Czas na zmiany w przepisach o cmentarzach i pochówkach, dotyczące m.in. karty zgonu. "Teraz urzędnik USC widzi za dużo"

Zobacz wideo: Hołd zamordowanym oddano m.in. w Bydgoszczy i we Włocławku

Lekarz wystawia kartę zgonu po śmierci danej osoby i przekazuje ten dokument rodzinie zmarłego. Wtedy jeden krewny idzie z kartą zgonu do urzędu stanu cywilnego po akt zgonu. Dopiero mając akt, zakład pogrzebowy może zacząć przygotowania do pochówku. W całej Polsce obowiązuje jednakowa procedura.

- Rejestracji zgonu dokonujemy na podstawie wspomnianej karty zgonu. W niej znajduje się m.in. informacja o przyczynie zgonu, chociaż nie potrzebujemy jej do wystawienia aktu zgonu - mówi Iwona Gassowska, kierownik USC w Bydgoszczy.

Jeśli jednak urzędnik chce wiedzieć np. z ciekawości, na co zmarł dany człowiek, zajrzy w kartę zgonu, ponieważ w niej znajdzie te dane. Tym samym otrzyma odpowiedź.
Wkrótce to ma się zmienić. Szykują się zmiany przepisów, o których wspominano już w 2021 roku.

Obecne prawo, czyli Ustawa o cmentarzach i chowaniu zmarłych, pochodzi z 1959 roku. Jej zapisy często mają słabe przełożenie na rzeczywistość XXI wieku, a przynajmniej wymagają doprecyzowania. Rząd zapowiadał, że nowa ustawa zostanie uchwalona do końca 2022, ale tak się nie stało. Według kolejnych zapowiedzi, zmodyfikowane prawo ma natomiast zacząć obowiązywać w tym roku. Zgodnie z nim, pojawi się m.in. elektroniczna karta zgonu. Zastąpi dotychczasową papierową. - Nie chcemy w tym obszarze robić żadnej rewolucji obyczajowej - podkreślał w ubiegłym roku Wojciech Labuda, pełnomocnik Prezesa Rady Ministrów ds. Ochrony Miejsc Pamięci. - Jedyną rewolucją będzie cyfryzacja.

E-karta zgonu umożliwi automatyczne przekazywanie danych do rejestrów państwowych. Chodzi nie tylko o ułatwienie obiegu dokumentów. Dzięki rozwiązaniu urzędnicy z USC nie będą mieli możliwości zajrzenia w pełną zawartość karty. Do USC trafią zatem jedynie te dane, które są potrzebne do sporządzenia aktu zgonu. Następne zostaną przekazane do sanepidu (ale to nie będą te, które dostanie USC, gdyż sanepid posługuje się innymi danymi), a z jeszcze innymi zapoznają się pracownicy zakładu pogrzebowego.

Nowe przepisy zakładają ponadto utworzenie cyfrowej bazy cmentarzy. Będzie to swoisty spis informacji o każdym cmentarzu w kraju, a docelowo o wszystkich miejscach pochówku w Polsce. Istnieje wprawdzie ogólnopolska wyszukiwarka osób pochowanych, która jest połączona z bazą ponad 1300 cmentarzy. Tyle że w kraju jest ich ponad 12 tysięcy.
- Obecnie co najmniej 10 procent cmentarzy jest zarządzanych przy wykorzystaniu systemów teleinformatycznych - wskazują w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów. - Z tego względu należy opracować i wdrożyć centralny, ogólnopolski system zawierający ustandaryzowane dane na temat osób pochowanych i grobów na wszystkich cmentarzach i niecmentarnych miejscach pochówków.

Najwyższa Izba Kontroli temat poruszała już w 2016 roku. To po tym, jak przyjrzała się prowadzeniu cmentarzy komunalnych (co stanowi zadanie własne gmin).
- Skontrolowane samorządy często lekceważyły kwestie zarządzania cmentarzami komunalnymi - zaznaczali autorzy raportu. - Większość ograniczała się do spraw podstawowych: zapewnienia miejsc pochówku i kontroli czystości. Pozostałe zadania zlecano na zewnątrz, nie sprawdzając ani jak, ani nawet czy zostały wykonane. W efekcie, wbrew prawu, zarządzający cmentarzami zyskiwali uprawnienia szersze niż powinni. Sami ustalali np. ceny za miejsca pochówku lub równocześnie z cmentarnymi usługami komunalnymi, mimo ustawowego zakazu, prowadzili komercyjne usługi pogrzebowe.