański nie znał łaciny. Przywiezienie na barkach duchowieństwa chrześcijańskiego, znakomitego, niezwykle nowoczesnego alfabetu, którym przecież do dzisiaj się posługujemy, było wielkim przełomem cywilizacyjnym. Dotychczas mogliśmy „zapisywać” swoje wartości kulturowe wyłącznie drogą ustną, a jak wiadomo pamięć ludzka jest zawodna. Od tego czasu wszystkie wydarzenia mogliśmy uwieczniać na piśmie i w ten sposób zapisaliśmy nasze świętokrzyskie arcydzieło homiletyki i literatury polskiej, czyli „Kazania świętokrzyskie”. Gdyby nie alfabet, nie było by go - zauważa mediewista.
Profesor Krzysztof Bracha przyznaje, że mamy bardzo niewielką bazę źródeł dotyczących omawianego okresu na terenie obecnego regionu świętokrzyskiego.
- Bez wątpienia należy wyróżnić tutaj Święty Krzyż. Fundacja monarsza Opactwa Benedyktyńskiego przez ówczesnego panującego, czyli Bolesława Krzywoustego (w pierwszej połowie XII wieku) spowodowała rewolucyjne zmiany. Chcę podkreślić z całą mocą, że benedyktyni to ojcowie Europy. To potężna sieć klasztorów, która nadała okolicy chrześcijański, humanistyczny i cywilizacyjny kształt. W ten sposób do regionu świętokrzyskiego dotarła wymiana intelektualna, dzieł literackich, naukowych, pastoralnych, całego kompendium wiedzy-mówi profesor Bracha.
