Polski nastolatek ze smartfonem śpi i je. Co piąty korzysta z niego nałogowo

Badanie przeprowadziła Fundacja Dbam o Mój Z@sięg oraz Uniwersytet Gdański, we współpracy z firmami Librus i PCG Edukacja. Przepytano młodzież z całego kraju. Na pytania o stosunek do internetu, smartfonów i nowych technologii odpowiedziało prawie 51 tys. uczniów w wieku od 12 do 19 lat.

Wolą komórkę od tabletu
Wyniki są alarmujące. Jak podaje portal infowire.pl, prawie wszyscy młodzi ludzie mają telefon z dostępem do sieci, a połowa z nich korzysta z niego bez ograniczeń.

Obniża się wiek otrzymania pierwszego smartfona – choć średnia dla wszystkich badanych wynosi 10 lat, to u obecnych uczniów szkół podstawowych jest to już rok wcześniej. Zdecydowana większość, bo 97 proc. badanych wybiera smartfon. Zaledwie 20 proc. sięga po tablet.

- Z uzyskanych odpowiedzi wyłania się obraz pokolenia przywiązanego do swoich smartfonów, ale pozostawionego w większości samym sobie w kwestii odpowiedzialnego korzystania z sieci i urządzeń cyfrowych – komentuje Marcin Kempka, prezes firmy LIBRUS i PCG Edukacja, partnerów badania.

Co dziesiąty uczeń deklaruje, że używa smartfonu praktycznie cały czas. Prawie połowa przyznaje, że gdy przebudzi się w nocy, sięga po niego. Młodzież nie odkłada telefonu przy posiłkach. Przyznaje się do tego około 23 proc. badanych. Smartfon towarzyszy też uczniom w drodze do szkoły (około 21 proc. osób).

Z badań wynika również, że 24,7 proc. zdaje sobie sprawę ze swojego uzależnienia od smart­fona. Nałogowo korzysta z niego około 20 proc. uczniów.

Dręczy ich lęk
Taka sytuacja może wiązać się z syndromem FOMO, czyli lękiem przed byciem pominiętym. Według badań syndrom ten dotyka około 14 proc. nastolatków. Aż 28 proc. uczniów odczuwa niepokój lub zdenerwowanie, gdy nie wie, co planują lub robią w sieci inni. Połowa młodzieży czuje potrzebę natychmiastowej reakcji na wiadomości w sieci.

- FOMO nie jest uzależnieniem - wyjaśnia dr Jolanta Jarczyńska, pedagog, profilaktyk i socjoterapeuta z Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy. - Jest to syndrom polegający na odczuwaniu przeraźliwego lęku przed byciem pominiętym w posiadaniu ważnej informacji. Osoba cierpiąca na ten syndrom nie jest w stanie dokładnie wskazać jakiego typu informację przegapi i jakie jest źródło lęku, który odczuwa. Zazwyczaj jednak jest to lęk przed tym, że ominie ją jakieś wydarzenie, gdyż nie była poinformowana o jego miejscu i czasie, że nie będzie posiadała ważnej informacji, np. o tym, co dzieje się u interesujących ją osób, w tym znajomych, celebrytów lub co dzieje się na świecie. Odczuwany lęk nie wiąże się z bezpośrednim zagrożeniem, jednak jest uczuciem negatywnym. Ustępuje dopiero wtedy, gdy osoba z syndromem FOMO sprawdzi powiadomienia na telefonie, przejrzy profile innych osób na mediach społecz­noś­ciowych, przejrzy serwisy informacyjne, lub zasiądzie przed komputerem przeszukując bogate zasoby sieci.

Zdaniem psychologów młodzi są szczególnie narażeni na FOMO ze względu na wielką potrzebę akceptacji, charakterystyczną dla nastoletniego wieku. - Z całą pewnością istotą problemu jest zaspokajanie potrzeby uznania, która jest w każdym człowieku – mówi dr Joanna Rajang, psycholog i coach Personel System. - We współczesnym świecie osoby, które nie znają innej alternatywy, szukają potwierdzenia swojej wartości w mediach społecznościowych. Dotyczy to zwłaszcza nastolatków, bo dla nich internet jest codziennością.

Czują się zagubieni
Niestety, aż 60 proc. nastolatków mówi, że rodzice nie uczyli ich, jak mądrze korzystać z sieci. Co więcej, około 10 proc. uczniów twierdzi, że rodzice nie mają pojęcia o tym, co ich pociechy robią w internecie.
Nic dziwnego więc, że młodzi są zagubieni. Z badania wynika, że co piąty nastolatek ocenia swoje życie jako niezbyt szczęśliwe lub nieszczęśliwe. Około 15-20 proc. badanych przejawia wyraźne symptomy samotności życiowej. Wskazują, że doświadczają ogólnej pustki, często czują się odrzuceni, a 18 proc. ma niski poziom woli życia.

- Smartfony, internet i nowe technologie to wspaniałe wynalazki, które mogą przynieść nam wiele korzyści, jeśli potrafimy z nich odpowiedzialnie korzystać. Trudno jednak tego wymagać od dzieci i młodzieży, dlatego nie możemy zostawiać ich samych w cyfrowym świecie” – mówi dr Maciej Dębski, prezes Fundacji Dbam o Mój Z@sięg, pomysłodawca i autor badania „Młodzi Cyfrowi”.

Pocieszające jest to, że dla ponad połowy uczniów życie w internecie nie jest tak ważne, jak to w realnym świecie.