Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Chojnice i Człuchów na historycznym szlaku

Marek Weckwerth
Marek Weckwerth
Chojnice
Chojnice Marek Weckwerth
Dziś odwiedzamy dwa pomorskie miasta Chojnice i Człuchów, by przyjrzeć się ich trudnej historii i zabytkom. A jest co wspominać i oglądać.

Gdy chodzimy po starówkach Chojnic i pobliskiego Człuchowa, nie widzimy śladów ostatniej wojny. Od 1945 roku minęły wszak 72 lata. Gdy jednak rozejrzeć się szerzej, w zwartej zabudowie obu miast wyraźnie widać szczerby lub wręcz dziwnie nowe budynki, nie pasujące do "klimatu architektonicznego". Dlaczego? Odpowiedź jest prosta: to robota żołnierzy sowieckich.

W przypadku Człuchowa nie jest to aż tak dziwne, bo Armia Czerwona równała niemieckie miasta niczym walec drogowy (do zakończenia wojny Człuchów leżał w granicach Niemiec), ale Chojnice należały do wybuchu wojny do Polski. Sowieci uznali zapewne, że to przygraniczne miasto należy potraktować tak samo jak inne niemieckie, tym bardziej że swą świetność zawdzięcza Krzyżakom. Niemcy bronili się w obu miastach niewielkimi siłami. W Chojnicach stawili mocny opór, po czym przebili się przez okrążenie. Szacuje się, że w tym pierwszym mieście sowieci zniszczyli bez powodu (gdy Niemców już nie było) ok. 30 proc. budynków, w drugim - prawie 50 proc. W Chojnicach rabowali bez opamiętania mienie mieszkańców, w tym wywozili do Rosji wyposażenie zakładów produkcyjnych.

Najgorsze jest jednak to, że gwałcili kobiety, zabijali mężczyzn, potem NKWD zaczęło deportację ludności cywilnej na Wschód. Orgia tego barbarzyństwa była niewyobrażalna i nic jej nie usprawiedliwia. Gdyby nie to, Chojnice i Człuchów byłyby jeszcze piękniejsze niż są.

Główną atrakcją obu miast są średniowieczne zabytki. W Chojnicach najważniejszym i najokazalszym jest wzniesiona w XIVw stylu pomorskiego gotyku bazylika pw. Ścięcia św. Jana Chrzciciela. Ponoć wzniesiono ją na miejscu pogańskiej świątyni Świętowita. W XIV wieku miasto leżało w granicach państwa krzyżackiego, ale władza kościelna należała do polskich biskupów. Dlatego świątynię konsekrował sufragan gnieźnieński Piotr. W murach kościoła widać tzw. dołki pokutne - dziesiątki niewielkich wgłębień, które drążyli wierni w akcie pokuty. Takie przynajmniej są przypuszczenia naukowców. Na wschód od kościoła znajdują plebanie: stara pochodzi z XIV stulecia, nowa z przełomu XVIII i XIX.

Drugim zabytkiem Chojnic jest barokowe (XVIII wiek) kolegium pojezuickie, w tym jego kościół pw. Zwiastowania NMP.
Każdy turysta zachwyca się długą linią murów obronnych i basztami. Najbardziej okazałą basztą jest Brama Człuchowska (jest wieżą bramną), w której mieści się Muzeum Historyczno-Etnograficzne. W innych basztach ulokowano Galerię Sztuki Współczesnej, bibliotekę i oddział Archiwum Państwowego. Renowacji wymagają średniowieczne umocnienia we wschodniej flance (widoczne od ul. Okrężnej).

Na chojnickim Rynku wznosi się okazały, neogotycki ratusz z początku XX wieku.

W Człuchowie nr 1 wśród zabytków są ruiny zamku, zwłaszcza jego ogromna wieża. Warownię zbudowali po roku 1340 Krzyżacy i była - jak mówią przewodnicy turystyczni - drugą najpotężniejszą w państwie zakonnym po Malborku. Władze pruskie pozwoliły na rozbiórkę zamku, która zakończyła się w roku 1811. Ocalała wspomniana wieża oraz fragmenty murów obwodowych. W latach 20. XIX wieku w miejscu zamkowej kaplicy wybudowano kościół ewangelicki.

Drugim zabytkiem tego miasta jest barokowy kościół parafialny św. Jakuba z XVII wieku, a więc jeszcze z czasów polskich, przedrozbiorowych.

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!
Wróć na pomorska.pl Gazeta Pomorska