Kujawsko-Pomorskie sanktuaria. Obrazy cudami słynące, święci wypraszający łaski

W naszym regionie jest niemało, bo ponad 30 sanktuariów, w większości maryjnych. U nas są dobrze znane i cieszą się dużą estymą wśród pielgrzymów oraz turystów, ale na tle Polski, a zwłaszcza zagranicy, ich sława przygasa.

Wyjątkiem jest sanktuarium maryjne w Górce Klasztornej koło Łobżenicy (diecezja bydgoska), jako że jest najstarszym miejscem kultu w Polsce. W kronikach zapisano, że objawienie miało miejsce w roku 1079, gdy pasterz bydła ujrzał na ogromnym dębie Najświętszą Maryję Pannę. W tutejszym kościele pw. NMP Niepokalanie Poczętej czci się obraz Matki Bożej Góreckiej z XVII stulecia, koronowany w roku 1965 przez prymasa Stefana Wyszyńskiego.

Bardzo starym ośrodkiem pielgrzymkowym jest bydgoski kościół farny, obecnie katedra diecezji bydgoskiej. To sanktuarium Matki Boskiej Pięknej Miłości, zwanej też Matką Bożą z Różą.

Jej wizerunek otaczano kultem od niepamiętnych czasów. Jej obraz zasłynął uzdrowieniami już przed pięcioma wiekami, co wynika z zapisków dawnych wizytacji biskupów kujawskich, które polecił skrzętnie przebadać kardynał Stefan Wyszyński, prymas Polski. Zgodnie z tradycją, cudowny obraz został namalowany w roku 1466 kończącym wojnę trzynastoletnią - w podzięce za ostateczne zwycięstwo wojsk polskich nad krzyżackimi. Fundatorem obrazu miał być Jan Kościelecki - ten sam, który nad Brdą, w miejscu drewnianego spalonego przez Krzyżaków, kazał wznieść murowany kościół farny.

W bydgoskiej farze czczony jest także drugi wizerunek - Matki Bożej Szkaplerznej, przechowywany tu od chwili kasacji przez władze pruskie klasztoru ojców Karmelitów, który do początku XIX wieku wznosił się na przeciwległym brzegu Brdy.

Najmłodsze sanktuarium w naszym regionie poświęcone jest św. Jakubowi. Ustanowiono je 25 lipca 2021 roku, ale mieści się w średniowiecznym kościele pw. św. Jakuba Apostoła, w dawnej farze Nowego Miasta Torunia, czyli tego, które zostało zbudowane poza pierwszą linią murów obronnych krzyżackiego Torunia.

Kościół św. Jakuba jest centrum szlaku pielgrzymkowego – Polskiej Drogi św. Jakuba, Szlaku Jakubowego (Camino Polaco). A przypomnijmy, że światowym centrum jest sanktuarium św. Jakuba w Santiago de Compostela w Hiszpanii, miejsce jego spoczynku. Wszystkie Drogi św. Jakuba prowadzą docelowo w to właśnie miejsce. Tamtejszy kościół został podniesiony do rangi katedry w 1075 roku. Był wielokrotnie przebudowywany od XVI do XVIII stulecia.

Toruński zaś kościół budowano od roku 1309, od wzniesienia prezbiterium. Inwestycję zakończyło oddanie w XV wieku ogromnego korpusu nawy. Do naszych czasów zachował bogaty wystrój wnętrza – poza oryginalnymi średniowiecznymi malowidłami naściennymi, także XIV-wieczny tzw. mistyczny krucyfiks oraz reprezentujący następne stulecie Czarny Krucyfiks, figura Matki Boskiej z początku XVI wieku, późnogotycka Pasja Toruńska (obraz).

Jednak wierni pielgrzymują nie tylko do mających wielowiekową tradycję sanktuariów - wielkie ich rzesze odwiedzają na przykład sanktuarium Świętych Polskich Braci Męczenników Bydgoszczy.

Jak powiedział swego czasu prymas Stefan Wyszyński - "świątynia ta ma upamiętniać po wsze czasy wszystkich bezimiennych Polaków, którzy oddawali swe życie za wiarę i ojczyznę, i nie zostali wyniesieni na ołtarze". W dekrecie erekcyjnym z 15 sierpnia 1976 roku kardynał napisał: "Tytuł Parafii i budującego się Kościoła parafialnego w dzielnicy Wyżyny, poświęcony Polskim Braciom Meczennikom, jest hołdem dla męczeńskiej śmierci mieszkańców Bydgoszczy w roku 1939 i upamiętnieniem męczeństwa ofiar naszego Narodu".

Pierwszymi polskimi męczennikami było pięciu pustelników zamordowanych w napadzie rabunkowym w nocy z 10 na 11 listopada 1003 roku, najprawdopodobniej we wsi Święty Wojciech na ziemi lubuskiej.

Męczennikiem stał się także ks. Jerzy Popiełuszko, kapelan podziemnej „Solidarności”, który właśnie w bydgoskim kościele 19 października 1984 roku odprawił swoją ostatnią w życiu mszę św. W drodze do Warszawy duchowny został uprowadzony i zamordowany przez oprawców z SB, a jego zwłoki wrzucone do Wisły poniżej zapory wodnej we Włocławku.

Coraz więcej ludzi odwiedza także młodą Kalwarię Bydgoską w Fordonie-Golgotę XX wieku, która upamiętnia bydgoszczan zamordowanych przez hitlerowców w 1939 roku w fordońskiej Dolinie Śmierci.

Parafia i sanktuarium pw. Królowej Męczenników - Kalwaria bydgoska – Golgota XX wieku - erygowane były w październiku 2008 roku. Misteria Męki Pańskiej wystawiane są w Dolinie Śmierci od 2001 r.

* To dopiero początek naszego przeglądu sanktuariów Kujaw i Pomorza. Na kolejne odcinki zapraszamy w każdym magazynowym wydaniu „Pomorskiej” w sierpniu.