Podstawa wymiaru - wysokość wynagrodzenia

     Z uwagi na to, że kapitał początkowy dla wielu osób w sposób znaczący wpłynie na wysokość przyszłej emerytury, prawidłowe określenie jego wysokości jest rzeczą bardzo ważną. Często jednak nie zdajemy sobie z tego sprawy jak ważną. Dlatego też niezbędne jest zebranie właściwej dokumentacji, w oparciu o którą ZUS obliczy kapitał.
     Na wysokość kapitału zasadniczy wpływ mają dwa czynniku:
     - udowodniony do 1 stycznia 1999 roku staż pracy (składkowy i nieskładkowy).
     - wysokość wynagrodzeń osiąganych w okresie, z którego obliczana jest podstawa wymiaru kapitału.
     Dzisiaj skupimy się na drugim z tych elementów.
     Z ilu lat
     Podstawę wymiaru kapitału stanowi przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne (tj. osiągane wynagrodzenie) w okresie:
     - kolejnych 10 lat kalendarzowych wybranych przez osobę zainteresowaną z lat: 1980-1998. Oznacza to, że należy przedłożyć zaświadczenie o wynagrodzeniu z lat bezpośrednio po sobie następujących, we wskazanym przedziale czasowym.
     - 20 lat dowolnie wybranych z całego okresu pracy zawodowej - niekoniecznie kolejnych.
     W odniesieniu do pewnej grupy osób - urodzonych w dniu 31 grudnia 1968 roku i po tej dacie - nie jest możliwe wskazanie wynagrodzenia z 10 kolejnych lat. Oczywiście wynika to z ich wieku na dzień 1 stycznia 1999 roku oraz nauki np. w szkole wyższej. W takim przypadku dopuszcza się obliczenie podstawy wymiaru kapitału z faktycznego okresu podlegania ubezpieczeniu. Taka sama zasada odnosi się do sytuacji, gdy jedyną przyczyną niemożności wskazania wynagrodzenia z kolejnych 10 lat jest urlop wychowawczy, okres zastępczej służby wojskowej lub okres czynnej służby wojskowej.
     Słynny druk Rp-7
     Podstawowym dokumentem potwierdzającym wysokość osiąganego dochodu jest zaświadczenie wystawione przez pracodawcę lub jego następcę prawnego. Jest ono powszechnie znane pod nazwą druku ZUS Rp-7.
     Najwięcej problemów pracownicy mają właśnie z uzyskaniem tego dokumentu. Wynika to przede wszystkim z faktu, iż do 1991 roku zakłady pracy miały prawo likwidować dokumentację płacową już po 12-letnim okresie jej przechowywania. Rozporządzenie ministra finansów z dnia 15 stycznia 1991 roku w sprawie zasad prowadzenia rachunkowości (Dz.U. nr 10, poz. 35), a później obowiązująca ustawa o rachunkowości - uzależnia okres przechowywania dokumentacji płacowej (tj. kart wynagrodzeń) zakładu pracy od przepisów emerytalno-rentowych.
     Jeżeli zatem pracodawca zlikwidował dokumentację, to zaświadczenie o wynagrodzeniu może wydać w oparciu o zachowane akta osobowe, których okres przechowywania wynosi 50 lat, czyli na podstawie umowy o pracę, innych pism, w których zawarte są dane dotyczące wynagrodzenia pracownika. Wykazane mogą być tylko takie składniki wynagrodzenia, które przysługiwały bezwarunkowo w czasie trwania zatrudnienia jako składniki stałe i zostały określone w dokumentacji np. wynagrodzenie zasadnicze, stałe dodatki określone kwotowo. Inne składniki wynagrodzenia - premie, nagrody, dodatki - mogą być uwzględnione tylko wówczas, jeżeli zachowana dokumentacja wskazuje na ich faktyczną wypłatę w określonej wysokości, od której została odprowadzona składka na ubezpieczenie społeczne.
     Nie można uwzględnić składników wynagrodzenia określonych w dokumentacji osobowej pracownika, jeżeli przysługiwały warunkowo i wypłacano je w zmiennych wysokościach (np. premia uzależniona od wyników pracy), a z dokumentacji nie wynika ich faktyczna wysokość.
     W sytuacji, gdy z dokumentacji innej niż płacowa wynika, że wynagrodzenie pracownika było określone stawką godzinową, to może być ono wykazane, jeśli zachowały się dane dotyczące liczby godzin, jaką pracownik faktycznie przepracował w danym okresie, na danym stanowisku (dziennie, tygodniowo, miesięcznie).
     Podstawową zasadą jest, iż do podstawy wymiaru mogą być brane tylko te składniki wynagrodzenia, które stanowiły podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne.
     W zaświadczeniu o zatrudnieniu i wynagrodzeniu należy wskazać na podstawie jakich dokumentów zostało ono wystawione.
     Jeżeli zakład pracy został zlikwidowany i nie ma prawnego następcy, wysokość zarobków osiąganych w tym zakładzie pracy może potwierdzić jednostka przechowująca dokumenty zlikwidowanego zakładu pracy np. organ założycielski, organ nadrzędny, archiwum lub firma przechowalnicza. Jednostka taka wydaje kopie dokumentacji płacowej - odpisy, wyciągi, wypisy, kserokopie, a także zaświadczenia. Osoba kierująca archiwum uwierzytelnia kopie przechowywanych dokumentów. Jednakże archiwa nie są uprawnione do wydawania zaświadczeń na druku ZUS Rp-7.