Im dłużej ktoś rządzi, tym bardziej „rozłażą się” struktury partyjne

- Do niedawna komentatorzy byli przekonani, że Andrzej Duda wygra wybory prezydenckie w pierwszej turze, a dziś zastanawiają się, czy ma szanse na wygraną w drugiej turze? Prezydent Duda stracił w sondażach 20 punktów procentowych!
- W szczegółowych badaniach widać, że poparcie w liczbach bezwzględnych – deklarowanej ilości głosów – radykalnie nie spadło, jak pokazują to sondaże. To raczej konsekwencja zmobilizowana elektoratu antyPiS-u. Czyli mówimy bardziej o obciążeniu partii, niż Andrzeja Dudy. Wyborcy nie personifikują Andrzeja Dudy, tylko utożsamiają go jako element ruchu rządowo – prezydenckiego. Stąd inny rozkład sił.

- Bo wreszcie zwolennicy PO mają na kogo głosować? Wejście do gry Rafała Trzaskowskiego zmieniło poparcie w sondażach.
- Po deklaracjach Małgorzaty Kidawy – Błońskiej część wyborców odmawiała udziału w wyborach. Teraz chcą głosować. Ambaras z organizacją wyborów 10 maja frustrował obywateli. Pokazywał, że politycy potrafią wykorzystywać koniunkturę polityczną nawet kosztem zagrożenia życia obywateli, żeby tylko uzyskać pożądany przez siebie wynik polityczny. To się negatywnie odbiło na tych, którzy do tej pory byli obojętni.

- W prezydenturze Andrzeja Dudy więcej było plusów czy minusów?
- Trudno byłoby mi znaleźć plusy równoważące minusy. Niestety, może nie jest to do końca zasługą samego Andrzeja Dudy, chociaż jego osobowość wpisuje się w ten schemat. Nieprzypadkowo został wybrany, bo jeśli nie ma politycznego zaplecza, to jest zależny od struktur i polityki partyjnej. Rola prezydenta jest rolą rozpisaną dla autorytetu reagującego w chwilach trudnych napięć. Prezydent swoim autorytetem powinien równoważyć politykę. Andrzej Duda nie wywiązywał się z tej roli. Wynikało to również z ustrojowych rozwiązań. Dwukadencyjność prezydenta, który nie posiada swojego zaplecza politycznego powoduje, że w pierwszej kadencji zawsze będzie on mocno uzależniony od zaplecza partyjnego organizującego mu kampanię wyborczą na druga kadencję. Nie wykluczam, że w drugiej kadencji prezydent Duda prowadziłby inną – nieco bardziej zrównoważoną politykę. Mniej upartyjnioną, mniej zależną od struktur, które obecnie go wspierają.

- Tylko czy były do tej pory jakiekolwiek sygnały, że zdobyłby się na samodzielność?
- Trudno byłoby o tym przesądzać. W pierwszej kadencji były momenty, podczas których pokazywał, że nie zgadza się na rolę bezwolnego podpisywacza. Było weto do ustawy forsującej przenoszenie pewnych kompetencji na rzecz Ministerstwa Sprawiedliwości. Wtedy pokazał, że ma aspiracje do bycia niezależnym arbitrem. Było to krótkotrwałe i spontaniczne. W dużym stopniu wpływało na to otoczenie prezydenta niż sam Andrzej Duda. Kiedy rzecznikiem prasowym prezydenta był Krzysztof Łapiński – prezydentura Dudy była najbardziej konstytucyjnie zrównoważona.

- Co było punktem zapalnym mobilizacji antyPiS-u?
- To pokłosie szeregu wypadkowych. Politolodzy nazywają to zjawisko zużyciem władzy. Im dłużej ktoś rządzi, tym bardziej “rozłażą się” struktury partyjne. Więcej tam spraw podejrzanych społecznie, niekonsekwencji ludzi władzy i braku profesjonalizmu w działaniach. Czas sprawowania władzy przez PiS nie działa na ich korzyść. Dużym wyzwaniem przed każą władzą byłaby np. pandemia, a kiedy przyjrzymy się szczegółom, to zobaczymy, że te działania nie były jakoś specjalnie zorganizowane, brakował w nich strategicznej wizji. Była wpadka z maseczkami, z absurdalnym przepisem zakazu wstępu do lasu. Szereg drobnych działań odkłada się na społecznym odczuciu, że ta władza jednak ich nie reprezentuje. To się nazywa alienacja polityczna – władza odrywa się od społecznego otoczenia.

- Zaryzykowałby pan twierdzenie, że PiS “przejadł się” Polakom?
- Nie jesteśmy jedną grupą, podziały są głębokie i radykalne. W części elektoratu do tej pory mniej zaangażowanego oraz w części mniej radykalnych zwolenników PiS, postawy wyborcze mogą się zmienić. Ci obojętni mogą się angażować po stronie antyPiS-u, a umiarkowani obojętnieją i mogą nie pójść na wybory.

- Kazik śpiewa o wizycie prezesa na cmentarzu 10 kwietnia, kiedy wszyscy musieli siedzieć w domach. Ta piosenka mogła być punktem zwrotnym?
- Są momenty, którym przypisuje się jakąś rolę przełomową, że od tego momentu zaczynają dominować inne postawy społeczne, ale proces trwał dłużej. Za wcześnie na taką ocenę. Kampania się rozkręca. Spin – doktorzy wszystkich stron będą próbowali zmienić obecne trendy. Ale jeżeli ten trend się pogłębi – a na razie wszystko na to wskazuje – to mógł być punkt zwrotny. Ludzie dostrzegli, że ta władza to nie jest ich władzą, że rządzący przypisują sobie większe prawa niż dają je społeczeństwu.

- Coraz częściej widzimy nieproporcjonalne reakcje policji na protesty społeczne.
- Widać wzrost stanowczości w działaniach policji. Media podkreślają wyostrzenie sankcji przeciwko manifestującym swoje poglądy polityczne. Protesty przeciwko władzy mogą być trendem mobilizującym i integrującym opozycję.

- Przed każdymi wyborami władza motywowała finansowo wyborców.
- Kampania na dobrą sprawę jeszcze się nie rozpoczęła. Po działaniach sztabu prezydenta Dudy widać, że pomysł na przekonaniu Polaków do siebie cały czas jest ten sam. Powtarza się nacisk na działania socjalne. Może pojawi się kolejna zachęta “plus” przekonująca, że znowu władza daje coś społeczeństwu? Tylko czy uda się przykryć problemy kolejnymi obietnicami?