25 lat wolności. Są plusy i minusy transformacji

Debatę prowadziła dr Kamila Churska-Wołoszczak, przy współpracy dr. Krzysztofa Osińskiego. Gośćmi spotkania byli: Ignacy Guenther, rolnik z Nowego Dworu, działacz NSZZ RI "Solidarność", poseł na Sejm z listy Komitetu Obywatelskiego, dr Stefan Pastuszewski, bydgoski dziennikarz, działacz "S", w czerwcu 1989 r. startował z list Solidarnościowo-Opozycyjnego Komitetu Wyborczego, Antoni Tokarczuk, jeden z liderów bydgoskiej "S", sekretarz Komisji Krajowej NSZZ "S", w 1989 uzyskał mandat senatora, Andrzej Wybrański, nauczyciel ze Żnina, działacz "S", wybrany do Sejmu kontraktowego w II turze wyborów i Jan Wyrowiński, absolwent Politechniki Gdańskiej, opozycjonista, toruński działacz jawnej i podziemnej "S", w 1989 r. został posłem, obecnie jest wicemarszałkiem Senatu.

Zanim głos zabrali bohaterowie wydarzeń z 1989 r. dr Osiński przypomniał w wielkim skrócie, jak doszło do upadku PRL-u. Kolejne bunty - Geneza tkwi w różnych momentach naszej historii, począwszy od drugiej połowy lat 40. Polacy nigdy nie pogodzili się z utratą suwerenności i podległością Związkowi Radzieckiemu. Stąd kolejne bunty.

W trakcie debaty przypomniano niezwykły czas najkrótszej (w historii wyborów parlamentarnych) kampanii do Sejmu i Senatu w 1989 r. - Wtedy po raz pierwszy zastosowano w Polsce marketing polityczny.
Autorem koncepcji Komitetu Obywatelskiego przy Lechu Wałęsie, robienia wspólnych zdjęć kandydatów z przewodniczącym "S", był Francuz Jaques Seguela. Po raz pierwszy w kampanii uczestniczyli artyści, także zagraniczni - przypomniała dr Churska- Wołoszczak.

Zdaniem Antoniego Tokarczuka pomysł stworzenia "drużyny Wałęsy" był najlepszy z możliwych. - Tak zapewniliśmy sobie sukces - wspominał.

Przeczytaj także: Rozmowy Gazety Pomorskiej na 25-lecie Wolnych Wyborów w Polsce. Przeczytaj je wszystkie!
Czerwcowe wybory odbywały się wedle scenariusza ustalonego przy Okrągłym Stole. Podział mandatów - 35 proc. dla "S" i 65 proc. dla komunistów, dawał rządzącym przewagę.

Tymczasem z tak zwanej listy krajowej (35 miejsc), która miała dać liderom PZPR poselskie mandaty, wyborcy wykreślili... 33 osoby. Dla koalicji rządzącej to była klęska. Triumfem "Solidarności" było zdobycie 99 na 100 mandatów w Senacie i 160 w Sejmie (161. mandat Andrzej Wybrański uzyskał w II turze wyborów, w pierwszej startował bez "fotki z Wałęsą").

Błędem opozycji było to, że uległa koalicji rządzącej i pozwoliła na II turę wyborów. - Komitet Obywatelski oddał 33 mandaty rządzącym. Jak pan ocenia to posunięcie? - zapytała senatora Wyrowińskiego prowadząca debatę.

- Obie strony były zaskoczone: my - skalą zwycięstwa, PZPR - rozmiarami porażki. Poza tym dominowało przekonanie, że trzeba dotrzymywać umów "okrągłostołowych" - przypomniał wicemarszałek. "Za" W rocznicowej debacie nie mogło zabraknąć oceny 25 lat.

Po stronie plusów wymieniano: samorząd lokalny, przynależność do NATO, rozwiązanie WSI, wyprowadzenie wojsk radzieckich. "Przeciw" Lista minusów jest znacznie dłuższa. - Rozwalenie pegeerów i skazanie tysięcy ludzi, którym dawały one pracę i płacę na wegetację, zmuszenie młodych Polaków do emigracji - wymieniał Ignacy Guenther. Minusy - według Andrzeja Wybrańskiego to: likwidacja setek fabryk, ucieczka ponad 2 mln młodych Polaków za granicę, brak sprawiedliwych sądów, dobrej oświaty i służby zdrowia.

Naszym sukcesem jest wolny kraj. I choć jest on jeszcze bardzo chory, to plusów jest dużo. Przede wszystkim jednak powinniśmy cenić wolność.

Zobacz także nasz serwis:

Wybory parlamentarne w Polsce 4.06.1989 roku - pierwsze częściowo wolne wybory w historii Polski po II wojnie światowej