Niezależnie o tego, czy jesteś kajakarzem, właścicielem jachtu czy armatorem floty statków, warto zapoznać się WIR -em, czyli Wirtualnym Informatorem Rzecznym „Wód Polskich”. To darmowe narzędzie internetowe, które ułatwia korzystanie z polskich śródlądowych dróg wodnych. Aktualne dane o warunkach na szlakach wodnych, planowanie tras czy możliwość dokonywania opłat on-line to tylko niektóre z jego funkcjonalności.
W Polsce mamy 3768 km dróg wodnych, na których można żeglować. Najpopularniejszym miejscem jest oczywiście Szlak Wielkich Jezior Mazurskich, jednak coraz więcej wodniaków odkrywa na nowo malownicze szlaki położone w innych regionach Polski: Kanały Augustowski i Elbląski, Pętlę Żuławską, Wrocławski Węzeł Wodny i najbliższy nam Bydgoski Węzeł Wodny. Właśnie dla wodniaków poznających uroki tych szlaków powstał Wirtualny Informator Rzeczny.
Przez Kujawsko-Pomorskie na zachód
- Zanim jednak zaczniecie planować trasy rejsów, poznajcie Region Wodny Noteci! - proponuje Edyta Nowacka, rzecznik prasowa Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej (RZGW) „Wody Polskie” w Bydgoszczy.
RZGW w Bydgoszczy zarządza rozległym Regionem Wodnym Noteci, który obejmuje duże fragmenty 5 województw: kujawsko-pomorskiego, pomorskiego, wielkopolskiego, zachodniopomorskiego i lubuskiego.
Dominują tutaj pola i łąki, a malowniczości dodają liczne rzeki, starorzecza, kanały, rowy odwadniające, jeziora. To szczególne miejsce na żeglugowej mapie Polski.
Niewątpliwym atutem regionu wodnego są śluzy, jazy i inne obiekty hydrotechniczne usytuowane na połączeniu wodnym Wisła–Odra (Międzynarodowa Droga Wodna E70 – Kanał Bydgoski, Noteć Dolna Skanalizowana i Nieskanalizowana) i Warta–Kanał Bydgoski (jezioro Gopło, Kanał Górnonotecki, Noteć Górna).
Zabytkowe obiekty, zbudowane w XIX wiekujako część alternatywnego dla dróg lądowych handlowego szlaku wodnego, wymagają odpowiedniego zarządzania, dlatego systematycznie prowadzone są prace modernizacyjne, aby ich użytkowanie było sprawne, a żegluga bezpieczna i przyjemna.
- Poprzez Kanał Górnonotecki, wykorzystując Bydgoski Węzeł Wodny, można dopłynąć do wschodniej rynny Jezior Pałuckich, a także do jeziora Gopło będącego naszą dumą, położonego na terenie Krajobrazowego Nadgoplańskiego Parku Tysiąclecia, a następnie Kanałem Ślesińskim do Warty i Odry. Ten szlak wchodzi w skład turystycznej Wielkiej Pętli Wielkopolski liczącej 765 kilometrów – wylicza Edyta Nowacka.
Osobliwością przyrodniczą i dużym atutem turystycznym jest także Noteć Środkowa i Dolna. Najbardziej wykorzystywana jest droga wodna Wisła–Odra(Międzynarodowa Droga Wodna E70), która z uwagi na powiązania z europejskim systemem dróg wodnych, jest atrakcyjna dla turystów zachodnioeuropejskich. Robią na nich wrażenie walory szlaków wodnych gmin nadnoteckich, środowiska przyrodniczego i kulturowego.
Szlaki żeglowne w Regionie Wodnym Noteci
Kanał Bydgoski to sztuczna droga wodna łącząca dwa systemy wodne: rzeki Brdy (dorzecze Wisły) i Noteci (dorzecze Odry). To bez wątpienia unikalny w skali europejskiej przykład XVIII-wiecznej myśli technicznej oraz rozwoju techniki na przestrzeni XIX i pierwszej ćwierci XX wieku.
Zbudowany w latach 1772–1774 (przez Prusaków na początku I rozbioru Polski) jest śródlądowym szlakiem wodnym, stanowiącym część połączenia wodnego Wisła–Odra o długości 24,1 km. Zaliczony do II klasy drogi wodnej.
Obecny kanał i konstrukcja śluz pochodzą z lat 1912–1914. W 1968 r. śluza „Okole" stała się scenerią jednego (bądź dwóch) z odcinków popularnego serialu wojennego "Czterej pancerni i pies". Do pełnej eksploatacji została przywrócona w 2019 roku po generalnym remoncie.
Kanał posiada 6 śluz żeglugowych jednokomorowych betonowych o wymiarach 57,4 x 9,60 m. Wysokości spadów na śluzach wahają się od 1,83 (Józefinki) do 7,58 m (Okole) i 7,52 m (Czyżkówko).
Kanał Bydgoski jest dwustopniowy. Jego szczytowe stanowisko zasilane wodami Kanału Górnonoteckiego znajduje się pomiędzy śluzami Osowa Góra i Józefinki.
Noteć Dolna jest rzeką nizinną, a z uwagi na swój charakter i warunki żeglugowe dzieli się na część skanalizowaną i swobodnie płynącą: odcinek skanalizowany (od Kanału Bydgoskiego do Krzyża), zaś odcinek swobodnie płynący (od Krzyża do Santoku).
Koryto rzeki zabudowane zostało systemem tam poprzecznych (ostróg) i podłużnych (równoległych).
Do brzegów przylegają pola uprawne, malownicze łąki i torfowiska (często podmokłe), zaś krawędzie doliny otoczone są pasmami wzgórz. Krajobraz jest górzysty, stanowiący ciekawą odmianę w równinnym terenie.
Rzeka nie przepływa bezpośrednio przez Puszczę Notecką, ale w wielu miejscach bardzo się do niej przybliża - tak jest w okolicach Czarnkowa, Wielenia, Drawska, Drezdenka.
- Dlatego warto się tu zatrzymać, by zapuścić się w lasy słynące z bogactwa runa leśnego, obfitości zwierzyny, ukrytych w gęstwinie oczek wodnych i poznać sporo osobliwości przyrodniczych, między innymi okazy starych i pięknych lip, dębów i buków oraz pooddychać nieskażonym powietrzem – proponuje pani rzecznik.
Noteć Dolna jest najdłuższym fragmentem połączenia wodnego Wisła – Odra zaliczonego do sieci europejskich śródlądowych dróg wodnych i oznaczonego jako E 70. Dzieli się na część skanalizowaną i swobodnie płynącą: odcinek skanalizowany od Kanału Bydgoskiego do Krzyża, tj. od km 38+900 do 177+200 o długości 138,3 km (klasa Ib) i odcinek swobodnie płynący nieskanalizowany od Krzyża do Santoku, tj. od km 177+200 do 226+100 o długości 48,9 km (klasa II)
Odcinek skanalizowany (od Kanału Bydgoskiego do Krzyża) posiada 14 stopni wodnych (jaz piętrzący wodę i śluza żeglugowa). Wszystkie śluzy są jednokomorowe o wymiarach komór 57,40 x 9,60 m o konstrukcji betonowej. Wysokości spadów na śluzach wahają się od 0,43 m (Krostkowo) do 2,72 m (Nakło Zachód). Z pomocą śluz statki pokonują spad wynoszący w sumie 26,93 m.
Na szczególną uwagę turysty zasługuje Santok, położony w Kotlinie Gorzowskiej u zbiegu Warty i Noteci. To ostatnia, najbardziej wysunięta na zachód miejscowość na szlaku żeglownym administrowanym przez bydgoski zarząd wodny. Z jednej strony (prawy brzeg) nad Santokiem dominują wzgórza, a z drugiej (lewy brzeg) rozciągają się rozległe tereny doliny Warty i Noteci.
- No i ta przystań przy prawym brzegu Noteci nadająca Santokowi dodatkowej atrakcyjności i doskonale promująca turystykę wodną – dodaje Edyta Nowacka.
Noteć Górna wchodzi w skład połączenia wodnego Warta – Kanał Bydgoski, ma długość 62,1 km (od km 59,5 do 121,6), zaliczona do klasy Ia drogi wodnej. Jest rzeką skanalizowaną, przepływającą przez pięć jezior w kolejności od Gopła: Szarlej, Mielno, Wojdal, Sadłogoszcz, Pturek (druga nazwa Wolickie). Płynie szeroką i bardzo płaską doliną. Koryto rzeki ubezpieczone jest budowlami faszynowymi, przeważnie opaskami z kiszek i walców, wzmocnionymi palisadą. Na skraju doliny mamy krajobraz równin i wzniesień, pagórkowaty pojezierny oraz terasów z wydmami.
Szlak posiada 2 śluzy żeglugowe jednokomorowe o wymiarach komór 42,0 x 4,93 m wykonane z betonu i cegły klinkierowej. Statki pokonują tak spad wynoszący 4,65 m (w kierunku Kanału Górnonoteckiego).
Ten szlak urozmaicają wspomniane jeziora, z których największe to Mielno i Pturek. Wzdłuż ich brzegów jest kilka przystani sportowych i miejsc do zacumowania. Warto również zatrzymać i zwiedzić następujące miejscowości:
- Pakość w km 80,94;
- Barcin w km 99,40;
- Lubostroń (zabytkowy pałac) w km 107,70;
- Łabiszyn w km 116,08.
Kanał Górnonotecki jest ostatnim odcinkiem połączenia wodnego Warta – Kanał Bydgoski i stanowi klasa drogi wodnej Ia. Długość: 25,5 km (od km 121,6 do 146,6).
To sztuczna droga wodna łącząca Noteć Górną z Kanałem Bydgoskim. Przy każdej śluzie jest jaz służący do odprowadzania nadmiaru wód Noteci krzyżującej się z kanałem lub z własnych lokalnych zlewni. Kanał Górnonotecki jest jednocześnie źródłem zaopatrującym w wodę Kanał Bydgoski.
Końcowy odcinek Kanału Górnonoteckiego(od km 137,5 do 146,6) poprowadzony został krzywiznami wśród niewielkich, lesistych wzniesień. Wysokie, piaszczyste brzegi z bogatym zadrzewieniem tworzą bardzo ładny krajobraz, niezwykle atrakcyjny turystycznie.
Posiada 6 śluz żeglugowych jednokomorowych o wymiarach komór 42,0 x 5,0 m wykonanych z betonu, cegły klinkierowej i ciosów kamiennych. Za ich pomocą statki pokonują spad wynoszący 13,68 m w kierunku Kanału Bydgoskiego.
Planowanie rejsu nigdy nie było takie proste
Wirtualny Informator Rzeczny (WIR) to nowoczesny system, który wprowadza usprawnienia w obsłudze śródlądowych dróg wodnych, dzięki innowacyjnym funkcjonalnościom i szerokiemu zakresowi usług.
WIR to narzędzie stworzone z myślą o wodniakach, przedsiębiorcach oraz organach administracji, by dostarczać im niezbędne narzędzia do zarządzania i korzystania z śródlądowych dróg wodnych. Mogą z niego korzystać rekreacyjni użytkownicy dróg wodnych, a także podmioty gospodarcze wykorzystujące śródlądowe drogi wodne do transportu towarów i pasażerów. Projekt został zrealizowany przez Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie przy wsparciu funduszy unijnych, w ramach Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa.
WIR udostępnia interaktywne mapy, które wskazują szlaki żeglowne, znaki nawigacyjne oraz urządzenia i budowle hydrotechniczne, takie jak mosty, śluzy czy jazy. Tym sposobem zyskuje się dostęp do szerokiego spektrum danych z odniesieniem przestrzennym, dzięki czemu można dokładnie zaplanować trasę i żeglować bezpiecznie po drogach wodnych.
System zbiera dane hydrologiczne i meteorologiczne w czasie rzeczywistym, prognozy dla wodowskazów oraz dane pomiarowe z obiektów hydrotechnicznych.
Z jego pomocą łatwo można wyznaczyć trasę rejsu i nawigować. Planowanie odbywa się na podstawie wprowadzonych punktów – początkowego, pośrednich i końcowego oraz parametrów jednostki pływającej. Otrzymuje się najlepsze warianty tras, które będą uwzględniać aktualne głębokości tranzytowe czy komunikaty nawigacyjne. Algorytm zweryfikuje czy parametry wprowadzonej jednostki zgodne są z wymogami wyznaczonej trasy i poinformuje o wszelkich utrudnieniach, które można napotkać na trasie rejsu.
Wyznaczona przez wodniaka trasa będzie posiadać niezbędne dla żeglugi parametry: szacunkowy czas, długość, głębokość tranzytową, minimalny prześwit, istotne obiekty na trasie, komunikaty nawigacyjne, zjawiska lodowe czy zdarzenia zgłoszone przez innych użytkowników szlaku. Nawigując po wybranej trasie, na liście widzi się najbliższe zdarzenia, a na mapie podgląd istotnych dla rejsu informacji, jak oznakowanie nawigacyjne.
Dostęp do nawigacji uzyskuje się także w trybie offline, wystarczy że wcześniej pobierze się mapy na urządzenie mobilne.
Zapomnij o szukaniu drobnych w portfelu
Korzystanie ze śródlądowych dróg wodnych wiąże się z wnoszeniem opłat, m.in. za śluzowanie. Dzięki nim możliwe jest utrzymywanie wodnej infrastruktury w dobrym stanie i zapewnienie bezpieczeństwa oraz komfortu wodniakom.
Z jego pomocą WIR-u dokonasz opłaty on-line za śluzowanie lub przejście przez pochylnię (te są na Kanale Elbląskim) w ramach biletu elektronicznego. Możesz zapłacić z wyprzedzeniem, za kilka obiektów i za kilka jednostek w ramach jednego biletu oraz na miejscu, np. podczas oczekiwania na śluzowanie, za pomocą aplikacji mobilnej. Zapłacisz w formie: przelewu bankowego, szybkiej płatności, karty debetowej/ kredytowej, płatności BLIK.
Nie musisz już szukać drobniaków przy śluzie! Płać szybko i wygodnie i ciesz się żeglowaniem!
Korzystaj na smartfonie lub komputerze
System WIR znajdziesz na stronie: https://wir.wody.gov.pl. Składa się z kilku kluczowych modułów, które razem tworzą spójną i funkcjonalną platformę. Na stronie głównej znajdziesz informacje o aktualnościach, przerwach technicznych i awariach, a także przekierowanie do: portalu WIR, modułów dziedzinowych, aplikacji, e-usług.
Moduły dziedzinowe podzielone są na trzy główne bloki, dzięki którym zaplanujesz trasę rejsu, znajdziesz informacje o występujących zjawiskach lodowych czy załatwisz swoje sprawy i rozliczenia.
W sekcji Aplikacje pobierzesz aplikację mobilną WIR na swojego smartfona, a także skorzystasz z platformy e-learningowej:
Aplikacja mobilna umożliwia szybki dostęp na urządzeniach z systemem Android i iOS. Pobierzesz ją wyszukując „WIR” w Google Play lub App Store. Za jej pomocą w łatwy sposób zaplanujesz trasę żeglugi rekreacyjnej i profesjonalnej. Podczas nawigowania w aplikacji na bieżąco otrzymasz dane o zdarzeniach na drodze wodnej oraz zgłosisz nieprawidłowości i niebezpieczeństwa na szlaku. Aplikacja udostępnia moduł płatności, gdzie zapłacisz za śluzowanie lub przejście przez pochylnię.
Platforma e-learningowa to nic innego jak samouczek, z którego w łatwy sposób nauczysz się, jak korzystać ze wszystkich zasobów systemu. Znajdziesz tam filmy instruktażowe o tym jak zarejestrować konto, jak zaplanować trasę i kupić bilet oraz aktualnie dostępne kursy.
E-usługi są z kolei miejscem, w którym kupisz bilet na śluzy i pochylnie oraz złożysz elektroniczną deklarację za korzystanie ze śródlądowych dróg wodnych.
