20 lat Kujawsko-Pomorskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Minikowie w Unii Europejskiej

Jednym z efektów wejścia do Unii Europejskiej było uporządkowanie organizacji doradztwa publicznego. W październiku 2004 roku uchwalono Ustawę o jednostkach doradztwa rolniczego. Na jej podstawie 1 stycznia 2005 roku powstał Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego z siedzibą w Minikowie i oddziałami w Przysieku i Zarzeczewie. Ośrodek stał się jednym z ważniejszych elementów wdrażania Wspólnej Polityki Rolnej Unii Europejskiej w Polsce. Dzięki akcji szkoleniowej, świadczonemu doradztwu indywidualnemu oraz aktywności w mediach Ośrodek docierał i dociera do mieszkańców wsi. Poniżej przedstawiamy klika przykładów naszej działalności, ważnych dla regionu i dla Polski w obszarach:

• ekonomiki rolnictwa:

Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Minikowie był w okresie przedakcesyjnym krajowym liderem w zakresie budowania systemu informacji rolniczej, m.in. stworzył krajowy projekt rachunkowości rolniczej obejmujący połowę ówczesnych województw oraz najbardziej znane i powszechnie stosowane oprogramowanie do sporządzania biznes planów p.n. „Kredyt”. Na bazie naszego projektu rachunkowości zbudowano krajowy system rachunkowości rolnej FADN, który jest częścią systemu europejskiego. Od 2004 r. KPODR w Minikowie pełni funkcję Wojewódzkiego Biura Rachunkowego w ramach Systemu Zbierania i Wykorzystywania Danych Rachunkowych z Gospodarstw Rolnych. Zadanie realizowane jest na zlecenie Instytutu Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej – Państwowego Instytutu Badawczego w Warszawie.

W 2024 r. badaniami objęto 1 304 gospodarstwa z województwa kujawsko-pomorskiego. Dane pozyskane z gospodarstw rolnych służą do utworzenia bazy danych o poziomie uzyskanej produkcji, wysokości poniesionych kosztów i uzyskanych dochodach w gospodarstwach różniących się wielkością ekonomiczną i kierunkiem produkcji.

• innowacji w technologii rolniczej:

Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Minikowie organizował jako pierwszy w kraju w latach 2020 i 2021 r., w czasie pandemii COVID-19 i z własnej inicjatywy Krajowe Dni Pola. Celem była prezentacja w jednym miejscu pełnego potencjału odmian roślin uprawnych, którą poza stosowaniem wiodących systemów ochrony i nawożenia, umożliwiał system precyzyjnego nawadniania. Dzięki wsparciu z II schematu pomocy technicznej PROW 2014-2020 zorganizowano studio Krajowych Dni Pola, z którego prowadzono 30 godzin relacji zarówno z pól demonstracyjnych, jak i ze studia. Liczba wyświetleń przekroczyła 40 000.

Już przed wejściem do Unii Europejskiej Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Minikowie był ważnym centrum targowym i wystawienniczym. Wejście do Unii Europejskiej pozwoliło na rozwój tej działalności. Pozyskano środki w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego 2007-2013, Działanie 5.1., za które zmodernizowano w Ośrodku infrastrukturę wystawienniczo-targową związaną m.in. z możliwością organizacji wystaw zwierząt. Zbudowano nową halę wystawienniczą z ringiem do oprowadzania i prezentacji zwierząt wraz z infrastrukturą towarzyszącą. W okresie członkostwa Polski w UE Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Minikowie był gospodarzem II, IX i XI Ogólnopolskiej Wystawa Bydła Hodowlanego, III Ogólnopolskiej Wystawy Bydła Mięsnego, Krajowej Wystawy Kóz Anglonubijskich.

• reorientacji zawodowej, innowacja na skalę krajową:

reagując na wyzwania, z którymi mierzą się rolnicy, którzy nie są w stanie zapewnić utrzymania rodziny wyłącznie z produkcji rolniczej, Ośrodek zainicjował kilka projektów z zakresu reorientacji zawodowej. W latach 2008-2009 w projekcie „Pierwszy krok do reorientacji zawodowej…” doradcy skupiali się przede wszystkim na badaniu sytuacji rolników i domowników małych gospodarstw i sformułowaniu kierunków działań, jakie należy podjąć. Kolejne projekty – „Czas na zmiany – reorientacja zawodowa rolników” i „NOWY ZAWÓD – NOWA SZANSA dla rolników i mieszkańców wsi Kujaw i Pomorza” – z lat 2010-2015, obejmowały wykonanie diagnozy potrzeb dla konkretnych uczestników i przygotowanie dla nich Indywidualnych Planów Reorientacji Zawodowej. Następnie przeprowadzano różnorodne kursy i szkolenia, zarówno z zakresu podstaw przedsiębiorczości, poszukiwania pracy, czy motywacyjne, jak też dające kwalifikacje zawodowe. Z wywiadów i rozmów z absolwentami kursów wynikało, że wielu z nich po projekcie podjęło pracę lub założyło własną działalność usługową.

• gospodarstw opiekuńczych, innowacja na skalę krajową, ale też Unii Europejskiej:

jedną z możliwości rozwoju zawodowego, określonych w projekcie „NOWY ZAWÓD…” było świadczenie usług opiekuńczych. W 2014 roku poszerzono projekt o doświadczenia holenderskie, adoptując je do polskich warunków prawnych i sytuacji indywidualnych gospodarstw sformułowano „Koncepcję Tworzenia Gospodarstw Opiekuńczych w Borach Tucholskich”. Projekt był próbą reakcji na potęgujące się problemy: zanik wielopokoleniowych rodzin, zmianę stylu życia i pracy oraz starzenie się społeczeństwa. W 2016 roku w partnerstwie z Lokalną Grupą Działania „Bory Tucholskie” rozpoczęto realizację projektu „Zielona opieka – gospodarstwa opiekuńcze w woj. kujawsko-pomorskim”, zaś w 2018 „Opieka w zagrodzie – gospodarstwa opiekuńcze w woj. kujawsko- pomorskim”. Na bazie istniejących gospodarstw rolnych, w tym agroturystycznych, powstało 30 gospodarstw opiekuńczych, gdzie opiekę dzienną znalazło w kolejnych projektach kilkaset osób starszych z obszarów wiejskich regionu. W latach 2020-2023 w powiecie tucholskim na bazie gospodarstw opiekuńczych były także realizowane wspólnie z Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie w Tucholi działania skierowane do osób dorosłych z niepełnosprawnością intelektualną. W ramach osobnego projektu finansowanego z Europejskiego Funduszu Społecznego: „Samodzielnie – nie samemu", opracowano model wsparcia osób z tego typu niepełnosprawnością gotowy do upowszechniania w całej Polsce.

• rozwoju infrastruktury:

Wybudowanie Centrum Transferu Wiedzy i Innowacji im. Leona Janty-Połczyńskiego umocniło pozycję Ośrodka jako ważnego centrum przekazywania wiedzy i nowych rozwiązań nie tylko na poziomie lokalnym, ale i krajowym oraz europejskim. Przykładem są cykliczne europejskie konferencje Eurorzepak (zawsze z udziałem przedstawicieli kilku państw europejskich).
Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Minikowie w przenośni to dziecko wejścia Polski do Unii Europejskiej. Obecnie Ośrodek działa w ramach europejskich Sieci na rzecz Innowacji Rolniczej (SIR), a wkrótce będzie cząstką Krajowej Sieci Rozwoju Obszarów Wiejskich+. Zawsze działamy zgodnie z naszą dewizą Nasze doradztwo – Twoje korzyści.

Zredagował Marek J. Nowacki