Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Gniewkowo. Miasteczko, ale stolica księstwa [zdjęcia]

Marek Weckwerth
Rynek to najlepsza wizytówka tej ponad 7- tysięcznej miejscowości położonej uroczo przy południowo-wschodnich rubieżach Puszczy Bydgoskiej.

Starówka zachowała swój średniowieczny kształt. Nazwy ulic Zamkowa i Wałowa nawiązują wprost do tej części Gniewkowa, gdzie najpierw wznosił się książęcy gród, potem zamek krzyżacki Argenau. Do naszych czasów nie zachowały się niestety nawet relikty owych budowli. Tak naprawdę dyskusyjna jest także ich lokalizacja.

Skupmy się więc na tym, co jest pewne i do dziś chlubę miejscowości przynosi: na dokonaniach księcia Władysława i materialnym świadectwie dawnych wieków - gotyckim kościele pw. śś. Mikołaja i Konstancji zbudowanym na niewielkim wzgórku po roku 1300.

Władysław Biały (przydomek od koloru jego włosów) odziedziczył niewielkie księstwo po swym ojcu Kazimierzu w roku 1350. Formalnie oddał mu je w lenno król Kazimierz Wielki, który chcąc wzmocnić swe wpływy na Śląsku, ożenił go z księżniczką Elżbietą, która posiadała majętności w tej dzielnicy. Po śmierci żony książę skonfliktował się jednak z Kazimierzem Wielkim i w roku 1363 wyjechał do Ziemi Świętej. Potem odwiedził Pragę, wreszcie wyprawił się wraz z Krzyżakami na pogańską Litwę. Odwiedził też Francję: gościł u papieża w Awinionie, wstąpił do zakonu Cystersów, a potem Benedyktynów. Po śmierci Kazimierza Wielkiego wrócił do Gniewkowa, by zbrojnie odzyskać dziedzictwo. Jego zabiegi nie powiodły się - ostatecznie wyjechał na Węgry. Zmarł w Strasburgu w roku 1388.

Historyk Karol Szajnocha nazwał go jednym z najgłośniejszych awanturników swojego wieku, jedynym błędny rycerz naszej historii. I dobrze - ma swój pomnik w centrum Gniewkowa, ma miejsce w historii.

Najstarszym i najciekawszym zabytkiem miasteczka jest kościół parafialny. W jego ceglanych murach od strony południowej można dostrzec dziesiątki niewielkich wgłębień, charakterystycznych dla wielu świątyń gotyckich, zwłaszcza w państwie krzyżackim i w Niemczech.

Naukowcy dopatrują się w nich tzw. świdrów ogniowych, zwanych też dołkami pokutnymi. Może to być świadectwo niecenia ognia wielkanocnego, np. za pomocą drewienek, by później przenieść go do swoich domów. Nie ma jednak na to "twardych" dowodów. Niektórzy uważają, że otwory wiercono palcami dla pokuty.

Drugim najważniejszym zabytkiem Gniewkowa jest kościół poewangelicki z II połowy XIX w. W tym samym czasie społeczność żydowska wzniosła zachowaną do dziś (nieczynna) synagogę. Dworzec kolejowy powstał w roku 1873. Linia kolejowa Poznań - Inowrocław - Toruń przyczyniła się do rozwoju miasteczka. Wrażenie robi też wieża ciśnień z roku 1905 i ratusz miejski z roku 1908.

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!
Wróć na pomorska.pl Gazeta Pomorska