„Studukatówka” Zygmunta III, wybita w Bydgoszczy, sprzedana za 900 tys. dolarów w Nowym Jorku!

„Polska piękność”, która została wybita w złocie w 1621 roku w mennicy bydgoskiej, w sobotę (14 stycznia 2022 r.) po północy czasu polskiego była licytowana podczas aukcji numizmatów w Nowym Jorku.

Cena wywoławcza złotej „studukatówki” Zygmunta III Wazy wynosiła 180 tysięcy dolarów i musiała rozpalić ogromne emocje wśród kolekcjonerów na całym świecie, wszak tak duża i rzadka moneta na aukcjach pojawia się średnio raz na ćwierć wieku. Potwierdziła to zaciętość sobotniej licytacji. Relikt osiągnął cenę nie 300 ani nawet nie 600 tysięcy dolarów, jak to wstępnie szacowano, ale został sprzedany za 900 tysięcy dolarów amerykańskich (czyli ponad 3,5 miliona zł).

Miodowo-złota moneta, której krawędzie opalizują pomarańczowymi odcieniami, została wybita w złocie w 1621 roku w mennicy bydgoskiej. Waży 282,84 g, a jej średnica wynosi 69 mm. Ciekawostką jest, że bydgoscy mincerzy użyli stempli studukatówki, a wybili monetę o wadze 80 dukatów (282,84 gr - to prawie 70 gramów mniej niż w przypadku teoretycznej masy studukatówki).

Jak jednak podkreśla Krzysztof Jarzęcki z Pracowni Numizmatyki w Muzeum Okręgowym w Bydgoszczy, o celowym oszustwie nie może być mowy.

- Produkcja (monety - przyp. red.) przebiegała pod bacznym okiem władz – wyjaśnia Krzysztof Jarzęcki. - Trochę gorzej dla ludzi, którzy się nią posługiwali, bo przecież nie widnieje na niej nominał. Wprawdzie był to problem nielicznych, bo jedna taka moneta to spory majątek, ale zawsze problem. Pomysłowość ludzka szybko sobie z tym poradziła. Na monetach w polu obok portretu króla wydrapywano cyfry arabskie lub rzymskie oznaczające nominał, żeby przy każdym użyciu jej nie ważyć.

Jak podkreśla Muzeum Okręgowe w Bydgoszczy, jako bydgoszczanie możemy być naprawdę dumni z faktu, że wybicie takiej monety w 1621 roku zlecono właśnie bydgoskiej mennicy.

- Byle komu nie powierzano takich zleceń, a było wówczas w Rzeczpospolitej ponad 20 czynnych mennic. Smaku całej historii dodaje fakt, że w chwili wybicia tych pięknych monet bydgoska mennica była naprawdę młoda, bo licząca dwadzieścia kilka lat - przypomina Muzeum Okręgowe w Bydgoszczy.

- Monety tak wysokich nominałów były rzadko spotykane. Wiemy o istnieniu kilkunastu (14-17) studukatówek - potwierdza Krzysztof Jarzęcki z Pracowni Numizmatyki MOB.

Jak czytamy na stronie Stacks & Bowers Galleries, na której można było śledzić styczniową licytację, największa złota moneta została prawdopodobnie wybita dla upamiętnienia rzekomego zwycięstwa Rzeczypospolitej Obojga Narodów nad Imperium Osmańskim w bitwie pod Chocimiem w 1621 r. Choć bitwa była daleka od rozstrzygnięcia, był to pierwszy raz, kiedy armia Rzeczypospolitej wstrzymała dalszą ekspansję Turków. Zygmunt III był zagorzałym katolikiem, który prawdopodobnie świętowałby swoją obronę chrześcijaństwa przed wkraczającymi muzułmańskimi wpływami Osmanów w najbardziej uroczysty sposób.

Należy dodać, że matryce do tej monety zostały wyryte przez Samuela Ammana - uważanego za mistrza grawerowania, dbającego o najmniejszy szczegół, co potwierdza widoczny na polskiej złotej monecie portret Zygmunta III.

Znamienne jest też to, że w 2021 roku minęło 400 lat od wybicia bydgoskiej „studukatówki” koronnej Zygmunta III Wazy. Natomiast w 2022 roku - w marcu - przypada 400. rocznica śmierci Samuela Ammona.

W jaki sposób największa polska złota moneta, która była teraz licytowana w nowojorskim domu aukcyjnym, trafiła do Ameryki? Okazuje się, że moneta znajdowała się w prywatnej kolekcji Juliana Ursyna Niemcewicza, który przez pewien czas mieszkał w Filadelfii i podarował ją Amerykańskiemu Towarzystwu Filozoficznemu, gdy został członkiem tego towarzystwa.