Pomnikomania w Toruniu? Tym razem gen. Haller

Mamy już pięć pomników Jana Pawła II, a na Starówce już niemal potykamy się o małe instalacje. Mimo to w czwartek radni zdecydowali, że za pieniądze podatników powstanie kolejny monument - tym razem gen. Józefa Hallera, honorowego obywatela Torunia.

Okazją do tego jest m.in. 90. rocznicę powrotu Torunia do Wolnej Polski i 50. rocznica śmierci generała. Był on dowódcą Frontu Pomorskiego, którego oddziały przyniosły wolność dla grodu Kopernika 18 stycznia 1920 r. Rada miasta nie była jednak jednomyślna w sprawie tej propozycji. Sześciu rajców sprzeciwiło się tej inicjatywie. Powód? Rajcy nie zgadzają się, aby momument powstał z funduszy pochodzących z budżetu miasta.

Kto powinien zapłacić za pomnik?

- Powinien on zostać wzniesiony podobnie jak pomnik Józefa Piłsudskiego, na który pieniądze wśród torunian zebrali piłsudczycy - podkreśla szef rady miasta Waldemar Przybyszewski. - Halleryczy to również liczne środowisko, więc nie powinno być z tym żadnych problemów. W mieście mamy już tablicę upamiętniającą gen. Hallera na dziedzińcu Ratusza Staromiejskiego, jest ulica, a także szkoła nosząca to imię. Nie wiem, czy to jest w ogóle dobry pomysł. Jeśli stawiamy pomnik Hallerowi, to dlaczego też nie innym honorowym obywatelom Torunia np. prof. gen. Elżbiecie Zawackiej czy prof. Wilhelminie Iwanowskiej.

Przeciw uchwale głosowali też lewicowi radni. Według Dariusza Łyjaka w Toruniu panuje pomnikomania. Monumenty, instalacje i małą architekturę na starówce znajdziemy na każdym kroku. Gorącym zwolennikiem wzniesienia monumentu jest radny PiS-PT Bogdan Major.

- W Wiedniu jest znacznie więcej pomników - przekonuje rajca. - Gen. Haller to ważna postać dla Torunia i Pomorza. Miasto jako reprezentant wszystkich torunian ma moralne prawo, by gwarantować, że ten pomnik powstanie. Można zgromadzić środki od sponsorów i mieszkańców.

Radni wskażą lokalizację

Ostatecznie za uchwałą zagłosowało 16 rajców, sześciu było przeciw. Według radnego Majora monument mógłby stanąć na skwerze przy Muzeum Etnograficznym - w pobliżu siedziby urzędu miasta oraz urzędu marszałkowskiego. Lokalizacje - w bezpośrednim otoczeniu starówki - wskażą służby architektoniczno-urbanistyczne miasta, a zatwierdzi rada miasta.

Rajcy nie określili, kiedy pomnik ma być odsłonięty. Być może zajmie się już tym rada miasta kolejnej kadencji. Z inicjatywą ustawienia rzeźby wyszło m.in. środowisko związane z hallerczykami i Towarzystwem Pamięci gen. Hallera. Ich przedstawiciele wejdą w skład komitetu honorowego. Natomiast komitet organizacyjny będą tworzyć członkowie konwentu seniorów rady miasta (przewodniczący rady miasta wraz z zastępcami i szefowie klubów), a także prezydent Torunia.

Przedwojenny pomnik gen. Józefa Hallera stał w Toruniu w latach 1920- 1939 na kopcu przy ul. Traugutta. Tam też widziałaby go radna PO Krystyna Dowgiałło. Tamten monument powstał z inicjatywy Parku Artylerii Dywizji Polskiej nr 3 i był pierwszym toruńskim pomnikiem wzniesionym po odzyskaniu niepodległości w 1920 r. Zniszczyli go Niemcy na początku II wojny światowej.