To właśnie w listopadzie trwa – każdego roku, od 2004 – akcja MOVEMBER podczas której mężczyźni na całym świecie zapuszczają wąsy, aby podkreślić wagę profilaktyki zdrowotnej, zwłaszcza w obszarze nowotworów prostaty i jąder.
- Tu liczy się czas a zazwyczaj panowie zgłaszają się do lekarza zbyt późno – podkreślają zgodnie medycy.
Nie mają czasu, wstydzą się
W Polsce, mężczyźni wciąż rzadziej zgłaszają się na badania profilaktyczne co tłumaczą brakiem czasu, obowiązkami zawodowymi lub przekonaniem, że „to nie jest im potrzebne”. Boją się też wykrycia nowotworu lub innej poważnej choroby (36 proc. mężczyzn), wstydzą się i są skrępowani samym badaniem urologicznym (33 proc.).
Z danych Krajowego Rejestru Nowotworów i Narodowego Instytutu Onkologii wynika, że tylko w 2020 roku w Polsce nowotwory złośliwe miało ponad 72 tys. mężczyzn. Z nich, aż 1/4 dotyczyła układu moczowo - płciowego. Z danych wynika też, że jedynie 1/3 mężczyzn - w wieku powyżej 35 lat - była kiedykolwiek u urologa. Po 55 roku życia ten odsetek rośnie, ale nadal 61 proc. panów deklaruje, że nigdy u urologa nie było.
Tymczasem regularna kontrola, to ciągle najlepszy sposób na wczesne wykrycie - także nowotworu jądra i prostaty, które mogą się rozwijać, nie dając żadnych objawów i są najczęstszymi przyczynami zgonów wśród mężczyzn.
Rak jądra najczęściej u młodych
- Raka jądra diagnozuje się najczęściej u 20 czy 30 - letnich mężczyzn, gdy wystąpił on wcześniej w ich rodzinie lub gdy był niedorozwój jąder co oczywiście nie oznacza, że na tego raka nie zachoruje również osoba w starszym wieku – mówi dr n. med. Łukasz Kupis, urolog i androlog.
Lekarz apeluje, aby panowie badali swoje jądra profilaktycznie i systematycznie, raz w miesiącu.
- Kontrola moszny jest już wskazana w wieku 16,17 lat – mówi dr Kupis. - Badając samodzielne jądra, najlepiej pod prysznicem mężczyzna powinien ocenić ich strukturę, kształt, objętość. Powinien zwrócić uwagę na to, czy nie występują w nich wyczuwalne zmiany. A jak coś nietypowego zauważy, to powinien od razu udać się do urologa lub androloga. Może też odczuwać ból w jądrze – dodaje.
W przypadku raka jądra wyleczalność jest bardzo wysoka, sięga nawet blisko 100 proc. Ale pod warunkiem, że mężczyzna przyjdzie do lekarza specjalisty w początkowym stadium choroby. - Nie należy czekać, bo choroba lubi dawać przerzuty – podkreśla dr Łukasz Kupis. I zwraca uwagę na to, że usunięcie jądra u mężczyzny, nie przekreśla w późniejszym etapie ojcostwa.
Raka prostaty coraz więcej
Z raportu „Nowotwory złośliwe w Polsce" wynika, że w 2021 roku w naszym kraju - średnio 48 mężczyzn, każdego dnia - dowiadywało się, że ma raka prostaty. Obecnie, stanowi on już blisko 20 proc. wszystkich rozpoznanych nowotworów złośliwych u panów co oznacza, że co piąty mężczyzna, który zmaga się z chorobą onkologiczną - ma raka prostaty.
Jakie nowotwór ten daje objawy? Są to przede wszystkim problemy z oddawaniem moczu lub częstomocz, ból i/lub uczucie pieczenia podczas oddawania moczu i wąski jego strumień, oddawanie moczu kropelkami, częste oddawanie moczu porą nocną, wrażenie niepełnego opróżnienia pęcherza.
Niektóre z tych objawów mogą sugerować inne choroby, dlatego diagnostyka raka prostaty może być opóźniona. Jednym z parametrów, które mogą sugerować obecność tego nowotworu jest poziom PSA we krwi, czyli swoistego antygenu sterczowego. Jak wskazują urolodzy, jest to najczęściej stosowany marker do oceny ryzyka raka prostaty, ale nie wystarczający do postawienia diagnozy.
Czas ma ogromne znaczenie
Lekarze przypominają: - Im wcześniej wykryta choroba, tym większa szansa na jej wyleczenie, dlatego tak ważna jest profilaktyka i regularne wykonywanie badań. Oraz o tym, że - także w przypadku chorób nowotworowych - nie tylko czas ma ogromne znaczenie, ale i styl życia – tu ciągle brakuje nam ruchu, za to towarzyszy stres i niezdrowe jedzenie.
Dlatego, tak istotne jest podnoszenie świadomości zdrowotnej.
- Edukacja zdrowotna, zarówno ta prowadzona od najmłodszych lat w szkole, jak i ta kierowana do osób dorosłych w postaci materiałów informacyjnych czy kampanii zdrowotnych przynosi wymierne efekty, zarówno wśród mężczyzn jak i kobiet – zwraca uwagę dr n. med. Paweł Koczkodaj, specjalista zdrowia publicznego i Ambasador Europejskiego Kodeksu Walki z Rakiem w Polsce.- Oczywiście, komunikacja zdrowotna powinna być skrojona „na miarę”, adekwatną do konkretnych grup wiekowych. Ale także płci – dodaje.
