Niedziela Palmowa, czyli początek Wielkiego Tygodnia. Tak było dawniej na Kujawach, Pałukach i ziemi mogileńskiej

Edmund Kozłowski
Dawniej palmy na Kujawach robiono z gałązek wierzby i przystrajano bukszpanem oraz wiązką trzciny. Zdjęcie z lat 40. ub. wieku
Dawniej palmy na Kujawach robiono z gałązek wierzby i przystrajano bukszpanem oraz wiązką trzciny. Zdjęcie z lat 40. ub. wieku Archiwum
Znów pójdziemy poświęcić palmy. Niedziela Palmowa to jednocześnie pierwszy dzień Wielkiego Tygodnia. Przypomnijmy, jak dawniej przeżywano ten okres na Kujawach.

Rozmowa Wielkanocna z ks. Szymikiem

Czterdziestodniowy okres Wielkiego Postu kończy Niedziela Palmowa. Zarówno dawniej, jak i obecnie wprowadza nas w atmosferę wydarzeń Wielkiego Tygodnia, zapowiadających śmierć i zmartwychwstanie Chrystusa.

Święcenie pa

lm

Tego dnia mieszkańcy regionu udają się do kościoła z palmami, by je poświęcić. Zwyczaj wprowadzono do praktyk religijnych i liturgii kościelnej w XI w. na pamiątkę triumfalnego wjazdu Chrystusa do Jerozolimy, podczas którego, stojące wzdłuż drogi tłumy ludzi rzucały gałązki palmowe pod nogi Jezusa.

Na Kujawach, Pałukach i ziemi mogileńskiej palmy wielkanocne były gałązkami wierzbowymi z „kotkami”, bukszpanem i miotełką nadwodnej trzciny, związywane czerwoną wstążką na szczęście. Wierzono, że palma poświęcona w Niedzielę Palmową chroni przed nieszczęściami i dlatego przechowywano ją przez cały rok. Spalone na popiół palmy dodawano do naparów podawanych ludziom i zwierzętom, by ochronić przed chorobami. Dymem z palm okadzano krowy przed pierwszym wyprowadzeniem na pastwisko. Zatykano w rogach izby i stodoły by chroniły przed piorunami. Zatknięte na granicy pola, miały chronić przed gradobiciem.

Triduum Paschalne

Najważniejszym momentem Wielkiego Tygodnia jak i całego roku liturgicznego jest Triduum Paschalne. Obejmuje ono czas od wieczornej mszy w Wielki Czwartek i trwa do nieszporów w Niedzielę Zmartwychwstania. Poniedziałek, wtorek i środa są dniami w sposób szczególny poświęconymi pojednaniu. Czas by się udać do konfesjonału. Był to też czas wielkich porządków, przyozdabiania domów, które jednak należało zakończyć najpóźniej we wtorek.

Wybijanie żuru

W Wielki Czwartek w kościołach milkły dzwony. Do końca Wielkiego Tygodnia używano drewnianych kołatek czy „klekotek”. Wieczorem we wsiach zbierali się chłopcy z żurownikami. Zaczynał się kujawski zwyczaj, „wybijania żuru”, który pamiętają do dziś najstarsi mieszkańcy Szymborza (dawniej wieś, dziś dzielnica Inowrocławia). Polegał on na rozbiciu garnka z żurem o bramę domu, w którym mieszkała panna na wydaniu.

Po II wojnie światowej nie tłuczono już glinianych garnków, lecz okna chałup zamalowywano białą farbą łatwą do zmycia.

Razy za boże rany

W Wielki Piątek, przed wschodem słońca Kujawiacy szli do strumienia czy rzeki, by w milczeniu obmyć się trzy razy. Miało to ochronić przed chorobami skóry, a dziewczętom pomóc zachować urodę. W domostwie z samego rana gospodyni podnosiła pierzynę i smagała domowników po nogach rózgą mówiąc, że to za „boże rany”. Podobnie jak obecnie, powszechny był zwyczaj odwiedzania przez całe rodziny Grobu Pańskiego.

Ze święconką do kościoła

W Wielką Sobotę w wiejskich domostwach wygaszano stary ogień, by zapalić nowy od ognia poświęconego w kościele. Podobnie przynoszono wodę, by pokropić nią obejście i zwierzęta. Utrwalił się praktykowany do dziś zwyczaj święcenia potraw. Wierni przynoszą w pięknie przystrojonych koszykach pokarmy w których nie powinno zabraknąć baranka, symbolizującego Chrystusa. Każdy pokarm ma swoje znaczenie. Chrzan, przynosimy na znak męki Pana Jezusa, która zamieniła się w słodycz, a symbolem tej słodyczy jest masło.Poświęcone jajka**, symbolizują nowe życie Zmartwychwstałego Pana.

Trwa głosowanie...

Czy często bierzesz udział w akcjach charytatywnych?

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na Twitterze!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na Twiterze!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera

Komentarze

Komentowanie artykułów jest możliwe wyłącznie dla zalogowanych Użytkowników. Cenimy wolność słowa i nieskrępowane dyskusje, ale serdecznie prosimy o przestrzeganie kultury osobistej, dobrych obyczajów i reguł prawa. Wszelkie wpisy, które nie są zgodne ze standardami, proszę zgłaszać do moderacji. Zaloguj się lub załóż konto

Nie hejtuj, pisz kulturalne i zgodne z prawem komentarze! Jeśli widzisz niestosowny wpis - kliknij „zgłoś nadużycie”.

Podaj powód zgłoszenia

Nikt jeszcze nie skomentował tego artykułu.
Wróć na pomorska.pl Gazeta Pomorska
Dodaj ogłoszenie