Deportacje Polaków do Związku Radzieckiego były przez kilka dziesięcioleci tematem zakazanym. Dopiero po 1989 r. mogliśmy poznać tę tragiczną dla tysięcy rodzin z Pomorza i Kujaw historię.
Przez wiele lat Oddziałowa Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Gdańsku prowadziła śledztwo w sprawie zbrodni komunistycznej, będącej jednocześnie zbrodnią przeciwko ludzkości, polegającej na deportacji nie mniej niż 12 188 osób (z kilkunastu powiatów obecnego województwa kujawsko-pomorskiego) do obozów pracy w celu zmuszenia do niewolniczej pracy połączonej ze szczególnym udręczeniem.
Wywózki trwały od stycznia 1945 r. do 1947 r. Wiele osób nie wróciło z "nieludzkiej ziemi". Śledztwo umorzono z powodu śmierci ustalonych sprawców i wobec niewykrycia innych współsprawców przestępstwa.
O deportacjach przypomina tablica, która znajduje się na pl.ści w Bydgoszczy.
