Manifest polskich producentów pomp ciepła. Sprawa dotyczy programu "Czyste powietrze"

- Dotyczy on zamieszania, jakie powstało przy wprowadzaniu zmian do zasad programu „Czyste powietrze” i listy zielonych materiałów i urządzeń (ZUM) – wyjaśniają. - Miały tam trafiać tylko urządzenia opatrzone certyfikatem akredytowanego laboratorium, a tymczasem okazuje się, że do końca roku będą mogły tam trafiać także urządzenia posiadające tzw. prywatne certyfikaty.

- Wielokrotnie podnosiliśmy, że tego typu certyfikaty nie gwarantują w żaden sposób prawdziwości wartości wskaźników efektywności energetycznej, na podstawie których przyznawane będą dofinansowania i określane będą ich wysokości kwotowe – podkreślają w manifeście. - Sprzeciwialiśmy się stanowczo przeciwko inicjatywom i działaniom zmierzającym do przywrócenia akceptacji certyfikatów opartych o niepełne badania, jako bezpośredniego potwierdzenia jakości pomp ciepła, co zostało zignorowanie przez Polską Organizację Rozwoju Technologii Pomp Ciepła (PORT PC).

Dlatego podpisani pod manifestem jednomyślnie zrezygnowali z członkostwa w PORT PC. - Decyzja ta jest wynikiem działań Stowarzyszenia, które w naszej ocenie działa na niekorzyść zarówno polskich producentów, jak i beneficjentów programu "Czyste powietrze" – wyjaśniają.

Niezadowolenie części branży grzewczej skomentował na stronie Stowarzyszenia Paweł Lachman, prezes zarządu Polskiej Organizacji Rozwoju Technologii Pomp Ciepła (PORT PC): – Część z nich podnosi argumenty przeciwko zatwierdzonym przez NFOŚiGW europejskim znakom jakości. Jedną ze strategii jest podważanie ich wiarygodności przez rzekome skargi, które mają wpływać na postrzeganie tych znaków. A takie działania mogą mocno dezorientować inwestorów. Dlatego, jako PORT PC, działając w porozumieniu ze Stowarzyszeniem Producentów i Importerów Urządzeń Grzewczych (SPIUG), postanowiliśmy dogłębnie i rzetelnie wyjaśnić sprawę − podkreśla.

W kwietniu 2024 r. dowiedzieli się, że wiele renomowanych firm napotyka znaczące trudności w spełnieniu nowych warunków kwalifikacji pomp ciepła na listę ZUM. Okazało się, że nie zdążą do 13 czerwca 2024 r.

- A przecież założeniem do zmian w programie „Czyste Powietrze” nie jest wyeliminowanie z tej listy większości dobrej klasy urządzeń – zauważa Paweł Lachman.

Stowarzyszenia zwróciły się zatem z apelem do władz NFOŚiGW o rozważenie możliwości wprowadzenia na listę ZUM również tych pomp ciepła, dla których zostały już wydane europejskie certyfikaty jakości HP Keymark, EHPA Q i Eurovent, co pozwoli usprawnić procedury i jednocześnie zapewni beneficjentom szeroki dostęp do dobrej klasy urządzeń grzewczych.

Spośród tych trzech znaków PORT PC zwraca uwagę na HP Keymark, który od 2018 r. jest też podstawą do określenia kryteriów przyznawania krajowych znaków jakości EHPA Q dla pomp ciepła. W związku z zastrzeżeniami niektórych reprezentantów polskiej branży grzewczej co do wiarygodności europejskich certyfikatów, w maju tego roku PORT PC zwrócił się do sekretariatu HP Keymark z prośbą o informację.

− Zapytaliśmy m.in. o to, ile konkretnie napłynęło skarg od polskich lub innych europejskich podmiotów, w których kwestionuje się parametry produktu z certyfikatem HP Keymark, zwłaszcza jeśli został on uzyskany na podstawie testów z chińskich akredytowanych laboratoriów. A także, jak je rozstrzygnięto – mówi Paweł Lachman. − Jak wskazał sekretariat, na przestrzeni ostatniego roku zarejestrowano zaledwie siedem skarg związanych z systemem certyfikacji HP Keymark, przy czym z Polski nigdy nie wpłynęła żadna formalna skarga. Większość tych skarg dotyczyło formatu raportów z testów oraz brakujących referencji akredytacyjnych. Jedna ze skarg odnosiła się bezpośrednio do interpretacji procesu testowania, co miało wpływ na wyniki testów.

My, niżej podpisani rodzimi producenci pomp ciepła, niniejszym oświadczamy, iż podjęliśmy jednomyślnie decyzję o rezygnacji z członkostwa w Polskiej Organizacji Rozwoju Technologii Pomp Ciepła (PORT PC). Decyzja ta jest wynikiem działań Stowarzyszenia, które w naszej ocenie działa na niekorzyść zarówno polskich producentów, jak i beneficjentów programu "Czyste Powietrze".
Jako polscy producenci pomp ciepła czuliśmy się marginalizowani i pomijani w działaniach Stowarzyszenia PORT PC. Nasze propozycje i postulaty dotyczące rozwoju branży grzewczej związanej z pompami ciepła w Polsce były ignorowane, a stowarzyszenie nie podjęło niezbędnych działań na rzecz ochrony polskiego rynku przed dominacją nie zawsze uczciwych, zagranicznych firm.

Jako polscy producenci wielokrotnie wyrażaliśmy swoje obawy i sprzeciw wobec podejmowanych przez Stowarzyszenie działań, które, naszym zdaniem, mogły negatywnie wpłynąć na rozwój rynku pomp ciepła w Polsce oraz na realizację celów programu "Czyste Powietrze". Nasze postulaty dotyczące rozwoju branży grzewczej opartej o pompy ciepła miały na celu ochronę zarówno polskich firm, jak i beneficjentów programów finansowego wsparcia publicznego. Jako członkowie wspierający PORT PC mieliśmy nadzieję, że Stowarzyszenie będzie stało na straży działań niedopuszczających do finansowania z publicznych pieniędzy urządzeń niskiej efektywności i jakości o niepotwierdzonych parametrach. Sprawa ta była szeroko konsultowana również w ramach spotkań roboczych PORT PC, gdzie ogólne zgromadzenie przedstawicieli producentów oraz dystrybutorów pomp ciepła jednogłośnie orzekło, iż tylko pełne badania we wszystkich punktach koniecznych do wyliczenia wskaźników efektywności energetycznej, wykonane przez akredytowane laboratoria zlokalizowane w EU oraz EFTA, są gwarancją zapewnienia wysokiej jakości urządzeń i tylko takie urządzenia powinny być finansowane ze środków publicznych.

Wspólna inicjatywa prowadzona w ostatnim czasie w ramach Stowarzyszenia miała na celu:
1. Wykluczenie nierzetelnych laboratoriów spoza EU oraz EFTA, które nie gwarantują jakości oraz rzetelności wykonywanych badań w związku z faktem, iż laboratoria te są poza jurysdykcją prawną organów EU.
2. Wprowadzenie metodologii weryfikacji jakości urządzeń gwarantującej potwierdzenie deklarowanych parametrów technicznych urządzeń wprowadzanych na rynek Polski. Certyfikaty opierające się o wyrywkowe badania deklarowanych punktów pracy urządzeń nie spełniają tego wymogu. Jedynym potwierdzeniem deklarowanych przez producentów parametrów jest raport z badań wszystkich koniecznych wg normy EN 14852 punktów wymaganych do wyliczenia wskaźników efektywności energetycznej, wykonany przez laboratoria akredytowane znajdujące się w obszarze jurysdykcji EU.
3. Ograniczenie napływu i dystrybucji na rynku polskim pomp ciepła niskiej jakości o niepotwierdzonych lub wręcz nierzadko nieprawdziwie deklarowanych parametrach technicznych.
4. Zabezpieczenie interesu beneficjentów programu „Czyste Powietrze” przed nieuczciwymi praktykami na rynku pomp ciepła. Sygnalizowany problem polega na tym, iż do beneficjenta w ramach postępowania często trafiają firmy oferujące dane rozwiązanie po znacznie zawyżonych cenach realizacji inwestycji przy zastosowaniu nieadekwatnej do zapotrzebowania najniższej jakości pompy ciepła o niepotwierdzonych parametrach. Efektem tego jest realizacja inwestycji z wykorzystaniem maksymalnych do uzyskania kwot dofinansowania, gdzie stosowane urządzenia często są niskiej jakości, niezweryfikowane przez jakiekolwiek laboratoria, a przy tym ich ceny są wielokrotnie zawyżane celem maksymalizacji zysków firm będących wykonawcą danej inwestycji. Sytuacja taka jest wykorzystywana w szczególności w stosunku do beneficjentów posiadających najniższe dochody w społeczeństwie. Powoduje to wprost dodatkowe ich zubożenie poprzez ogromne koszty eksploatacyjne zmodernizowanych w ten sposób instalacji.
Sprzeciwialiśmy się stanowczo przeciwko inicjatywom i działaniom zmierzającym do przywrócenia akceptacji certyfikatów opartych o niepełne badania, jako bezpośredniego potwierdzenia jakości pomp ciepła co zostało zignorowanie przez Stowarzyszenie. Wielokrotnie podnosiliśmy, że tego typu certyfikaty nie gwarantują w żaden sposób prawdziwości wartości wskaźników efektywności energetycznej, na podstawie których przyznawane będą dofinansowania i określane będą ich wysokości kwotowe. Uważamy, że PORT PC utracił mandat do reprezentacji polskich producentów pomp ciepła, a część podejmowanych inicjatyw jest szkodliwa zarówno dla rodzimego rynku oraz potencjalnych użytkowników tychże urządzeń. Brak odpowiednich działań ze strony Stowarzyszenia PORT PC oraz kontynuacja działań, które uważamy za szkodliwe, zmusiły nas do podjęcia decyzji o rezygnacji z członkostwa. Uważamy, że dalsze uczestnictwo w Stowarzyszeniu nie jest zgodne z interesami oraz celami, które stawiamy przed naszymi firmami, dlatego też w ostatnich dniach kolejno rezygnowaliśmy z członkostwa w stowarzyszeniu i będziemy działać na rzecz rozwoju branży pomp ciepła w Polsce w ramach innych inicjatyw wspieranych przez Izbę Gospodarczą Urządzeń OZE (IGU OZE). Apelujemy do wszystkich polskich producentów pomp ciepła o solidarność i wspólne działanie na rzecz rozwoju naszej branży.

• KOŁTON sp.k. - Krzysztof Kołton
• PPH KOSTRZEWA sp.k. - Paweł Kostrzewa
• TECH STEROWNIKI II sp. z o.o. - Paweł Jura
• IGLOO sp. z o.o. - Miłosz Włodarczyk
• DEFRO R. DZIUBEŁA SP. K. – Robert Dziubeła
• ZMK SAS sp. z o.o. – Agnieszka Sas