Mennonici pozostawili po sobie przepiękne chaty

W połowie XVI wieku osadnicy z Holandii byli prześladowani w ojczyźnie za swoje radykalne wyznanie. Musieli uciekać. Przybyli wtedy do Polski morzem. Potem, przez Gdańsk, dotarli do naszego powiatu.
Mówimy o nich Mennonici. A nazwa ta wzięła się od ich przywódcy duchowego - Menno Simmonsa.
Mennonici osiedlili się wzdłuż drogi łączącej Sartowice z Nowem. Żyli skromnie. Na co dzień zajmowali się uprawą ziemi. Jak nikt znali się na budowie wałów przeciwpowodziowych. Mieli także sposoby na przetrwanie powodzi. W oborach budowali specjalne pochylnie, po których w czasie wielkiej wody wyprowadzali zwierzęta na wyższe partie budynku. W Wielkim Lubieniu zachowała się też do dziś ich szkoła.

Kim byli mennonici?

Kim byli mennonici?

Holenderscy osadnicy, którzy w naszym rejonie pojawili się w drugiej połowie XVI wieku. Należeli do bardzo radykalnego odłamu protestantyzmu. Żyli w izolujących się od świata grupach. Nie służyli w wojsku oraz nie pełnili funkcji urzędowych i państwowych. Odrzucali chrzest dzieci, ale chrzcili dorosłych. Nie wnosili skarg do sądów. W Polsce nazywani byli "olędrami" ze względu na ich pochodzenie. Potrafili zagospodarować najbardziej podmokłe tereny.

W latach międzywojennych ubiegłego wieku w gminie Dragacz mieszkało 209 potomków osadników holenderskich. Po II wojnie wszyscy wyemigrowali. W tym okresie nagminnie niszczone były domy oraz cmentarze mennonitów. Ludzie nie wiedzieli, kim byli "olędrzy". Kojarzyli ich z Niemcami.
Do dziś zachowało się kilkanaście przepięknych chat i cmentarzy. Czuwają nad nimi pracownicy Gminnego Ośrodka Kultury Sportu i Rekreacji w Górnej Grupie. Przed dwoma laty otrzymali pieniądze na odnowienie dwóch cmentarzy holenderskich w Dragaczu i Wielkim Zajączko-wie. Teraz trwa dokładna inwentaryzacja zabytków pomenno-nickich w gminie. Sprawdzany jest rejestr Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Toruniu. Jak się dowiedzieliśmy, niektóre chaty zostały w nim pominięte, a części zarejestrowanych już nie ma.