Woda życia prosto spod ziemi. Na Kujawach i Pomorzu musimy o nią bardziej zadbać

Wyrażona na wstępie diagnoza dotyczy tylko wód podziemnych. Jeśli spojrzymy na zasoby wodne całej planety, obraz nie będzie optymistyczny.

- Wyobraźmy sobie, że całość wód na świecie sprowadzimy do rozmiarów wiadra… W nim tylko 250-mililitrowa szklanka będzie zawierała wodę słodką, ale z tej użytecznej dla człowieka jest niespełna pół łyżeczki. A jeśli z tej pół łyżeczki w drodze do ust nieco rozlejemy, a tak często się dzieje, to mamy już prawdziwy dramat – wyjaśnia obrazowo dr Grzegorz Smytry, dyrektor Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej „Wody Polskie” w Bydgoszczy. - Dlatego staramy się, aby wody słodkie były szczególnie chronione, zwłaszcza te podziemne. W miarę naszych skromnych możliwości kontrolnych, będziemy się starać lepiej to robić. Będziemy sprawdzać w jaki sposób zabezpieczone są ujęcia podziemne wód użytkowanych na cele rolnicze.

Dyrektor wyjaśnia, że każde ujęcie wody podziemnej musi mieć strefę bezpośredniej lub bezpośredniej i pośredniej ochrony jednocześnie (przy większych ujęciach do celów spożywczych). Teren ochrony bezpośredniej powinien być ogrodzony i zabezpieczony przed dostępem osób postronnych. A bardzo często tak nie jest, szczególnie na terenach należących do rolników.

Procedura wygląda tak: rolnik musi otrzymać decyzję danego zarządu zlewni RZGW o bezpośredniej strefie ochrony wód podziemnych, a od wojewody decyzję o ochronie pośredniej, jeżeli prawo tego wymaga. Teren ochrony bezpośredniej najlepiej jak jest ogrodzony i wyposażony w tabliczkę „Wstęp wzbroniony”. Nikt postronny nie może się kręcić przy ujęciu wody.

To bardzo ważne, bo warstwy wodonośne często łączą się pod ziemią z innymi i jedno złe ujęcie może zanieczyścić większy pokład, z którego korzystają inni odbiorcy. Nawet w strefie pośredniej można zakażać stosowania i przechowywania nawozów naturalnych i sztucznych.

W płytszych warstwach geologicznych zasoby wody mogą się odbudowywać w „zaledwie” 30 czy 50 lat, ale w głębszych potrzeba na to nawet 300 lat. Są też warstwy tak usytuowane, do których możemy się już „dobrać”, bo mamy coraz lepsze urządzenia wiertnicze, ale ich odbudowa bywa praktycznie niemożliwa, ze względu na nieprzepuszczalność skał.

- Przy ujęciu wody nikt nie postawi policjanta czy ochroniarza, ale możemy wymagać jak najlepszej ochrony ujęcia. W niedalekiej przyszłości nasi kontrolerzy będą egzekwować ten wymóg i wtedy mogą posypać się mandaty. Żartów nie ma i dlatego staram się propagować wiedzę o tym, że nawodnienia rolnicze lepiej wykonywać z wód powierzchniowych. To dużo tańsze rozwiązanie niż wiercenie studni głębionych - przekonuje nasz rozmówca.

W przekonaniu szefa RZGW w Bydgoszczy jest to także korzystniejsze dla roślin, bowiem woda czerpana z powierzchni ziemi nie wywołuje dla podlewanych roślin szoku termicznego. Latem, gdy powietrze rozgrzane jest do 35 stopni Celsjusza, obserwuje się czasem, jak na pola leje się wodę ze studni o temperaturze 8-10 stopni.

Na utworzenie zbiornika do 3 metrów głębokości i powierzchni 1000 metrów kwadratowych nie potrzeba żadnych pozwoleń. Rolnicy się skarżą, że droga administracyjna dla uzyskania pozwolenia na budowę większego zbiornika jest długa i kręta - wymaga uzyskania pozwolenia wodnoprawnego, pozwolenia na budowę i uzgodnień środowiskowych. Rząd zapowiada jednak znaczące uproszczenie tych procedur.

22 marca obchodzić będziemy Światowy Dzień Wody (ustanowiony w 1992 roku przez Zgromadzenie Ogólne ONZ). Z tej okazji „Wody Polskie” ogłaszają ogólnopolski Konkurs dla wszystkich dzieci szkół podstawowych pod nazwą "Jak chronić wody podziemne".

- Przedstawcie w formie pracy plastycznej, wykonanej dowolną techniką, jak można chronić wody podziemne lub jakie działania im zagrażają. Prześlijcie prace plastyczne drogą pocztową na adres siedziby PGW „Wody Polskie” do 8 kwietnia 2022 roku – zachęca Edyta Rynkiewicz, rzecznik prasowa RZGW ”Wody Polskie” w Bydgoszczy.

Szczegóły konkursu znajdziecie w regulaminie zamieszczonym na stronie https://bydgoszcz.wody.gov.pl/aktualnosci

Z okazji Światowego Dnia Wody „Wody Polskie” zapraszają także koordynatorów i uczniów klas 4-6 szkół uczestniczących w programie „Aktywni Błękitni – Szkoła Przyjazna Wodzie” do udziału w lekcji edukacyjnej na temat wód podziemnych. Spotkanie odbędzie się 22 marca na platformie Microsoft Teams. Lekcja rozpocznie się o godzinie 10.00 i potrwa ok. 45 minut.