Rośnie liczba mieszkańców Kujawsko-Pomorskiego, którzy uchylają się od szczepień

Trwa Europejski Tydzień Szczepień (27 kwietnia – 3 maja). To inicjatywa Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), służąca popularyzacji roli szczepień w ochronie zdrowia i życia ludzi. W tym roku kampania kładzie nacisk na równy dostęp do szczepień dla każdej społeczności, m. in. seniorów, ponieważ z wiekiem tracimy odporność.

- Ryzyko zgonu w przebiegu choroby, której można zapobiegać drogą szczepień, jest u osób po 65. roku życia nawet stukrotnie wyższe niż u dzieci. Wciąż jednak odsetek zaszczepionych osób starszych w Polsce pozostaje niski w porównaniu z innymi krajami Europ. Nie są np. dostępne szczepienia przeciw meningokokom, bakteriom wywołującym inwazyjną chorobę meningokokową o piorunującym przebiegu i niezwykle trudnej diagnostyce – podkreślali specjaliści na konferencji (16 kwietnia br.) poświęconej aktualnej sytuacji epidemicznej Polski.

Stan zaszczepienia w Polsce przeciw chorobom znajdującym się w obowiązkowym kalendarzu szczepień utrzymuje się na poziomie zapewniającym utrzymanie odporności zbiorowej. - W Polsce decyzję o szczepieniu podejmuje zdecydowana większość rodziców: około 95 procent – informuje Główny Inspektorat Sanitarny.

Jednak nie maleje liczba osób uchylających się od szczepień. Przeciwnie. Z danych Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego PZH-PIB wynika, że w ostatnich pięciu latach zwiększyła się prawie dwukrotnie – od 48,6 tys. uchyleń w 2019 r. do 87,3 tys. uchyleń w 2023 r. Podobnie w naszym regionie.

- Analiza za rok 2024 wykazała, że w województwie kujawsko-pomorskim od obowiązku wykonania szczepień ochronnych uchylało się 3 226 osób (wzrost o ponad 30 procent), co skutkowało niezaszczepieniem 3 020 osób (wzrost o ponad 38 procent) – podaje kujawsko-pomorski oddział GIS.

W roku 2024 roku służby sanitarne w regionie wzmogły działania w celu wyegzekwowania obowiązkowych szczepień. - Wydano ponad 40 procent więcej upomnień zawierających wezwanie do wykonania obowiązku szczepień oraz blisko 30 procent więcej tytułów wykonawczych - informuje Inspekcja.

Wiele osób uchylających się od szczepień obawia się niepożądanych odczynów poszczepiennych (NOP).

- W 2024 roku w województwie kujawsko-pomorskim zarejestrowano 213 przypadków NOP (w tym pięć po szczepieniu przeciwko COVID-19), tj. ponad 38,3 procent więcej niż w 2024 roku. Zwiększona liczba zgłoszonych NOP może się wiązać ze zwiększeniem świadomości społecznej oraz wzmożeniem nadzoru ze strony lekarzy – komentuje Inspekcja.

92,5 procent NOP zakwalifikowano jako łagodne, a 7 proc. jako poważne. Ciężkie stanowiły mniej niż 1 procent wszystkich przypadków.

Liczba niezaszczepionych wpływa na odporność zbiorową. O tym, że zapomniane choroby zakaźne mogą powracać, jeśli przestaniemy szczepić dzieci, świadczy przypadek pełnoobjawowej błonicy w Polsce w marcu 2025 r. u nieszczepionego sześcioletniego dziecka, które wróciło z Afryki. Szczególną uwagę sanepidu w całej Polsce zwrócił gwałtowny wzrost zachorowań na krztusiec. W Kujawsko-Pomorskiem z 36 przypadków w 2023 roku do 1144 przypadków w roku 2024. - Spośród 1144 zachorowań 682 osoby zostały zaszczepione przeciwko krztuścowi. Wśród osób niezaszczepionych najliczniejszą grupą wiekową stanowiły osoby w przedziale 41-65 lat – informuje Inspekcja.

Jednym z czynników sprzyjających występowaniu krztuśca w populacji jest zjawisko naturalnego zanikania odporności na tę chorobę, nabytej w wyniku szczepienia i przechorowania.

W 2025 roku wprowadzono bezpłatne szczepienia przeciwko krztuścowi kobiet między 27. a 36. tygodniem ciąży, ponieważ krztusiec może prowadzić do poważnych powikłań u niemowląt poniżej szóstego miesiąca życia. Pierwszą dawkę obowiązkowego szczepienia ochronnego dziecko otrzymuje dopiero w drugim miesiącu życia, a szczepienie kobiet w ciąży chroni dzieci już od chwili narodzin.

Dzięki szczepieniom udało się wyeliminować wiele bardzo groźnych chorób.

- Najwcześniejszym i najbardziej doniosłym odkryciem było stworzenie szczepionki przeciw ospie prawdziwej przez Edwarda Jennera. Zastosowanie tej szczepionki doprowadziło do całkowitego wykorzenienia ospy w skali globu, a ospa była jedną z najgroźniejszych chorób zakaźnych, która w swej historii pochłonęła ponad miliard istnień ludzkich.

Jenner wynalazł szczepionkę w 1796 roku. 184 lata później WHO oficjalnie ogłosiła wyeliminowanie ospy prawdziwej.