Jeśli wyłączymy hamulce, możemy się roztrzaskać

Prezydent Andrzej Duda namawia, aby zacząć dyskusję o zmianie konstytucji z 1997 r. Potrzebujemy tej zmiany?
Nie. Konstytucję można zmieniać, jeśli zachodzi wyraźne uzasadnienie. Dziś go nie ma.

To jak uchronić ten najważniejszy akt w państwie przed nadużyciami?
Przestrzegać prawa i nie dopuszczać do jego nadinterpretacji.

Ale Prawo i Sprawiedliwość raczej nie odpuści w sprawie art. 190 konstytucji, który mówi o tym, że orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego mają moc powszechnie obowiązującą i są ostateczne, ani nie jest zachwycony art. 197, gdzie mowa o tym, że organizację TK oraz tryb postępowania przed trybunałem określa ustawa. PiS dąży do tego, aby te artykuły zmienić.
PiS może nad tymi kwestiami dyskutować, ale nie sądzę, aby uzyskał większość konstytucyjną. Większość konstytucyjna to 2/3 posłów, zatem aby wdrożyć nowe pomysły, musiałby zmobilizować nie tylko swoje ugrupowanie. A na to się nie zanosi.

Dlaczego PiS tak bardzo dąży do zmiany ustawy zasadniczej?
Bo to odwraca uwagę od spraw kluczowych - od publikacji orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego i zaprzysiężenia trzech sędziów wybranych legalnie w październiku. Skoro PiS nie dostrzega potrzeby istnienia Trybunału, to stara się go obezwładnić. Problem w tym, że trybunał jest wentylem bezpieczeństwa, który ma chronić nas, obywateli przed autorytarnymi zakusami władzy ustawodawczej. Trójpodział władzy polega nie tylko na wzajemnym współdziałaniu, ale również na wzajemnym hamowaniu się w zapędach. Jeśli wyłączymy hamulce, możemy się roztrzaskać. To prosta zasada.

Tak, ale jeśli prezydent Duda mówi społeczeństwu, że trybunał nas przed niczym nie ochronił, bo nie bronił nas przed podwyższeniem wieku emerytalnego, to trudno się dziwić, że większość społeczeństwa nie wie, o co chodzi z tym Trybunałem i o co ta cała wojna?
Trybunał nie jest od ochrony, Trybunał orzeka o konstytucyjności prawa. Orzeka, czy dana ustawa jest zgodna z konstytucją, czy nie. I jest to wyrok ostateczny. Nie ma w naszym systemie prawnym wyższej instancji, która może dokonać rewizji wyroków trybunału. To nieprawda, że trybunał ma zatwierdzać wolę suwerena, czyli narodu.

Prezydent Polski mówi inaczej. Publicznie podważa autorytet trybunału.
Prezydent zgodnie z art. 125 ma stać na straży konstytucji, ale niestety swoimi decyzjami pokazuje, że konstytucję można omijać. To jest bardzo smutne.

Czy PiS ma takie zakusy, aby narzucić obywatelom jedynie słuszny model państwa?
Myślę, że nie. Obywatele mają własne rozeznanie, są coraz bardziej wyedukowani. Co więcej, awantura wokół trybunału wpłynęła na zwiększenie sprzedaży konstytucji w kioskach i księgarniach. Obserwuję też, że studenci prawa uczą się tak pilnie jak nigdy dotąd. Rośnie świadomość prawna. To wszystko, co się dzieje, wygląda na przyspieszone dojrzewanie w duchu społeczeństwa obywatelskiego.

Ale nie zapewni to przetrwania trybunałowi, który w grudniu, gdy skończy się kadencja prof. Rzeplińskiego, znaleźć się może w niebezpieczeństwie.
Nie zgodzę się z tym.

Dlaczego?
Środowisko prawnicze jest zjednoczone, Komisja Wenecka też uważa, że to, co należy przede wszystkim wykonać, aby przywrócić porządek prawny w Polsce, to opublikować orzeczenia trybunału. Jesteśmy w Unii Europejskiej i zgodnie z zapowiedziami prezesa Jarosława Kaczyńskiego, zamierzamy w niej pozostać. Wobec tego musimy dostosować się do tego, co zaleciła Komisja Wenecka po kontroli w Polsce.

Rzecznik klubu PiS Beata Mazurek. Najpierw wyniki audytu, potem spotkanie liderów ws. TK. "Nieobecność PO świadczyć będzie o chęci podgrzewania konfliktu", wideo: TVN24/x-news