Co może straż miejska w Polsce w 2025 roku? Poznaj zakres nowych uprawnień tej formacji mundurowej

W odpowiedzi na rosnące zanieczyszczenie powietrza, strażnicy miejscy zyskali nowe uprawnienia dotyczące kontroli źródeł ciepła. Mogą oni nakładać grzywny na właścicieli i zarządców nieruchomości za brak wpisu do Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków (CEEB). Za brak takiego wpisu grozi grzywna do 500 zł, którą mogą nałożyć strażnicy, lub kara sądowa do 5 tys. zł

ZOBACZ W GALERII, CO JESZCZE MOŻE STRAŻ MIEJSKA W 2025 ROKU!

Od 2024 roku straż miejska uzyskała dodatkowe kompetencje dotyczące użytkowników pojazdów innych niż mechaniczne, takich jak rowery czy e-hulajnogi. Funkcjonariusze mogą m.in.:

• Nakładać mandaty za jazdę rowerem lub e-hulajnogą wzdłuż drogi dla pieszych lub przejścia dla pieszych, z karą od 50 do 100 zł.

• Skierować do sądu rodzinnego wniosek o ukaranie nieletniego rowerzysty, którego rodzic lub opiekun prawny może zostać ukarany grzywną w wysokości co najmniej 1500 zł.

Strażnicy miejscy otrzymali prawo zatrzymywania nieletnich, u których istnieje uzasadnione podejrzenie popełnienia czynu karalnego i którzy mogą próbować ukryć się lub zatarć ślady przestępstwa. Zatrzymanych nieletnich należy niezwłocznie doprowadzić do najbliższej jednostki Policji.

W celu zwiększenia efektywności działań, strażnicy miejscy zyskali możliwość używania nowych środków przymusu bezpośredniego, takich jak kask ochronny oraz koń służbowy. Dodatkowo, rozważane jest wprowadzenie ręcznych miotaczy gazu. Zmiany te mają na celu lepsze dostosowanie straży miejskiej do współczesnych wyzwań w zakresie zapewnienia porządku publicznego.

Proponowane zmiany w przepisach mają na celu umożliwienie straży miejskiej działania na terenie innych gmin oraz ścisłą współpracę z Policją. Strażnicy będą zobowiązani do informowania właściwego komendanta wojewódzkiego lub stołecznego o utworzeniu lub rozwiązaniu straży gminnej lub miejskiej, co ma na celu lepszą koordynację działań na poziomie regionalnym.

W ramach zmian socjalnych, planuje się uznanie pracy strażnika miejskiego lub gminnego za pracę o szczególnym charakterze. Ma to na celu zapewnienie lepszych warunków pracy oraz dodatkowych świadczeń dla funkcjonariuszy, doceniając ich wkład w zapewnienie bezpieczeństwa i porządku publicznego.

Mimo rozszerzenia kompetencji, straż miejska nie posiada uprawnień do:

• Zatrzymywania dowodów rejestracyjnych lub praw jazdy

  • W takich przypadkach funkcjonariusze są zobowiązani wezwać patrol policji, który podejmuje dalsze czynności.

• Podejmowania interwencji w zakresie przestępstw kryminalnych

  • W takich sytuacjach strażnicy powinni niezwłocznie przekazać sprawę Policji.

Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji (MSWiA) w 2024 roku przedstawiło założenia zmian w przepisach dotyczących straży miejskich i gminnych, które obejmowały m.in.:

• Umożliwienie działania straży na terenie innej gminy

• Zniesienie wymogu ukończenia 21. roku życia do podjęcia służby w charakterze strażnika

• Uznanie pracy strażnika za pracę o szczególnym charakterze

Te zmiany mają na celu zwiększenie efektywności działań straży miejskiej oraz lepszą adaptację do zmieniających się potrzeb społecznych.

Podstawą prawną uprawnień straży miejskiej w Polsce są przepisy zawarte w Ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. o strażach gminnych (Dz.U. z 1997 r. Nr 123, poz. 779, z późn. zm.), która reguluje zasady funkcjonowania straży miejskich w Polsce. Ustawa ta określa m.in. zakres obowiązków strażników miejskich, ich uprawnienia do interwencji w sprawach porządkowych, kontroli ruchu drogowego, a także uprawnienia do nakładania kar porządkowych. Dodatkowo, zmiany w przepisach dotyczących straży miejskiej, w tym nowe kompetencje związane z kontrolą źródeł ciepła czy rozszerzone uprawnienia w zakresie transportu publicznego, wynikają z nowelizacji tej ustawy oraz innych aktów prawnych, takich jak Ustawa z dnia 5 stycznia 2023 r. o zmianie niektórych ustaw w celu zwiększenia efektywności działalności straży miejskiej.