Trądzik u nastolatków powoduje wstyd, kompleksy, a nawet może prowadzić do depresji

Rzeczywiście trądzik dotyczy ponad 80 proc. osób między 11 a 30 rokiem życia. Ale głównie pojawia się w okresie dojrzewania, choć coraz częściej zaczyna występować również u osób nawet po 40 roku życia. Pyta Pani skąd się trądzik bierze? Z nadmiernej aktywności gruczołów łojowych w skórze - w ujściach mieszków włosowych gromadzi się sebum, następnie – w tych miejscach - dochodzi do stanu zapalnego i nadmiernego rozwoju bakterii Cutibacterium acnes, typowych dla trądziku. Jeśli dodatkowo występują jeszcze inne choroby, które powodują stan zapalny w organizmie, jak częste infekcje, przewlekłe zapalenia górnych dróg oddechowych (gardło, jama nosowa, zatoki), a nawet nieleczona próchnica, to trądzik jeszcze łatwiej powstaje i się utrzymuje.

Zgadza się, trądzik najczęściej dotyczy twarzy, jednak może wystąpić także na skórze pleców, klatki piersiowej, ramion. Rzadziej ud, pośladków i w obrębie owłosionej skóry głowy. W każdym przypadku, na skórze widoczne są „niedoskonałości"- najpierw jest to zaskórnik czyli drobny punkt z zawartością sebum, potem grudka - czerwona drobna wypukłość, w końcu powstaje krosta wypełniona ropą. A niekiedy, nawet guzki zapalne – są to większe, bolesne zaczerwienione wypukłości skóry. Konsekwencją nieleczonych zmian są przebarwienia i trwałe blizny.

Takie, które lekarzowi specjaliście pozwoli dowiedzieć się, czy pacjent cierpi i leczy się z powodu innych chorób lub częstych infekcji, czy regularnie kontroluje zęby u stomatologa. Niekiedy wykonuje się dodatkowe badania krwi, w tym na wartości glukozy, hormonów płciowych, witaminy D. Ważne jest też, jaką dana osoba stosuje pielęgnację i jak się odżywia, czy uprawia intensywnie sport, czy jest narażona na duży stres... Te wszystkie czynniki mogą mieć wpływ na zaostrzenie trądziku i na jego leczenie.

Na pewno nie należy „wyciskać" tych krost, bo mogą po takim zabiegu pozostać przebarwienia i blizny. Nie należy też często ich dotykać i rozdrapywać, bo zmiany trądzikowe mogą tylko się nasilić. W tej codziennej pielęgnacji, która jest bardzo ważna, błędem jest stosowanie kosmetyków, które wysuszają skórę, ponieważ potęgują one stan zapalny, czyli główną przyczynę trądziku. Z tego względu nieodpowiednie jest też używanie tradycyjnego „szarego mydła", a to się dzieje. Jeżeli trądzik jest mniej dokuczliwy, to należy sięgać po preparaty dedykowane skórze trądzikowej. Jeśli jest już przesuszona, to trzeba mocno tę skórę nawilżać, to jest bardzo ważne! Najlepiej delikatnymi płynami lub emulsjami micelarnymi przeznaczonymi dla skóry wrażliwej. Kremem – ale tak dobranym, aby nie podrażniał, a koił trądzikową skórę i zapewniał utrzymanie odpowiedniego mikrobiomu. Tak więc, dla jednych wystarczający będzie kosmetyk o lżejszej konsystencji, inni będą potrzebowali niemalże natłuszczenia takiej skóry. Dzięki prawidłowej pielęgnacji część pacjentów „poradzi" sobie z trądzikiem, ale część będzie wymagała leczenia. A to oznacza wypisanie przez lekarza dermatologa recepty na leki w postaci kremów, płynów, żeli, rzadziej maści z zawartością antybiotyków i retinoidów. Czy recepty na doustne antybiotyki lub izotretynoinę – te leki mogą być stosowane od 12 roku życia.

Właściwa dieta wspomaga leczenie trądziku o czym, niestety, pacjenci zapominają. Jak i o tym, aby te posiłki były zbilansowane i bez dużej ilości węglowodanów - pod każdą postacią. Czyli powinno się ograniczać słodycze, białe pieczywo, makarony, ryż, kasze, ziemniaki, owoce - bo są prozapalne. Trądzik zaostrza również wysoko przetworzone jedzenie np. fastfoody, za to rzadziej - dieta wysokobiałkowa. Choć w przypadku trądziku, nabiał jest niekiedy bardzo indywidualną kwestią. Co istotne: czasem wystarczą niewielkie zmiany nawyków żywieniowych w połączeniu z odpowiednią pielęgnacją i leczeniem (jeśli jest taka potrzeba), aby poprawić stan trądzikowej skóry.

Oczywiście, stres ma znaczący wpływ na trądzik, bo sam w sobie jest już pewnym stanem zapalnym organizmu. Aktywuje pracę gruczołów łojowych, co z kolei nasila zmiany trądzikowe. A są one, co widzę też u moich pacjentów, bardzo dużym problemem emocjonalnym, szczególnie w wieku dojrzewania, kiedy istnieje tak duża potrzeba akceptacji. Osoby młode dotknięte trądzikiem czują wstyd, unikają kontaktów z rówieśnikami, wpadają w kompleksy. Również dorośli mają duży dyskomfort związany z tą chorobą, dlatego tak ważne jest wypracowanie technik radzenia sobie w trudnych sytuacjach poprzez m.in. uprawianie sportu, ćwiczenia oddechowe, techniki relaksacyjne. Jak najbardziej tu może pomóc psychoterapeuta. Zdarza się, że pacjent z trądzikiem wymaga konsultacji psychiatrycznej – wtedy to ten specjalista decyduje o wdrożeniu leków przeciwlękowych, przeciwdepresyjnych. Pamiętajmy, że w ogóle depresja i nerwica lękowa, to coraz częstsze choroby także wśród nastolatków, dlatego tak ważne jest szybkie rozpoznanie trądziku i odpowiednie jego leczenie. Szczególnie u młodych osób jest on chorobą stygmatyzującą, niezależnie od jego nasilenia, z tego względu warto szukać profesjonalnej pomocy.

Nieleczony – co chcę podkreślić – utrzymuje się nawet przez kilka lat. Może ustąpić samoistnie, ale może też pozostawić po sobie szpecące blizny. Muszę jednak przyznać, że coraz rzadziej zdarza się, aby pacjenci lekceważyli zmiany trądzikowe na skórze. Wcześnie zgłaszają się do dermatologa - czasem przychodzą z rodzicami, którzy mieli trądzik w przeszłości. Są kierowani przez lekarzy POZ, niekiedy przez kosmetologów. Zdarza się – na szczęście, jest to dzisiaj mniejsze grono - że osobom w ogóle nie przeszkadzają niedoskonałości skórne i nie szukają one pomocy specjalisty. Są i takie osoby, które nie mają świadomości, że trądzik to choroba i że można, należy go leczyć.

***

Przeczytaj także:

• Nie ma bezpiecznej dawki alkoholu dla kobiet w ciąży, nawet jeden kieliszek szkodzi!
• DPS-y w Kujawsko-Pomorskiem jeszcze sobie jakoś radzą. W 2025 „będzie trudniej”