Co widzę? - długie, białe, dróg krzyżowych biegi,
What do I see? - long, white, flowing roads of the cross
Drogi długie - nie dojrzeć - przez puszcze, przez śniegi
Long roads - beyond sight - through forests, through frost
Wszystkie na północ! - tam, tam w kraj daleki,
All northwards! There, into the land of wolfs and beavers
Płyną jak rzeki.
They flow like rivers.
Płyną: ta droga prosto do żelaznej bramy.
They flow: this road straight to the iron gate.
Tamta jak strumień wpadła pod skałę, w te jamy,
That one like stream dashed under rock, into a stony crate,
A tamtej ujście w morzu. - Patrz! po drogach leci
Another into the sea. - Look! Along the routes
Tłum wozów - jako chmury wiatrami pędzone,
Throng of carts - like clouds blown by angry gusts of air,
Wszystkie tam w jedną stronę.
All to the same place, there.
Ach, Panie! to nasze dzieci,
Oh, Lord! that's our youth,
Tam na północ - Panie, Panie!
There, northwards - Oh Lord, dear Lord!
Takiż to los ich - wygnanie!
That's their destiny - pain, dolour!
I dasz ich wszystkich wygubić za młodu,
Will you let them all perish so young
I pokolenie nasze zatracisz do końca? -
And our generation humiliate and surrender?
Patrz! - ha! - to dziecię uszło - rośnie - to obrońca!
But look! - hush - this child has escaped - the defender!
Wskrzesiciel narodu,
Our nation reviver,
Z matki obcej; krew jego dawne bohatery,
Foreign mother; his blood ancient heroes' core,
A imię jego będzie czterdzieści i cztery.
And his name will be: forty and four
Starając się zadbać o rym i rytm to i owo pozmieniałem: "the land of wolfs and bears - kraj wilków i borsuków"; "stony crates - kamienne pudła", "youth - młodzież" "pain, dolour - ból, smutek", "humiliate and surrender - upokorzyć i poddać", a "ancient heroes' core" to "rdzeń dawnych bohaterów".
A teraz wyobraźmy sobie w tym samym roku 1832 fikcyjnego barda z zachodniego wybrzeża Afryki. Mógłby on napisać dokładnie to samo, by ten fragment z naszego narodowego eposu po klęsce powstania listopadowego mówił o jego świecie, przerażająco podłym świetcie handlu niewolnikami. Wystarczyłoby zmienić tylko pierwszych parę strof:
What do I see? - Long, white, foamy wakes of ships full of worms
Wide seas - beyond sight - in dead calm and storms…
Co widzę? - długie, białe, spienione ślady statków pełnych robaków
Szerokie morza - nie dojrzeć - w martwej ciszy I sztormie…
Cytuję z http://african.history.about.com: The number of accounted for slaves exported from Africa since the beginning of the 17th Century to the end of the 19th Century amounted to some 10 million persons ( Księgowo potwierdzona liczba niewolników wyeksportowanych z Afryki od początku XVII do końca XIX wieku wynosiła około 10 milionów). A oto wyjaśnienie z tego samego źródła dlaczego afrykański niewolnik był tak chodliwym towarem: Africans were excellent workers (Afrykanie byli znakomitymi pracownikami) they often had experience of agriculture and keeping cattle (często posiadali doświadczenie w rolnictwie I hodowli bydła), they were used to a tropical climate, resistant to tropical diseases, and they could be "worked very hard" on plantations or in mines (przyzwyczajeni byli do tropikalnego klimatu, odporni na choroby tropikalne, i można ich było “zapracowywać bardzo ciężko" na plantacjach I w kopalniach). Zaledwie nieco ponad 40 lat temu, w czerwcu 1968 roku, Sąd Najwyższy Stanów Zjednoczonych uznał za bezprawną odmowę sprzedaży nieruchomości tylko dlatego, że kupujący był Murzynem (negro).
Puenta: Barack Obama będzie czterdziestym czwartym prezydentem Stanów Zjednoczonych, także dlatego, że głosowało na niego 95% Afroamerykanów, których przodkowie stanowili część powyższej statystyki. Oto ostatnia fraza z końcowej części jego przemówienia po ogłoszeniu wyników wyborów, w której jak refren powtarzał zwrot: "Yes - we can" (Tak, możemy):
This is our time - (…) to reclaim the American dream and reaffirm that fundamental truth - that out of many, we are one; that while we breathe, we hope, and where we are met with cynicism and doubt, and those who tell us that we can't, we will respond with that timeless creed that sums up the spirit of a people: yes, we can (To jest nasz czas - (…) by odzyskać amerykańskie marzenie I potwierdzić tą fundamentalną prawdę - że z wielu jesteśmy jednym; że póki oddychamy mamy nadzieję, a tam gdzie napotykamy cynizm i zwątpienie i tym, którzy mówią nam, że nie zdołamy, odpowiemy owym ponadczasowym wyznaniem, które sumuje ducha zjednoczonych ludzi: tak, możemy).
Władysław Bibrowski
Tłumaczenia (Translations): anglopolski.pl
