Liderka opozycji w Białorusi na Impact 25' w Poznaniu. "Zatrzymują nawet za zły kolor skarpetek"

Impact 2025 odbywa się pod patronatem Polska Press Grupy, wydawcy "Głosu Wielkopolskiego".

Jak wygląda dziś sytuacja cywili w Białorusi? 

Wyobraź sobie czasy represji Stalina albo wielki gułag. Więzienie, gdzie ludzie nie czują się bezpiecznie. Gdzie ludzie mogą być zatrzymani w każdym momencie za wspieranie Ukrainy, sprzeciwianie się Łukaszence lub komentowaniu czegokolwiek na YouTube.

Nawet w internecie? 

Nawet za zły kolor skarpetek. Jeśli mówisz po białorusku, to też grozi ci za zatrzymanie. To życie w całkowitej niepewności. Ludzie myślą o opuszczeniu kraju z powodu represji. Blisko milion ludzi opuściło kraj od 2020 roku. Tak naprawdę nie znasz już zasad policji w tej grze. Żyjesz w ciągłym strachu i nie możesz zachowywać się otwarcie. Nasi aktywiści w kraju udali się “pod ziemię”. To nie oznacza, że ludzie poddali się, albo że ludzie znów polubili Łukaszenko. Tak się nie stało. Samopoczucie ludzi nie zmieniło się niezależnie od dyktatury. Oczywiście ludzie przygotują się na następne okazje. 

W Białorusi jest wielu więźniów politycznych. Czy opozycja jest silniejsza, czy słabsza z powodu tego jak sytuacja wygląda obecnie?

My, ludzie z Białorusi, nie nazywamy się opozycją, bo to Łukaszenko jest w opozycji do ludzi z Białorusi, do narodu Białorusi. Myślę, że z jednej strony jesteśmy silniejsi w tej chwili, bo nie pozwoliliśmy Łukaszence zmienić naszej historii. Nie pozwoliliśmy Łukaszence przekonać Białorusinów, że wojna jest normalna, że represja jest normalna. To, że nowe realia nie są normalne. Udało nam się zbudować demokratyczne instytucje. Udało się nam utrzymać jedność ruchu białoruskiego. Pracujemy razem z naszymi partnerami demokratycznymi. Łukaszenko czuje się bardzo kruchy z tego powodu. Z powodu presji ekonomicznej, izolacji politycznej, ale oczywiście Łukaszenko ma instrumenty do przerażenia ludzi. Ta represja jest jedynym narzędziem, który mą, żeby zachować ludzi w ciągłym stresie. Ona sprawia tylko, że ludzie są coraz bardziej źli. Ludzie są obrzydzeni tym, jak ten reżim działa. Wiesz, dlaczego Łukaszenko nadal trzyma represję? Bo wie, że gdy tylko się zatrzyma, to znowu pojawią się ludzie na ulicach, więc pomimo jego zachowania nadal miliony ludzi stoją przed jego pałacem. On boi się naszego narodu, który chce zmian. On zaciąga nasz kraj z powrotem do Rosji, do Unii Sowieckiej.

Jak Unia Europejska może pomóc rozwiązać tę sytuację? Pomóc ci, żeby rozwiązać tę sytuację? 

Dobrze, że się poprawiłeś. Pomóc nam, bo to nie jest obowiązek naszych sojuszników demokratycznych, żeby doprowadzić do zmian w Białorusi. To obowiązek Białorusinów. Jednak żadna wojna i żadne walki nie mogą być wygrane, jeśli jesteś sam. Potrzebujesz sojuszników na drodze do demokracji. Demokracja Białorusi jest w interesie Unii Europejskiej, samej Europy. Z powodu kwestii problemów z bezpieczeństwem, z powodu kwestii problemów z demokracją. Myślę, że to bardzo ważne, że nasi demokratyczni sojusznicy pomagają nam. Jesteśmy wdzięczni, że temat Białorusi jednoczy polityków i partię, jednoczy kraje i kontynenty. Nie ma nawet takiej dyskusji, czy powinniśmy pomóc ludziom Białorusi, czy nie. Oczywiście, że powinniście. Rozumiecie, że powinniście i jesteśmy wdzięczni za to. Polska jest bardzo aktywna w promowanie demokracji w Białorusi i pomocy siłom demokratycznym w Białorusi. W goszczeniu Białorusinów na swoim terenie. Setki tysięcy Białorusinów znalazło bezpieczne schronienie w Polsce, który proponuje dobre warunki dla ludzi z Białorusi. Rozdzielacie reżim Białorusi od ludzi z Białorusi. Polska może być przykładem tego jak kraj stoi mocno przeciwko dyktatorom. Tego jak kraj pomaga Białorusinom i oczywiście Ukraińcom. Jesteś razem z Ukraińcami na froncie tej walki. To, czego może teraz potrzebujemy więcej, to więcej uwagi. Czuję, że temat Białorusi jest przeoczany. Rozumiem, że Ukraina potrzebuje pełnego wsparcia. Musimy całkowicie skupić się na Ukrainie. Mamy różne problemy w różnych rejonach, ale czasami Białorusini czują się zapomnieni i opuszczeni. Czasami ludzie tracą energię, bo myślą, że nikt nas nie potrzebuje.

Czy czujesz się osobiście zapomniana?  

Nie czuję się zapomniana, ale widzę, że mniej i mniej uwagi daje się tematowi Białorusi. Tak jakby świat nie rozumiał strategicznej ważności Białorusi. Musimy zdać sobie sprawę, że póki Łukaszenko jest tam, to będzie ciągłym zagrożeniem dla Polski, Litwy i innych krajów. Będą ataki migracji na bramach. Będą różne prowokacje. Te reżimy będą prowadziły ćwiczenie niedaleko granic, by budzić przerażenie i szantażować państwa. Rozlokowanie broni nuklearnej jest również przeciwko woli Białorusinów, ale również naszych sąsiadów. Spokojna, wolna Białoruś jest w interesie naszych partnerów. Nie przeoczajcie Białorusi, nie zostawiajcie Białorusi jako nagrody pocieszenia dla Putina. Białorusini się nie zatrzymają. Naprawdę potrzebujemy silnego ramienia krajów mocnych demokratycznie. Zawsze patrzymy na solidarność Polaków. Przez 20 lat nie poddaliście się “pod ziemią”, ale kontynuowaliście walkę. Mam nadzieję, że w Białorusi zmiany przyjdą szybciej, przygotowujemy się na to. Trzymamy Łukaszenkę pod presją w trakcie jego reżimie. Umacniamy agencje demokratyczne i wzmacniamy naszą narodową tożsamość. Wierzymy w nasze zwycięstwo. Reżimy zazwyczaj wydają się niezwyciężone, aż nagle zawalają się. Musimy sprawić, żeby te polityczne życie dyktatorskie skrócić.

Co myślisz o relacji pomiędzy Polakami i Białorusinami? Nie mówię o polityce, tylko o zwykłych ludziach.  

Myślę, że z perspektywy Białorusinów jest poczucie wdzięczności do polskiego społeczeństwa, że rozumiecie sytuację i akceptujecie Białorusinów w swojej rodzinie, być może rodzinie tymczasowej. W końcu większość Białorusinów chce wrócić do domu. Chcemy zbudować nasz kraj i odnowić wszystko, co Łukaszenko zniszczył w Białorusi. Myślę, że Polacy witają Białorusinów z otwartym sercem, ponieważ jako naród jesteśmy bardzo zdyscyplinowanym, ciężko pracującymi ludźmi. Wiem, że wielu Polaków wynajmują mieszkania dla Białorusinów, którzy nie sprawiają żadnych problemów. Jestem bardzo wdzięczna za tą solidarność, za wasze ręce, które otworzyliście na nas w tych trudnych czasach.

Co by pani powiedziała do Białorusinów, którzy żyją obecnie w Polsce i mogą zobaczyć ten wywiad? 

Chcę, żeby Białorusini byli otwarci i wdzięczni polskiemu rządowi i polskiemu społeczeństwu za wszelką życzliwość i solidarność w naszą stronę. Chcę, żebyście nie poddali się. Rozumiem, że trudno jest żyć na wygnaniu, choć żyjecie w wolnym i demokratycznym kraju w tej chwili. Chcę, żebyście poszukali głębiej, jak działa prawdziwa demokracja jak ludzie traktują się nawzajem, czym są wolne i sprawiedliwe wybory. To jest to, co chcemy osiągnąć w Białorusi. Nie poddawajcie się w naszej walce. Rozumiem, że masz wiele problemów w swoim życiu codziennym, ale zawsze pamiętaj o tysiącach politycznych więźniów, którzy są za kratkami w Białorusi. To nasza odpowiedzialność, żeby wypuścili ich wszystkich i wypuścili nasz kraj z uścisku Łukaszenki i Rosji.  

Jesteś świadkiem ciekawego wydarzenia? Skontaktuj się z nami! Wyślij informację, zdjęcia lub film na adres: [email protected]. Dołącz do naszego kanału na Facebooku!