Pierwsze kościoły na piastowskich ziemiach powstawały niedługo po przyjęciu chrztu przez Mieszka I i jego dwór w 966 roku, co jest jednoznaczne z chrztem Polski. Tak naprawdę były to zrazu kaplice budowane przy książęcych palatiach, czyli zamkach i pałacach. Pierwszy budynek sakralny mógł się znajdować na poznańskim Ostrowie Tumskim, w miejscu gdzie do dziś wznosi się gotycki, XV-wieczny kościół Najświętszej Maryi Panny.
Pierwszy kościół polski i wiele innych, w tym gnieźnieński, zostały splądrowane i zburzone w 1038 roku podczas niszczycielskiego najazdu wojsk czeskiego księcia Brzetysława w 1038 roku, który dopełnił losu Polski targanej powstaniem przeciwko nowej religii – tak zwanej reakcji pogańskiej.
Kościoły gotyckie na polskiej wsi - zdjęcia w poniższej galerii.
Kraj odbudował w latach 40. XI wieku Kazimierz I Odnowiciel, fundując kościoły i opactwa. Jego dzieło kontynuował pierworodny syn Bolesław Szczodry (Śmiały).
Drewniane kościoły i klasztory, bo zwykle od takich konstrukcji rozpoczynano krzewienie wiary na danym terenie, z oczywistych względów nie zachowały się, ale te z kamienia w stylu romańskim owszem. Pisaliśmy już o nich na naszych łamach, przedstawiając budowle w województwie kujawsko-pomorskim.
Pisaliśmy też o krzyżackich wiejskich kościołach gotyckich. Czytaj: Kujawsko-Pomorskie. Wiejskie kościoły krzyżackie. Surowe piękno zaklęte w kamieniu i cegle [zdjęcia]
Teraz czas na polskie świątynie gotyckie na wsi (prezentowane w kolejności alfabetycznej), budowane u nas najwcześniej od przełomu XIII i XIV stulecia, czyli mniej więcej w tym samym okresie co na znajdującej się w rękach krzyżackich ziemi chełmińskiej.
To też może Cię zainteresować
Skala tego budownictwa była jednak nieporównywalnie mniejsza niż po stronie niemieckich rycerzy zakonnych. Polskie kościoły gotyckie pojawiały się zazwyczaj znacznie później – w XV, XVI, a nawet XVII wieku, noszą już miano późnogotyckich. Niemniej jest to ciekawy rozdział w naszej historii i kapitalny cel turystycznych peregrynacji.
