Dziecko pyta o tragedię. Jak odpowiadać? Szczerze - mówi psycholog z Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w Świeciu

„Zawsze prawdę” - podkreśla psycholog. Na ulicach, w internecie teraz huczy od haseł „Koniec z mową nienawiści”, a pani Joanna wraz z Mariolą Nadolną już od września w szkołach realizują program „Tolerancja - tak, dyskryminacja - nie.”

- W codziennym dialogu zdarza nam się użyć słowo „nienawiść”. Jednak należy pamiętać, że niesie one ze sobą bardzo mocne przesłanie i negatywne skutki dla nas i dla osoby, do której taki pejoratywny komunikat kierujemy - podkreśla Liberkowska. - Pamiętajmy, że słowo ma dużą moc. Jesteśmy ludźmi, który wyposażeni są jednak w zdolność kontroli nad swoim zachowaniem, a tym samym mową. Zachęcam wszystkich do tego, by ograniczyć negatywne słowa kierowane do innych i zacząć dostrzegać w każdym dobre strony. Uczmy się życia w przyjaźni, a jeśli mamy w naszym kręgu osoby, o których wiemy, że prezentują inne wartości, mają inne zasady, może porozmawiajmy o czymś innym. Nie zaogniajmy sytuacji naciskaniem na różniący nas temat. To prowadzi do kłótni.

Pożegnanie prezydenta Adamowicza

Ostatnie zdarzenie w Gdańsku wzbudziło w ludziach poruszenie.

- Na pewno, ale też spowodowało wzrost lęku o bezpieczeństwo. Widać to chociażby, po tym, ilu ludzi w Trójmieście w krótkim czasie zgłosiło się do psychologów, nie radząc sobie z w tragiczną śmiercią prezydenta - mówi Liberkowska.

Ludzie dorośli często nie potrafią sobie poradzić z tą sytuacją, a jak wytłumaczyć to dziecku, nastolatkowi?

- W rozmowie z dzieckiem, jeśli nie pytało o tę sytuację, może lepiej nie tłumaczyć. Radziłabym nawet ograniczyć kontakt z mediami, aby nie bombardować małych dzieci drastycznymi obrazkami.

A co jeśli dziecko spyta nas o to co się wydarzyło?

- Najważniejsze to nie unikać tematu. Nigdy nie stoję po stronie zakłamywania rzeczywistości. Należy mówić, ale umiejętnie, z dostosowaniem języka dla dziecka. Małemu dziecku należy mówić niewiele, z ogromną uważnością na język. Najlepiej zapytać, czego chciałoby się dowiedzieć, albo dlaczego pyta o tę sytuację. Może się okazać, że dziecko gdzieś tylko usłyszało komunikat na temat trudnego zdarzenia i wcale nie chce znać szczegółów. Proszę wtedy odpowiedzieć na dziecka pytanie - radzi psycholog.

Słowo ma dużą moc. Unikajmy negatywnych słów, uczmy się życia w przyjaźni. - Joanna Liberkowska, Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna

Inaczej jest w przypadku nastolatka, który jest już bardziej świadomy rzeczy dziejących się wokół.

- Można wejść w dialog i też zapytać o oczekiwania, o to, czego chciałby się dowiedzieć i po prostu wyjaśnić wątpliwości najlepiej jak potrafimy. Dobrze jest jednak jasno mówić, że na świecie istnieje zarówno dobro, jak i zło. Na pewne sytuacje, jak np. reakcje osób zaburzonych nie mamy wpływu. Niestety. Jeśli chodzi o atak na prezydenta Adamowicza, warto podkreślić, iż taki sposób zachowania jest trudny do wyjaśnienia, był aktem prawdopodobnie osoby zaburzonej, bądź chorej psychicznie. I jasno powiedzieć, że był zły - proponuje Liberkowska.

I dodaje: - Istotne jest podkreślenie, że, jeśli nasze dziecko usłyszy informację, która będzie je dręczyła, niech nie chowa tych trudnych emocji w sobie, ale zwróci się do nas, do rodziców. Jeśli nie będziemy w stanie sobie poradzić, można udać się do psychologa.

O programie "Tolerancja - tak, dyskryminacja - nie"

- Naszym zamiarem jest zatem mówić o tolerancji głośno, o tym, że bez względu na to kto jak wygląda, co myśli, jakie ma podejście do życia, czy i w co wierzy - należy mu się szacunek - zaznacza Liberkowska. - Niejako związana z tolerancją jest postawa asertywności, która mówi „Nie zgadzam się z tobą, ja myślę inaczej, ale szanuję to co mówisz, po prostu masz prawo do tego, by widzieć pewne rzeczy inaczej”, bez wyraźnego krytykowania drugiej strony. Do tego z naszym programem zmierzamy. Musimy zacząć postrzegać inność jako coś co wzbogaca nas jako człowieka, możemy się od siebie wtedy wiele nauczyć.

Prowadząc warsztaty z młodzieżą i rozmawiając na co dzień z dorosłymi psycholog widzi wiele panujących stereotypów, które wrosły w nasz język i w nasze myślenie.

Stereotypy prowadzą do nienawiści

- Wielokrotnie oceniamy już po przysłowiowej okładce - jak ktoś jest innego wyznania niż nasze, to jest zagrożeniem, jak ktoś ma inny światopogląd od naszego, należy go wyśmiać, poniżyć. To rodzi w naszym społeczeństwie postawy nienawiści, która niestety w ekstremalnych warunkach prowadzi do najokrutniejszych zakończeń - zauważa psycholog.

Co robić, by temu zapobiegać?

- Najważniejsze jest to, by o tolerancji mówić. W domach, szkołach, mediach, aby ludzie uczyli się wzajemnego szacunku i by patrzyli na siebie przyjaźnie, a nie z wrogością - radzi Liberkowska.

I dodaje: - Słowo tolerancja ostatnimi czasy mocno jest utożsamiane z tolerancją względem różnej orientacji seksualnej, natomiast słowo to ma dużo szersze znaczenie i obejmuje wiele różnych aspektów naszego życia. Spotykając się z młodzieżą podczas warsztatów i w rozmowach widać, iż młode pokolenie mówi z dużą otwartością o tolerancji i faktycznie przejawia na co dzień takowe postawy. Zdają sobie sprawę z tego, iż każdy się różni i tak naprawdę każdy może znaleźć w każdym coś jemu nieodpowiadającego i zacząć tę drugą osobę pod jakimś względem dyskryminować. Dlatego zawsze zanim zaczniemy oceniać kogoś, najpierw spójrzmy na siebie, na to, że my też pod każdym względem idealni nie jesteśmy.