Mój syn po studiach pracował tylko pół roku, poważnie zachorował. Prawdopodobnie będzie uznany za niezdolnego do pracy. Czy w takiej sytuacji będzie miał prawo do renty?
Taka młoda osoba, która nie ma wypracowanego okresu składkowego i nieskładkowego, będzie miała prawo do renty, o ile została zgłoszona do ubezpieczenia społecznego przed 18 rokiem życia albo w ciągu 6 miesięcy po ukończeniu nauki w szkole ponadpodstawowej lub w szkole wyższej oraz do dnia powstania niezdolności do pracy miała w ciągłości lub z przerwami nie przekraczającymi 6 miesięcy okresy składkowe i nieskładkowe. Z tego, co pani mówi wynika, że warunki są spełnione, ale lekarz orzecznik ZUS musi orzec niezdolność do pracy.
Moja żona prawie 10 lat choruje na Alzheimera. Do emerytury brakuje jej jeszcze ponad dwa lata. W sumie pracowała 15 lat i 3 lata opieki nad dziećmi. Nie dostała renty, bo zachorowała później niż 18 miesięcy po zaprzestaniu pracy. Czy jej się renta nie należy?
Niestety, nie. Renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje osobie, która łącznie spełnia warunki: jest niezdolna do pracy, posiada wymagany okres składkowy i nieskładkowy, a niezdolność do pracy powstała w czasie np. zatrudnienia lub innych okresów wymienionych w ustawie, najpóźniej w ciągu 18 miesięcy po ustaniu tych okresów. Jeśli żona zachorowała później, tego warunku nie spełnia.
Dopiero po ukończeniu wieku emerytalnego będzie mogła złożyć wniosek o emeryturę.
Podobno są sytuacje, w których można dostać rentę, mimo że niezdolność do pracy powstała później, niż 18 miesięcy po ustaniu zatrudnienia.
Tak. Dotyczy to pracowników z długim stażem pracy, którzy nie mogą się wykazać zatrudnieniem (podleganiem ubezpieczeniu) wynoszącym co najmniej 5 lat w ostatnich 10-latach przed dniem zgłoszenia wniosku o rentę lub przed dniem powstania niezdolności do pracy.
Kobieta - by otrzymać rentę - musi wówczas udokumentować 25 lat okresów składkowych, mężczyzna - 30 lat. Podkreślam - w tym przypadku liczą się wyłącznie okresy składkowe.
Musi też być orzeczona całkowita niezdolność do pracy.
Prawo takie przysługuje również ubezpieczonemu, który jest całkowicie niezdolny do pracy, posiada wymagany 5-letni okres składkowy i nieskładkowy w dziesięcioleciu poprzedzającym zgłoszenie wniosku lub datę powstania niezdolności do pracy oraz ma ogółem okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn.
Mam 12-letniego syna, mąż zmarł w październiku 2013 r. Ostatnie 5-6 lat pobierał rentę socjalną. Chorował na serce, czekał na przeszczep. W ZUS powiedziano mi, że synowi renta rodzinna się nie należy. Dlaczego? Jakie mam szanse, żeby syn ją dostał?
Żeby syn miał nabył prawo do renty rodzinnej, osoba zmarła musiałaby spełniać warunki do otrzymania renty z tytułu niezdolności do pracy. Jeśli mąż otrzymywał rentę socjalną to prawdopodobnie nie miał wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego.
To bardzo trudna sytuacja. Może pani wystąpić do ZUS z wnioskiem o przyznanie renty rodzinnej, dołączyć wszystkie dokumenty potwierdzające zatrudnienie męża. Decyzja najprawdopodobniej będzie odmowna
Wówczas, na podstawie art. 83 ustawy o emeryturach i rentach z FUS może pani wystąpić do prezesa ZUS o przyznanie świadczenia w drodze wyjątku.
Czy dziecko ma prawo do renty rodzinnej po osobie, która pobierała rentę socjalną?
Niestety, nie ma. Bo osoba pobierająca rentę socjalną, która nie posiada wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego nie spełniała warunków do otrzymania świadczenia ustawowego.
Czy do renty socjalnej można dorabiać?
Można, ale na innych zasadach. Do renty socjalnej można dorobić maksymalnie 70 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. Od 1 marca jest to 2759,90 zł. Przekroczenie tej kwoty powoduje zawieszenie prawa do renty socjalnej.
Natomiast do renty z tytułu niezdolności do pracy można dorobić do 2759,90 zł. Taki przychód nie powodujące zmniejszenie świadczenia o kwotę bazową. Przy osiąganiu przychodów powyżej 5125,50 zł miesięcznie, wypłata renty jest zawieszana.
Kto ma prawo do renty socjalnej?
To świadczenie dla osoby pełnoletniej, która stała się całkowicie niezdolna do pracy, a niezdolność ta pozostaje w związku z naruszeniem sprawności organizmu, które powstało przed ukończeniem 18 roku życia, albo przez ukończeniem 25 lat w przypadku nauki w szkole wyższej, jak również w trakcie studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej
Mam niecałe 60 lat, zostałem zwolniony z pracy. Czy mogę się ubiegać o rentę?
Renta z tytułu niezdolności do pracy przewidziana jest dla osób, które są niezdolne do pracy. Orzeka to lekarz orzecznik ZUS. Nie chodzi o orzeczenie o niepełnosprawności ale o niezdolności do pracy.
Renta przysługuje ubezpieczonym, którzy poza orzeczoną niezdolnością do pracy spełniają określone warunki: czyli posiadają wymagany okres składkowy i nieskładkowy, a ich niezdolność do pracy powstała w czasie trwania zatrudnienia (ubezpieczenia), nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania ubezpieczenia.
W przypadku osób, u których niezdolność do pracy powstała po ukończeniu 30 roku życia, wymagane minimum pięć lat okresów składkowych i nieskładkowych musi przypadać w ciągu ostatnich 10 lat przed dniem zgłoszenia wniosku o rentę albo przed dniem powstania niezdolności do pracy.
Przechodzę na emeryturę i ubiegam się o rentę z tytułu choroby zawodowej. Czy muszę złożyć oddzielny wniosek o rentę, czy wystarczy, jeśli dołączę decyzję państwowego inspektora sanitarnego?
Musi pan złożyć wniosek o ustalenie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy w związku z chorobą zawodową, do którego należy dołączyć decyzję Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego oraz aktualne zaświadczenie o stanie zdrowia. Wypełnia więc pan dwa wnioski: o emeryturę i o rentę z tytułu niezdolności do pracy w związku z chorobą zawodową.
W jakich okolicznościach można pobierać i rentę, i emeryturę?
Zbieg prawa do świadczeń występuje w przypadku nabycia prawa do emerytury i renty z tytułu niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową. Wówczas jedno świadczenie wypłacane jest w pełnej wysokości, i powiększa się je o połowę drugiego. Wypłaca się wariant korzystniejszy.
Taka sytuacja ma również miejsce w przypadku zbiegu prawa do emerytury i renty Inwalidy wojennego i wojskowego, którego niezdolność do pracy pozostaje w związku ze służbą wojskową, renty z tytułu niezdolności do pracy spowodowanej pobytem w hitlerowskich więzieniach i obozach koncentracyjnych i ośrodkach zagłady oraz w więzieniach i obozach karnego zesłania, pobytem na deportacji w ZSRR.
Czytaj e-wydanie »
