Śladami pierwszych Piastów

Chodzi oczywiście o chrzest władcy Polan Mieszka I i jego dworu. Ten akt zaś uznaje się za jednoznaczny z włączeniem Polski w krąg krajów chrześcijańskich i kultury zachodniej.

Odwiedziłem właśnie wraz z turystami z Regionalnego Oddziału PTTK "Szlak Brdy" Bydgoszczy Ostrów Lednicki, gdzie 14 kwietnia 966 roku owo niezwykle doniosłe wydarzenia miało się dokonać. Ale ani data, ani miejsce pewne nie są.

Przeczytaj także: Podróżniczka Dorota Chylińska opowiadała o Etiopii [zdjęcia]

Właściwie wszystko, co o chrzcie wiemy, pochodzi z kroniki biskupa Marseburga Thietmara pisanej około 50 lat po tych wydarzeniach. Rękopis przechowywany w saskiej bibliotece krajowej spłonął podczas alianckiego bombardowania Drezna w roku 1945, ale jego zapis został wcześniej publikowany. Wszystkie późniejsze dzieła kościelne, naukowe i literackie powstawały na podstawie informacji przekazanej przez Thietmara.

Zatem na pewno wiemy, że Mieszko pojął za żonę czeską księżniczkę Dobrawę, która była chrześcijanką. Z tego faktu wywiedziono, że Polska (a właściwie państwo mieszkowe) przyjęło chrzest od Czechów i to w opozycji do Niemców zainteresowanych jakoby ekspansją na wschód. Jednak żadne źródła tego nie potwierdzają.

Wydarzenie historyczne dowodzą zaś, że Mieszko otrzymał wtedy wsparcie od Czechów (i to pod protektoratem cesarza Niemiec) w walce ze słowiańskimi plemionami na Połabiu. To oznacza, że równie dobrze sakrament ów władca Polan mógł otrzymać od duchowieństwa niemieckiego pod patronatem samego cesarza i może stało się to w Ratyzbonie, gdzie czescy książęta byli chrzczeni już ponad sto lat wcześniej.

Przyjmijmy jednak patriotycznie, iż chrzest dokonał się na Ostrowie Lednickim, gdzie archeolodzy odkryli relikty mis chrzcielnych i na tej podstawie wysnuli tezę o wiekopomnym wydarzeniu. Faktem jest, że na wyspie Jeziora Lednickiego był warowny gród Polan i książęcy pałac (palatium) z kaplicą, których relikty możemy dziś oglądać. Okazałe jak na lata 60. X wieku budowle były manifestacją potęgi książęcej Mieszka oraz jego syna i następcy Bolesława Chrobrego.

Ta potęga upadła ostatecznie w roku 1038 na skutek najazdu wojsk czeskich księcia Brzetysława I. Państwo było już wcześniej osłabione tzw. reakcją pogańską, czyli powstaniem sił chcących obalić porządek chrześcijański. Ale państwo i nowa wiara odrodziły się i możemy świętować 1050 rocznicę chrztu.